Nôông zân Tiếw khu 2, thi̭ tlẩn Ma̭n Dức (Tân La̭c) kiếm tla dác tloong tlảng nuôi ôốc nô̒l.

Cheenh thú ziḙ̂n tích tất lôông tloong wâ̒n kâl pưới kuố za di̒nh, pớ năm 2023, ôông Tlâ̒n Văn Fảw, khu Tân Foong, thi̭ tlẩn Ma̭n Dức xâi zư̭ng mô hi̒nh nuôi ôốc chơ̒ tản kâl pưới. Zấp ni̒ za di̒nh ôông kỏ tlảng nuôi ôốc, mơ̭i mo̒ tlảng khwáng 3.000 kon. Ôông Fảw cho hăi: Tôi xâi zư̭ng mô hi̒nh ni̒ khăw khi i ta̒ ti thi̒m hiếw thư̭c tể ớ môô̭ch khổ mô hi̒nh nuôi ôốc nô̒l hiḙ̂w kwá tí tích lwi̭ thêm kiển thức, ki̭ thwâ̭t. Tli fỉ dâ̒w tư nuôi ôốc chăng tư̒, bới bi̒ ba̭t tí kwâi tlảng zả khả la̒ hé, lởi la̒. Nẳm bư̭ng kiển thức thôông kwa ta̒n lớp da̒w ta̭w, tâ̭p hwẩn khwa hoo̭c ki̭ thwâ̭t kuố ta̒n kác kấp Hô̭i Nôông zân tố tlức, tô áp zṷng paw chăm xoóc, nuôi thá. Kải ăn kuố ôốc kỏ khă̭n tloong tư̭ nhiên nhơ pe̒w oong, lả kâl, hăi la̒ tắc hăw, kú, tlải thá tlêênh mă̭t dác. Mơ̭c dác nuôi ôốc hiḙww kwá zwi tli̒ khwáng 30 - 70 cm pơ̭i dám báw nguô̒n dác kwang khă̭ch. Wa̒i tha fái zwi tli̒ 1/3 mă̭t dác la̒ pe̒w tâi tí la̒ moóch pơ̭i loo̭c dác. Nhơ̒ di̭, ôốc ká choỏng tốt, nuôi pớ 3 - 4 khảng la̒ kỏ thế paảnh. Zấp ni̒, ôốc nô̒l ản ta̒n hô̭ zaw puôn pơ̭i zả khwáng 80.000 dôô̒ng/kg. Tí chú dôô̭ng kon zôổng pơ̭i paảnh tha thi̭ tlươ̒ng, ha̒ng ngă̒i, tôi gom tlởng paw thu̒ng ấp, dám báw nguô̒n zôổng chất lươ̭ng. Pớ tâ̒w năm têểnh măi, za di̒nh i paảnh tha thi̭ tlươ̒ng tlêênh 400 kg ôốc. Teénh têểnh kuổi khảng 10 paảnh nốt khổ ôốc tloong tlảng tí la̒ la̭i wiḙ̂c ấp tlởng, chwấn bi̭ zôông cho bṷ khăw.

La̒ hô̭ ti tâ̒w zoong ôốc nô̒l wê̒l nuôi, zấp ni̒ za di̒nh ôông Fa̭m Văn Fúc, Tiếw khu 2, thi̭ tlẩn Ma̭n Dức kỏ 2 tlảng ká nuôi ôốc ản xâi tloong wâ̒n lôông pưới, Mơ̭i mo̒ tlảng kỏ khwnág ba̒i chṷc ngi̒n ôốc pổ mḙ̂ kôô̒ng ôốc zôổng. Pớ tâ̒w năm têểnh măi, za di̒nh ôông paảnh tlêênh 5 ta̭ ôốc, thu wê̒l khwáng 40 tliḙ̂w dôô̒ng. Zoong ta̒n tôi ti ngỏ mô hi̒nh, ôông Fúc cho hăi: Ôốc nô̒l thươ̒ng té tlởng pớ khảng 3 têểnh khảng 10 âm li̭ch, kăhw di̭ ôốc tắi khảng chả. Têểnh khwáng khảng 2 âm li̭ch năm khăw, ôốc pắt tâ̒w ngol lêênh măt dác tí ti thi̒m kải ăn. Tloong kwả tli̒nh nuôi, wa̒i tlủ tloo̭ng xứ lỉ môi tlươ̒ng dác thi̒ dêênh la̒ thew kiếw "foo̒ng bâ̭nh hơn chiḙ̂ bâ̭nh”. Mo̭l nuôi ôốc nô̒l kâ̒n tí ỉ têểnh bâ̭nh khâng bo̒i, la̒ bâ̭nh ngwi hiếm nhất tlêênh ôốc, lởi chít ha̒ng lwa̭t cho dêênh fái thew ngỏ. Wiḙ̂c nuôi ôốc chơ̒ tản kâl pưới bươ̒ tí tâ̭n zṷng ziḙ̂n tích tất xán xwất, bươ̒ kỏ tác zṷng la̒ maách, che zúp cho dác tloong chăng fái bấn.

Chăng chí la̒ ză̒w cho mêê̒nh, ôông Fúc ko̒n paảnh zôổng pơ̭i tlí páw ki̭ thwâ̭t nuôi ôốc cho ta̒n hô̭ ớ tloong pơ̭i wa̒i hwiḙ̂n. Kă̭n tluổ Tiếw khu 2, kỏ 3 - 4 nha̒ ản ôông tlí páw nuôi ôốc hiḙ̂w kwá. Kôô̒ng pơ̭i di̭, mô hi̒nh lôông pưới ản chăm xoóc tốt i kóp fâ̒n zúp za di̒nh ôông kỏ thêm thu nhâ̭p.

Kôô̒ng tli fỉ dâ̒w tư éw, thi̭ tlươ̒ng ốn di̭nh, tư̒ mô hi̒nh nuôi ôốc nô̒l ớ Tiếw khu 2 thi̭ tlẩn Ma̭n Dức i ta̒ thă̒nh kôông, zoong la̭i hiḙ̂w kwá kinh tể. Ôông Fa̭m Văn Thải, Chú ti̭ch Hô̭i Nôông zân thi̭ tlẩn Ma̭n Dức cho hăi: Kỏ thế pô̭, nuôi ôốc nô̒l la̒ mô hi̒nh mởi, pước tâ̒w cho dố hiḙ̂w kwá pơ̭i khả hơ̭p tí Hô̭i biên nôông zân tlêênh diḙ̂ pa̒n nhân hôô̭ng, kóp fâ̒n nơng kaw thu nhâ̭p, thúc tấi kinh tể diḙ̂ fương fát tliến. Mé, tí kỏ thế thă̒nh kôông pớ mô hi̒nh ni̒, ta̒n hô̭ za di̒nh nuôi kâ̒n kỏ kể hwă̭ch dâ̒w tư la̒ po cho hơ̭p kôô̒ng pơ̭i thi̒m hiếw ki̭ thwâ̭t chăm xoóc, tleẻnh ti̒nh tla̭ng dâ̒w tư tư̒ thew foong tla̒w têểnh ka̭ bất tlẳng, lởi lâi zi̭ch bâ̭nh. Zấp ni̒ Tiếw khu 2 kỏ tlêênh 10 hô̭ fát tliến mô hi̒nh nuôi ôốc nô̒l. Tí kóp fâ̒n zúp mô hi̒nh fát tliến pê̒n bư̭ng pơ̭i ản nhân hôô̭ng, Hô̭i Nôông zân thi̭ tlẩn i nẳm ti̒nh hi̒nh ớ ta̒n mô hi̒nh, ta̭w diê̒w kiḙ̂n zúp Hô̭i biên nôông zân ản tham za ta̒n lớp chwiến zaw khwa hoo̭c ki̭ thwâ̭t tí dám báw hiḙ̂w kwá xán xwất…