Tloong chiển thẳng li̭ch xứ Diḙ̂n Biên Fú ngă̒i 7/5/1954, kôô̒ng kwân pơ̭i zân ká nước, nhân zân ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh i ta̒ kỏ ttư̒ toỏng kóp to ká. Tloong ắnh: Kơ̒ tó khaw wa̒ng tung păl tlêênh noóc hâ̒m chă̭c Fáp ớ Diḙ̂n Biên Fú, ngă̒i 7/5/1954. Ắnh: TL 

Tloong kuô̭c khảng chiển chẩng thư̭c zân Fáp, kôô̒ng bi̭ tlỉ chiển lươ̭c kwan tloo̭ng, Hwa̒ Bi̒nh chăng chí la̒ mă̭t tlâ̭n kôô̒ng ta̒n tlâ̭n tẳnh la̒ tiêw haw xinh lư̭c chă̭c mo̒ ko̒n tlớ thă̒nh kăn kử hâ̭w kâ̒n dă̭c biḙ̂t kwan tloo̭ng fṷc bṷ chiển tlươ̒ng. Kwả tli̒nh thi̒m hiếw, ngiên kửw ta̒n kác tư liḙ̂w li̭ch xứ, kỏ môô̭ch kải mo̒ cho têểnh zấp ni̒ i ít mo̭l hăi, paw khwáng khảng 3.1953, tí chwấn bi̭ cho chiển zi̭ch Diḙ̂n Biên Fú, ớ ta̭i Dôô̒ng Tươ, xỏm Kướ Lwi̭, xa̭ Dwa̒n Kết (Iên Thwí), bô̭ dô̭i ha ta̒ tố tlức hwẩn lwiḙ̂n pẳnh ta̭n la̒ hoong pă̒ng ta̒n khấw xơn fảw 75mm, 105mm. Khăw ni̒, tloong chiển zi̭ch Diḙ̂n Biên Fú, tlỉnh ta̒n khấw xơn fảw ni̒ tlút "pa̭w kúi” thuổng tlôốc kwân Fáp ớ keẻnh tôô̒ng Mươ̒ng Thănh… 

Zoong ta̒n tôi ti hă̭p thew ta̒n chân tôô̒ng na̒ lo̭ chiêm - xwân xeenh mướt wê̒l pên ta̒ng hang Tlu tlêênh ngo̭n khṷ Bai Bương, ôông Bu̒i Văn Zâ̭w, Bỉ thư Dáng wí xa̭ Dwa̒n Kết kế: la̒ bu̒ng zái foỏng cho dêênh ngăl pớ ta̒n năm 1947-1948, xa̭ Dwa̒n Kết ta̒ ản cho̭n tí tlớ thă̒nh môô̭ch tloong ta̒n kăn kử hâ̭w kâ̒n kwan tloo̭ng fṷc bṷ cho chiển dẩw kuố ha. Dă̭c biḙ̂t, hang Tlu tlêênh khṷ Bai Bương ản chi̭n la̒ miểng tố tlức Hô̭i ngi̭ Khu wí Khu 3 tí ho̭p pa̒n kôông tác khảng chiển. Kuô̭c ho̭p kỏ xư̭ tham za kuố dôô̒ng chỉ Hwa̒ng Xâm, Da̭i dwa̒n tlướng Da̭i dwa̒n 320, Thiểw tưởng Văn Tiển Zṷng… Thơ̒i ki̒ khảng chiển chẩng Fáp, xa̭ Dwa̒n Kết la̒ miểng toỏng kwân, tố tlức hwẩn lwiḙ̂n bô̭ dô̭i cho ta̒n kác mă̭t tlâ̭n. Twi kuô̭c khôổng ko̒n tư̒ khỏ khăn mé mo̭l zân ka̭ no̒ i nhươ̒ng nha̒ kướ cho bô̭ dô̭I, la̒ kho ta̭n zươ̭c, kho lương thư̭c, thư̭c fấm, kwân i …Dă̭c biḙ̂t, paw khảng 3/1953, Dwa̒n Kết binh zư̭ ản Tôống Kwân wí lươ̭ cho̭n la̒ miểng "thứ lướ” ta̒n kác khấw xơn fảw pớ 75mm - 105mm. Ta̒n kác khấw xơn fảw ni̒, khăw di̭ tê̒w ản zoong paw chiển dẩw ớ chiển zi̭ch Diḙ̂n Biên Fú. 

Khăw thất ba̭i ớ Hwa̒ Bi̒nh, kwân Fáp liḙ̂n tiếp fái thất ba̭i nă̭ng nê̒ tlêênh chiển tlươ̒ng Tâi Bắc pơ̭i ớ mă̭t tlâ̭n bu̒ng dôô̒ng pă̒ng Bắc Bô̭. Pước paw chiển kuô̭c Dôông - Xwân (1953-1954), thư̭c zân Fáp tâ̭p tlung khwáng 50% lư̭c lươ̭ng kôô̒ng 90% lư̭c lươ̭ng kơ dôô̭ng tlêênh twa̒n Dôông Zương tha Bắc Bô̭ nhă̒m tí bớ kuô̭c tẩn kôông chiển lươ̭c zee̒nh thể tlú dôô̭ng tlêênh chiển tlươ̒ng. Xác di̭nh ho̭ âm mưw kuố chă̭c, ha tích kư̭c la̒ kôông tác chwấn bi̭, dổi fỏ pơ̭i chwiến tloo̭ng tâm chiển dẩw lêêng bu̒ng hâ̒ng khṷ Tâi Bắc. Thư̭c hiḙ̂n xư̭ chí da̭w kuố kấp tlêênh, pớ khảng 9/1953, bô̭ dô̭i diḙ̂ fương kôô̒ng Nhân zân ta̒n kác zân tôô̭c tloong tính kấp zút tu hă̭m la̭i kă̒w, fa̒ tlêênh twiển khả kuốc lô̭ 6, 12 pơ̭i 15 tí dám báw tốt nhất cho bâ̭n chwiến lương thư̭c, thư̭c fấm fṷc bṷ tliển tlươ̒ng. Tỉnh pớ khảng 9 - 11/1953, twa̒n tính hwi dôô̭ng 17.200 ngă̒i kôông bâ̭n chwiến, tiếp nhâ̭n ha̒ng tlăm tẩn lo̭; hwi dôô̭ng 3.200 zân kôông la̒ ta̭ng khả, dám báw thôông xuốt kă̒w, ta̭ng khả cho bâ̭n chwiến bṷ khỉ, lương thư̭c cho mă̭t tlâ̭n. 

Tâ̒w khảng 12/1953, Bô̭ Tlỉnh tli̭ kwiết di̭nh cho̭n Diḙ̂n Biên Fú la̒ diếm kwiết chiển tliển lươ̭c tloong chiển kuô̭c Dôông Xwân 1953 - 1954, Kôông tác chwấn bi̭ cho chiển zi̭ch Diḙ̂n Biên Fú ản pắt tâ̒w pơ̭i tinh thâ̒n "hết thắi cho tiê̒n twiển, hết thắi cho chiển thẳng”. Tí chwấn bi̭ cho chiển xi̭ch, T.Ư Dáng pơ̭i Bác Hô̒ zaw nhiḙ̂m bṷ cho tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức tiếp nhâ̭n, tâ̭p kết nguô̒n chi biḙ̂n khức mo̭l, khức kuố pớ dôô̒ng pă̒ng Liên khu 3, Liên khu 4, tố tlức bâ̭n chwiến lêênh mă̭t tlâ̭n Diḙ̂n Biên Fú. Thư̭c hiḙ̂n tlú tlương tlêênh, kwân pơ̭i Nhân zân ta̒n kác zân tôô̭c tloong tính i ta̒ hwi dôô̭ng nhân lư̭c, fương tiḙ̂n tí tiếp nhâ̭n, bâ̭n chwiến lương thư̭c, ta̭n zươ̭c; bâ̭n chwiến, chăm xoóc thương binh, xăi lo̭, tâm kảw kung kấp thư̭c fấm cho mă̭t tlâ̭n. 

Kôô̒ng pơ̭i khỉ thể "Hết thắi cho tiê̒n twiển, hết thắi cho chiển thẳng”, nhân zân ta̒n kác zân tôô̭c tloong tính hăng hải ti zân kôông, xâi zư̭ng kho ta̒ng, lản tla̭i, tỏn tiếp, zúp dơ̭ ta̒n dwa̒n zân kôông, dơn bi̭ bô̭ dô̭i hă̒nh kwân tha mă̭t tlâ̭n, úng hô̭, toỏng kóp lương thư̭c, thư̭c fấm… khảng 1/1954, tlước iêw kâ̒w khấn tlương chwấn bi̭ cho chiển zi̭ch, tính ha hwi dôô̭ng pơ̭i tố tlức 3 da̭i dô̭i thănh niên xung foong, 3.000 zân kôông kôô̒ng zân kôông ta̒n kác tính ô̭i pa̭n tu xướ pơ̭i bớ hôô̭ng hơn 70 km ta̭ng khả pớ Hwa̒ Bi̒nh lêênh Môô̭c Châw (Xơn La) fṷc bṷ bô̭ dô̭i, zân kôông kôô̒ng pơ̭i ta̒n dwa̒n xe thô̒, xe ô tô chớ bṷ khỉ, ta̭n zươ̭c, lương thư̭c tha mă̭t tlâ̭n. Wa̒i tha, ha̒ng ngi̒n kản bô̭ pơ̭i Nhân zân kuố tính ngă̒i têm bảm kă̒w, bảm ta̭ng khả chi̭w la̒n bom ta̭n kuố chă̭c tí dám báw zaw thôông thôông xuốt, bâ̭n chwiến ha̒ng tlăm tẩn lương thư̭c, thư̭c fấm, bṷ khỉ tha chiển tlươ̒ng. Dôô̒ng thơ̒i, tính i ta̒ tỏn pơ̭i chăm xoóc ha̒ng ngi̒n thương binh pớ mă̭t tlâ̭n tlớ wê̒l. Tôống kết chiển zi̭ch, twa̒n tính i ta̒ hwi dôô̭ng 381.292 lươ̭t zân kôông, 905 xe thô̒, bâ̭n chwiến 4.900 tẩn ha̒ng, hwi dôô̭ng 170.000 ngă̒i kôông xăi, tâm 545 tẩn lo̭ cho bô̭ dô̭i, kung kấp cho mă̭t tlâ̭n 39,5 tẩn nhúc, 1.840 m³ gô̭ pơ̭i ha̒ng ba̭n kâl luô̒ng. Tloong thơ̒i ki̒ ziḙ̂n tha chiển zi̭ch Diḙ̂n Biên Fú, bô̭ dô̭i diḙ̂ fương kôô̒ng pơ̭i zân kwân zu kích twa̒n tính tlú dôô̭ng mớ tư̒ dơ̭t tẩn kôông la̒ kiê̒m chể, tiêw haw xinh lư̭c chă̭c. 

Kỏ thế pô̭, tloong thẳng lơ̭i chung kuố twa̒n Dáng, twa̒n kwân pơ̭i twa̒n zân ha tloong kuô̭c khảng chiển chẩng Fáp pô̭ chung pơ̭i chiển zi̭ch Diḙ̂n Biên Fú pô̭ tluổ, kwân pơ̭i zân ta̒n kác zân tôô̭c tính hwa̒ Bi̒nh i ta̒ kỏ ta̒n toỏng kóp kwan tloo̭ng tli biḙ̂n khức mo̭l, khức kuố pơ̭i fổi hơ̭p tác chiển môô̭ch kắch hiḙ̂w kwá kôô̒ng chiển tlươ̒ng Diḙ̂n Biên Fú, kóp fâ̒n kwan tloo̭ng kôô̒ng kwân zân ká nước la̒ dêênh chiển thẳng li̭ch xứ "tlẩn dôô̭ng diḙ̂ kâ̒w”.