(HBDT) - Tính Hwa̒ Bi̒nh ản thă̒nh lâ̭p thew Ngi̭ di̭nh kuố Kinh lươ̭c Bắc ki̒ ngă̒i 22/5=6/1886 kỏ thên hôốc la̒ tính Mươ̒ng, gô̒m 4 fú: Waa̒ng An, Lương Xơn, Chơ̭ Bơ̒, ản tắch tha bớ kác fâ̒n dất kỏ mo̭l Mươ̒ng khinh khôổng bớ kác tính: Hưưng Hwả, Xơn Tâi, Ha̒ Nô̭i, Ninh Bi̒nh. Tính li̭ dă̭ch ta̭i thi̭ chẩn Chơ̭ Bơ̒
Ngă̒i 5/9/1896, tính li̭ ản chiến wê̒l doỏng ta̭i la̒ng Vỉnh Ziḙ̂w, xa̭ Hwa̒ bi̒nh, thuô̭c TF Hwa̒ Bi̒nh măi ni̒. Bớ rỉ, tính chỉnh thức kỏ thên Hwa̒ Bi̒nh, ko 4 châw: Lương Xơn, Ki̒ Xơn, Mai Da̒, La̭c Xơn (Baw gô̒m ká fâ̒n dất La̭c Thwí măi ni̒). Kwa nhê̒w bâ̭n thăi dối wê̒l diḙ̂ zởi hă̒nh chỉnh, dêểnh chi̒ na̒i, tính Hwa̒ Bi̒nh kỏ 10 dơn vi̭ hă̒nh chiẻnh kấp hwiḙ̂n a̒ 1 thă̒nh fổ; 151 dơn vi̭ hă̒nh chỉnh kấp xa̭, gô̒m 129 xa̭, 12 fươ̒ng va̒ 10 thi̭ chẩn, zân xổ tlêênh 90 va̭n zân.
Nhân zân kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh kỏ chiê̒n thôổg do̒n kết, kâ̒n ku̒ tloong law dôô̭ng xán xwất, ănh zuủng kiên kươ̒ng tloong dẩw chănh zưư̭ng nước, zư̭ nước; khởm zác ngô va̒ tham za kác foong tla̒w kắch ma̭ng bớ khi̒ Daáng Kôô̭ng xán Viḙ̂t Nam tha dơ̒i. Dêênh chi̒ ni̒ Daáng bô̭ tính kỏ 13 daáng bô̭ tlư̭c thuô̭c, 512 tố chức kơ xớ Daáng, tlêênh 6,7 va̭n dáng viên. Bớ diếm xwất fát thấp, nê̒n kinh tể nge̒w na̒n, ha̭ thơơ̒ng kơ xớ iểw kẻm, chi̒nh dô̭ zân chỉ ko̒n thấp kuố nhưửng năm dâ̒w tắch tính. Dêểnh ka̭ ni̒, tính da̒ kỏ xư̭ fát hchiến vươ̭t bơơ̭c, vươn lêênh khói ti̒nh tlaa̭ng tính ge̒w, tăng tlướng kinh tể dưửng tlong tốp dâ̒w kác tính miê̒n nủi fiể Bắc. Kinh tể kuố tính tăg tlướng khả va̒ vưưng chắc; kơ kẩw kinh tể chíe zi̭ch thew hưởng tích kư̭c; kác ngă̒nh, linh vư̭c xán xwất fát chiến, zả tli̭ tôống xán fấm (GRDP) tăng năm khâw kaw năm tlước, kwi mô nê̒n kinh tể ản vớ rôô̭ng.
Kác ngi̭ kwiết, chú chương, ngi kwiết kuố Dáng, Nha̒ nước ản vâ̭n zuṷng linh hwa̭t, xaảng ta̭w, fu̒ hơ̭p diê̒w kiḙ̂n thư̭c tể, ta̭w chiến biển meḙnh tlêênh tất ká kác lỉnh vư̭c. Xâi zưư̭ng nôông thôn mởi nă̒m tloong tốp dâ̒w khu vư̭c. Thu nhâ̭p ngươ̒i zân kaw hơn mức bi̒nh kwân khu vư̭c tluung zu va̒ miê̒n nủi fiể Bắ