I, bác xi̭ Khwa Hô̒i khức - Chẩng dôô̭c (Bḙ̂nh biḙ̂n Da khwa tính) diê̒w tli̭ cho bḙ̂nh nhân bi̭ ngô̭ dôô̭c tlởng po̒ koóc. 

Di̭ la̒ bṷ ngô̭ dôô̭c xắi tha paw ngă̒i 17/2 tlêênh diḙ̂ pa̒n xỏm Hi̭ch 1, xa̭ Mai Hi̭ch (Mai Châw) la̒ 6 mo̭l fái paw biḙ̂n zo ăn fái chểl hâ̒ng. Tloong kwả tli̒nh diê̒w tli̭, 2 bḙ̂nh nhân chăng kỏ dẩw hiḙ̂w zám fái chwiến têểnh diê̒w tli̭ ớ khwa Chẩng dôô̭c, Bêḙ̂nh biḙ̂n Bă̭ch Mai. Têểnh 4 zơ̒ ngă̒i 22/2, 1 bḙ̂nh nhâ̭n chít. Ta̒n kác bḙ̂nh nhân ko̒n la̭i ản diê̒w tli̭ tích kư̭c ớ Bḙ̂nh biḙ̂n Da Khwa (BBDK) tính. 

Ngă̒i 27/5, BBDK tính nhâ̭n diê̒w tli̭ cho 6 mo̭l bi̭ ngô̭ dôô̭c khăw khi ăn tlởng kả xẩw hwá tiḙ̂n. Thew di̭, puối tlươ kôô̒ng ngă̒i paw biḙ̂n, ta̒n kác bḙ̂nh nhân nảng kả xẩw hwá tiḙ̂n (kả kắnh) nă̭ng khwáng 10kg tí ăn. Mêê̒nh kả la̒ mỏn tô̒, tlởng kả nổ pơ̭i mé, ká ớ nha̒ kôô̒ng pơ̭i môô̭ch xổ mo̭l kwen zoong ha̒ tê̒w ăn. 

Ta̒n mo̭l ăn mỏn kả tô̒ chăng kỏ chi bất thươ̒ng wê̒l khức khwé. Mé, 6 kha̒ ôông tưở kôô̒ng ăn môô̭ch bâm, bươ̒ ăn kả tô̒ bươ̒ ăn tlởng kả nổ mé tê̒w kỏ tliḙ̂w tlửng hảw bá, tăw tlôô̭ng zất thẳn kôô̒ng pơ̭i thảw ta̭ tư̒ lâ̒n, ti ke̒m pơ̭i tăw tlôốc, chẳng mă̭t, mo̭l tlḙ̂t tlo̭i. Khăw khi xơ kửw pan tâ̒w, ta̒n kác bḙ̂nh nhân ản chwiến têểnh BBDK tính. Khăw môô̭ch thơ̒i zan diê̒w tli̭ chăm xoóc tích kư̭c. 6 bḙ̂nh nhân i ta̒ kwa kơn ngwi ki̭ch pơ̭i ản tha biḙ̂n. 

Khânh ni, ngă̒i 2/6, BBDK tính tiếp tṷc kấp kửw 2 bḙ̂nh nhân bi̭ ngô̭ dôô̭c khăw khi ăn nhúc pơ̭i tlưởng po̒ koóc. Bḙ̂nh nhân Kha̒ Thi̭ T… 52 thuối pơ̭i Vi̒ Thi̭ ZB… 17 thuối (Mai Châw) la̒ hal mḙ̂ kon tloong kôô̒ng mo̒ nha̒, paw biḙ̂n kôô̒ng pơ̭i tliḙ̂w tlửng tăw tlôốc, tăw tlôô̭ng, bá, thảw ta̭ tư̒ lâ̒n, tê chân thăi. Tlước di̭, hal mḙ̂ kon lḙ̂ nhúc po̒ koóc tí nảng ăn. Khăw khi ăn nhúc pơ̭i tlởng po̒ koóc, ká hăl mḙ̂ kon mắi ớ măng tăw tlôốc, tăw tlôô̭ng, bá, thảw ta̭ tư̒ lâ̒n. Kác bḙ̂nh nhân ản Tlung tâm I tể hwiḙ̂n xơ kửw pan tâ̒w pơ̭i chwiến lêênh têểnh BBDK tính chăm xoóc tích kư̭c pă̒ng kác biḙ̂n fáp thái chất dôô̭c, chwiê̒n zi̭ch, diê̒w tlính zổi lwa̭n dác, diḙ̂n zái. Zấp ni̒ ta̒n kác bḙ̂nh nhân i ta̒ kwa kơn ngwi ki̭ch kôô̒ng pơ̭i tiếp tṷc ản thew zo̭i ớ BBDK tính. 

Bác xi̭ Hwa̒ng Kâng Ti̒nh, Tlướng khwa Hô̒i khức - Chẩng dôô̭c (BBDK tính) cho hăi: Ni la̒ 3 ka ngô̭ dôô̭c tâ̭p thế diến hi̒nh zo xứ zṷng kải ăn lḙ̂ pớ tư̭ nhiên. Năm no̒ i kiếw di̭, hâ̒w nhơ khảng no̒ khwa i nhâ̭n ta̒n tlươ̒ng hơ̭p ngô̭ dôô̭c kải ăn. Pớ tâ̒w năm têểnh măi, kwa ta̒ nhâ̭n, diê̒w tli̭ 15 ka, tloong di̭ kỏ 2 bṷ ngô̭ dôô̭c tlởng po̒ koóc, tlêênh 10 tlươ̒ng hơ̭p ngô̭ dôô̭c lả zu ma̭i, 3 tlươ̒ng hơ̭p ngô̭ dôô̭c lả ngỏn kôô̒ng pơ̭i lé té ta̒n kác bṷ ngô̭ dôô̭c chểl hâ̒ng, thuốc tlư̒ khu, thuốc ziḙ̂t kó… Ngwiên nhân kuố ta̒n bṷ ngô̭ dôô̭c kải ăn ni̒ la̒ zo thỏi kwen lḙ̂ dô̒ pớ tư̭ nhiên la̒ kải ăn, dác oỏng pớ ta̒ lô tơ̒i kuố pa̒ kon ta̒n kác zân tôô̭c tlêênh diḙ̂ pa̒n tính. Kôô̒ng pơ̭i tâm lỉ tlú kwan tloong kwả tli̒nh nổ nảng, kổ ti̒nh xứ zṷng ta̒n lwa̭i lả kâl, kon bâ̭t kỏ chất dôô̭c zu̒ i ta̒ hăi dẳi la̒ nả chăng tốt. Tloong môô̭ch xổ tlươ̒ng hơ̭p, kôô̒ng môô̭ch lwa̭i kải ăn mé tả zo kơ diḙ̂ mo̭l ni̒ ăn paw chăng dêênh po, mé mo̭l khác ăn paw tả bi̭ ngô̭ dôô̭c, kỏ thế ngwi hiếm têểnh tỉnh ma̭ng. Kwa ni i khwiển kảw mo̭l zân chăng xứ zṷng ta̒n lwa̭i chểl hâ̒ng, kâl tư̭ nhiên chăng ho̭ nguô̒n kôốc. Kâ̒n kỏ kiển thức tloong kwả tli̒nh nổ nảng, xứ zṷng ta̒n kác kâl, kon bâ̭t kỏ chất dôô̭c tloong hoo̭ch, tlởng. Môô̭ch xổ kải ăn kỏ tác zṷng tốt dổi pơ̭i khức khwé như nhúc po̒ koóc, lả kâl chiḙ̂ bḙ̂nh… Mé, dêênh ăn ta̒n kác xán fấm pớ nhúc po̒ koóc ản chể biển kôông ngiḙ̂p thew kwi tli̒nh chă̭t chḙ, ta̒ ản kiếm ngiḙ̂m, dám báw ta̒n kác diê̒w kiḙ̂n wê̒l bḙ̂ xinh an twa̒n thư̭c fấm (ATTF). 

Tlước di̭, tí tlú dôô̭ng báw dám ATTF, foo̒ng chẩng ngô̭ dôô̭c zo dôô̭c tổ tư̭ nhiên (DTTN), Kṷc ATTF (Bô̭ I tể) i ta̒ kỏ Kôông băn xổ 278, ngă̒i 15/2/2023 dê̒ ngi̭ Xớ I tể ta̒n kác tính, thă̒nh fổ tlư̭c thuô̭c T.Ư fổi hơ̭p pơ̭i ngă̒nh NN&FTNT, ta̒n dơn bi̭ tlức năng tăng kươ̒ng zảm xát, tliến khai ta̒n kác zái fáp kiếm xwát ATTF tloong xứ zṷng, tiêw zu̒ng xán fấm nôông xán, xứ zṷng ta̒n kác lwa̭i chểl, kâl, kú tlải hâ̒ng tư̭ nhiên tí la̒ dô̒ ăn. Ngă̒i 21/2, Xớ I tể pan hă̒nh Kôông băn xổ 42 wê̒l wiḙ̂c twiên tliê̒n foo̒ng chẩng ngô̭ dôô̭c dô̒ ăn zo DTTN, zo chểl dôô̭c. Mé, tlêênh thư̭c tể, ta̒n ka ngô̭ dôô̭c dô̒ ăn pớ tư̭ nhiên i ko̒n xắi tha. 

Thơ̒i zan têểnh, tí ha̭n chể ta̒n kác bṷ ngô̭ dôô̭c dô̒ ăn kỏ chưở DTTN, ta̒n kác ngă̒nh tlức năng tiếp tṷc tấi mă̭nh twiên tliê̒n, zảw zṷc kiển thức ATTF kôô̒ng pơ̭i biḙ̂n fáp foo̒ng, chẩng ngô̭ dôô̭c dô̒ ăn zo DTTN cho kôô̭ng dôô̒ng. Khwiển kảw mo̭l zân chăng zu̒ng ta̒n dô̒ thư̭c bâ̭t la̭, kỏ ngwi kơ ngô̭ dôô̭c nhơ: chểl hâ̒ng, kâl, kú, tlải hâ̒ng… Tlủ ỉ hưởng zâ̭n biḙ̂n fáp chể biển dám báw an twa̒n dổi pơ̭i ta̒n kác xán fấm zoong tỉnh tliê̒n thôổng hăi tâ̭p kwản kuố diḙ̂ fương. Tâ̭p tlung paw dổi tươ̭ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c thiếw xổ ớ bu̒ng khu, bu̒ng xa. Mo̭l zân kâ̒n têểnh liê̒n kơ xớ i tể khânh nhất tí ản kấp kửw, diê̒w tli̭ lâ̭p thơ̒i ka̭ măng kỏ tliḙ̂w tlửng ngi ngơ̒ ngô̭ dôô̭c. Ta̒n kác dơn bi̭ i tể chwấn bi̭ khă̭n kha̒ng fương ản, lư̭c lươ̭ng thươ̒ng tlư̭c, fương tiḙ̂n, bâ̭t tư, hwả chất tí lâ̭p khắc fṷc, zám ắnh hướng ka̭ kỏ ka ngô̭ dôô̭c xắi tha.