(HBĐT) - La̒ tính miê̒n nủi ko̒n tư̒ khỏ khăn pơ̭i thắch thức, mé pă̒ng xư̭ dwa̒n kết, xảng ta̭w, tối mởi, Dáng bô̭ tlỉnh kwiê̒n nhân zân kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh i ta̒ nô̭ lư̭c fát hwi kaw nhất tiê̒m năng, lơ̭i thể, fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i nhănh pơ̭i pê̒n bư̭ng. Hwa̒ Bi̒nh tang kwiết tâm fẩn dẩw tlớ thă̒nh tính tlung bi̒nh kuố ká nước.

Pă̒ng tư̒ kwiết tâm pơ̭i nô̭ lư̭c, năm 2022 tính hwa̒ Bi̒nh kỏ 19/20 tlí tiêw da̭t pơ̭i bươ̭t xo pơ̭i Ngi̭ kwiết kuố Dáng bô̭ tính wê̒l mṷc tiêw, nhiḙ̂m bṷ dê̒ tha tloong năm. Tăng tlướng kinh tể ước da̭t 9,03%; GRDP bi̒nh kwân tâ̒w mo̭l da̭t 66.7 tliḙ̂w dôô̒ng; tôống thu ngân xắch nha̒ nước ước da̭t 6.410 tí dôô̒ng; kơ kẩw kinh tể chwiến zi̭ch dủng hưởng. Dă̭c biḙ̂t, pớ năm 2021 têểnh măi, lâ̒n lươ̭t ta̒n kác lwa̭i nôông xán: kam, pưới, za̭n, miể kuố Hwa̒ Bi̒nh ta̒ ản xwất khấw la̭i Nhâ̭t Bán, Ha̒n Kuốc, Ănh, Mi̭, Liên minh châw Âw (EU). Kải di̭ la̒ xư̭ nô̭ lư̭c kuố ta̒n kác kấp tlỉnh kwiê̒n, zwănh ngiḙ̂p pơ̭i nhân zân kác zân tôô̭c tloong tính thơ̒i zan kwa.

Ta̒n hwa̭t dôô̭ng kích kâ̒w zu li̭ch tloong năm 2022 ản tấi mă̭nh, tôống khắch zu li̭ch hơn 3,1 tliḙ̂w lươ̭t, tăng 98,5% xo pơ̭i năm 2021; chất lươ̭ng zaw zṷc twa̒n ziḙ̂n, zaw zṷc mṷi nhoo̭nh tơ̒ng pước fát liến, tí lḙ̂ tlươ̒ng chwấn kuốc za da̭t 59,54%; kôông tác báw bḙ̂ pơ̭i chăm xoóc khức khwé nhân zân ản tlủ tloo̭ng, tí lḙ̂ baw fú báw hiếm i tể da̭t 90%; kác zảw tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng thôốch tḙp kuố nhân zân kác zân tôô̭c tloong tính ản báw tô̒n, fát hwi gẳn pơ̭i fát tliến zu li̭ch, zi̭ch bṷ; an xinh xa̭ hô̭i, fúc lơ̭i xa̭ hô̭i ản báw dám, tí lḙ̂ hô̭ nge̒w zám 2,5%, ko̒n 12,99%; ti̒nh hi̒nh an ninh tlỉnh tli̭, tlâ̭t tư̭ an twa̒n xa̭ hô̭i ốn di̭nh, ta̭w thwâ̭n lơ̭i tí fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i.

Kôô̒ng pơ̭i ta̒n lơ̭i thể dă̭c tlưng wê̒l khỉ hâ̭w pơ̭i diḙ̂ lỉ, tính hwa̒ Bi̒nh i ta̒ tang fát tliến nôông ngiḙ̂p thew hưởng an twa̒n, hiḙ̂w kwá, pê̒n bư̭ng. Xán xwất ha̒ng hwả tư̒ gẳn pơ̭i thi̭ tlươ̒ng thiêw thṷ; gẳn kết chă̭t chḙ kôông ngiḙ̂p chể biển, zu li̭ch, báw bḙ̂ môi tlươ̒ng, xinh thải, thích ửng biển tối khỉ hâ̭w. Tấi mă̭nh ửng zṷng nôông ngiḙ̂p kôông ngḙ̂ kaw, nôông ngiḙ̂p hư̭w kơ, nôông ngiḙ̂p thôông minh tloong xán xwất ta̒n kác xán fấm tlú lư̭c. Hwa̒ Bi̒nh ta̒ ốn di̭nh ziḙ̂n tích keenh tác ta̒n lwa̭i nôông xán kỏ thể mă̭nh kuố tính ản dăng kỉ nha̭n hiḙ̂w, xán fấm kỏ thương hiḙ̂w tlêênh thi̭ tlươ̒ng ká nước hăi dẳi têểnh nhơ: kam Kaw Foong, pưới Tân La̭c, kả khôông Da̒, ka La̭c Xơn, kủi bán diḙ̂…

Mṷc tiêw fát tliến kôông ngiḙ̂p thâ̭t xư̭ tlớ thă̒nh dôô̭ng lư̭c kuố nê̒n kinh tể pơ̭i tôốc dô̭ tăng tlướng kaw, pê̒n bư̭ng pơ̭i hiḙ̂w kwá tí thúc tấi fát tliến zi̭ch bṷ, bất dôô̭ng xán, nôông ngiḙ̂p. Hwa̒ Bi̒nh ản Thú tướng Chỉnh fú kwiết di̭nh thă̒nh lâ̭p thảm khu kôông ngiḙ̂p kôô̒ng pơ̭i tôống ziḙ̂n tích hơn 1.500 ha; bố xung thêm khu kôông ngiḙ̂p mởi ziḙ̂n tích hơn 1.260 ha kôô̒ng 21 kṷm kôông ngiḙ̂p ziḙ̂n tích hơn 800ha.

Dôô̒ng chỉ Ngwiḙ̂n Fi Loong, Wí biên zư̭ khwiết Tlung ương Dáng, Bỉ thư Tính wí Hwa̒ Bi̒nh cho hăi. Tính tang tâ̭p tlung fát tliến kinh tể ti tôi pơ̭i fát tliến văn hwả, tlủ tloo̭ng báw tô̒n, fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng kôô̒ng pơ̭i nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh”. Zấp ni̒, tính ko̒n lưw zư̭ ản xổ lươ̭ng zi xán văn hwả kác zân tôô̭c foong fủ, da za̭ng: Kôô̒ng pơ̭i 786 zi xán văn hwả fi bâ̭t thế (tâ̭p kwản xa̭ hô̭i pơ̭i tỉn ngươ̭ng; lḙ̂ hô̭i tliê̒n thôổng, ngḙ̂ thwâ̭t tli̒nh ziḙ̂n zân zan, ngê̒ thú kôông tliê̒n thôổng, tli thức zân zan, thiểng pô̭, chư̭ biết, ngư̭ băn zân zan); hơn 18 ngi̒n hiḙ̂n bâ̭t kỏ zả tli̭ la̒ minh tlửng kuố nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh”… i ta̒ ản khôi fṷc, báw tô̒n pơ̭i fát hwi, zư̭ zi̒n zả tli̭ bán xắc tliê̒n thôổng; kóp fâ̒n nơng kaw tơ̒i khôổng bâ̭t chất, văn hwả, tinh thâ̒n kuố nhân zân pơ̭i thúc tấi kinh tể - xa̭ hô̭i fát tliến. Di̭ tlỉnh la̒ kải dă̭c xắc, dă̭c tlưng kỏ tluổ kuố tính Hwa̒ Bi̒nh.

Têểnh măi, tính Hwa̒ Bi̒nh i ta̒ ản kôông nhâ̭n pổn Zi xán Văn hwả fi bâ̭t thế kuốc za la̒: Mo Mươ̒ng; ngḙ̂ thwâ̭t tli̒nh ziḙ̂n chiêng Mươ̒ng; Li̭ch Đoi (li̭ch tle) pơ̭i Lḙ̂ hô̭i khai ha̭ zân tôô̭c Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh. Dă̭c biḙ̂t, Mo Mươ̒ng tang ản tính hwa̒n thiḙ̂n hô̒ xơ tí tli̒nh UNESCO kôông nhâ̭n tlớ thă̒nh zi xán văn hwả fi bâ̭t thế kâ̒n fái báw bḙ̂ khấn kấp kuố nhân lwa̭i.

Kôô̒ng pơ̭i văn hwả, tính i kỏ tư̒ tiê̒m năng pơ̭i lơ̭i thể tí fát tliến ta̒n kác lwa̭i hi̒nh zu li̭ch xinh thải ngí zươ̭ng, zu li̭ch văn hwả tâm linh, pơ̭i mṷc tiêw fát tliến zu li̭ch thă̒nh ngă̒nh kinh tể mṷi nhoo̭nh; xâi zư̭ng Hwa̒ Bi̒nh thă̒nh diếm têểnh hấp zâ̭n kôô̒ng pơ̭i ta̒n xán fấm zu li̭ch dă̭c tlưng, la̒ tlung tâm zu li̭ch kuố khu bư̭c tlung zu pơ̭i miê̒n nủi fiể Bắc.

"Zấp ni̒, tính kỏ môô̭ch xổ khu, diếm zu li̭ch tang kâ̒n dâ̒w tư khia thác nhơ: Khu zu li̭ch dác khwảng Kim Bôi, Báw Hiḙ̂w Iên Thwí; Khu zu li̭ch tam linh Chuô̒ Tiên La̭c Thwí, Dê̒n Pơ̒, Dôô̭ng Thác Pơ̒ hô̒ Hwa̒ Bi̒nh; khu zu li̭ch văn hwả Bán Lác Mai Châw, Bán Zang Mô̭ Bi̒nh Thănh Kaw Foong; Khu báw tô̒n thiên nhiên Ngoo̭c Xơn - Ngố Luông; khu báw tô̒n thiên nhiên Pu Kănh, khu báw tô̒n thiên nhiên Hang Kiê - Pa̒ Ko̒… dă̭c biḙ̂t la̒ khu zu li̭ch hô̒ Hwa̒ Bi̒nh ta̒ ản kwi hwă̭ch la̒ môô̭ch tloong 12 khu zu li̭ch kuốc za tloong khu bư̭c…”, dôô̒ng chỉ Ngwiḙ̂n Fi Loong nhẩn mă̭nh.

Hwa̒ Bi̒nh tang kwiết liḙ̂t chí da̭w ta̒n zư̭ ản, kôông tli̒nh tloo̭ng diếm: Ta̭ng khả kaw tôốc Hwa̒ La̭c - Hwa̒ Bi̒nh, ta̭ng khả pớ thi̭ tlẩn Xwân Mai ti thi̭ tlẩn Lương Xơn; ta̭ng khả kaw tôốc Hwa̒ Bi̒nh - Môô̭c Châw (Xơn La); zư̭ ản kết nổl ha̭ tơ̒ng zaw thôông thwí lơ̭i tính Hwa̒ Bi̒nh pơ̭i ha̭ tơ̒ng zaw thôông kuốc za; zư̭ ản khu pui zôô̭ng zái tlỉ kaw kấp kôô̒ng hḙ̂ thôổng káp tlew Kuổi Ha̭, ớ xa̭ Kuổi Ha̭ (Kim Bôi); zư̭ ản hô̒ Khá, Tô̒l Thung, xa̭ Kwỉ Hwa̒ (La̭c Xơn); zư̭ ản káp tlew Hương Bi̒nh…

Kôô̒ng pơ̭i tiê̒m năng pơ̭i tliến boo̭ng kuố Hwa̒ Bi̒nh tang kỏ, tính i kwiết tâm thảw gơ̭ kơ chể, tlỉnh xắch ưw da̭i chung, Hwa̒ Bi̒nh ko̒n kỏ môô̭ch xổ kơ chể, tlỉnh xắch ưw da̭i nhơ miḙ̂n thwể thu nhâ̭p zwănh ngiḙ̂p tloong pổn năm tâ̒w, zám 50% tloong chỉn năm tiếp thew; miḙ̂n zám tiê̒n thwể tất, thwể mă̭t dác; miḙ̂n zám thwể xwất, nhâ̭p khấw… tính i ta̒ ban hă̒nh tlỉnh xắch khwiển khích dâ̒w tư paw li̭nh bư̭c nôông ngiḙ̂p thew Ngi̭ di̭nh xổ 210/2013/NĐ-CP kuố Chỉnh fú, tlỉnh xắch khwiển khích dâ̒w tư tloong li̭nh bư̭c kôông ngiḙ̂p ửng zṷng kôông ngḙ̂ kaw, kôông ngiḙ̂p chể ta̭w, chể biển ta̒n kác mă̭t ha̒ng nôông xán thư̭c fấm.

Tloong thương ma̭i, zi̭ch bṷ, ưw tiên fát tliến chuô̭l kung ửng pơ̭i tiêw thṷ ha̒ng hwả; thu hút dâ̒w tư xâi zư̭ng khu zu li̭ch kuốc za, ta̒n khu, diếm kết nổl twiển zu li̭ch… Dổi pơ̭i ta̒n thú tṷc dâ̒w tư, tính ka̭ no̒ i kwan tâm chí da̭w zái kwiết nhănh ta̒n thú tṷc dâ̒w tư; thơ̒i zan zái kwiết tang ản zút pẳn, tảng tlủ ỉ la̒ kế pớ ngă̒i nô̭p hô̒ xơ dê̒ xwất zư̭ ản hơ̭p lḙ̂, zwănh ngiḙ̂p xḙ nhâ̭n ản chấp thwâ̭n tlú tlương dâ̒w tư dủng pơ̭i kam kết.

Kôô̒ng pơ̭i moong hảw hơ̭p tác fát tliến kỏ hiḙ̂w kwá pơ̭i ta̒n kác zwănh ngiḙ̂p, nha̒ dâ̒w tư, ta̒n tố tlức kuốc tể, Hwa̒ Bi̒nh ka̭ no̒ i bớ hôô̭ng keẻnh kướ cha̒w tỏn ta̒n kác nha̒ dâ̒w tư tloong nước pơ̭i nước wa̒i, dă̭c biḙ̂t la̒ tloong ta̒n kác li̭nh bư̭c; Nôông ngiḙ̂p kaw; kôông ngiḙ̂p chể ta̭w, chể biển, thương ma̭i, zi̭ch bṷ pơ̭i zu li̭ch… Ta̒n kác nha̒ dâ̒w tư xḙ ản ta̭w mo̭i diê̒w kiḙ̂n thwâ̭n lơ̭i nhất tí la̒ thă̒nh kôông zư̭ ản pơ̭i báw dám fát tliến pê̒n bư̭ng tloong tương lai.