(HBDT) - Chăng fái têểnh ka̭ lư̭c lươ̭ng tlức năng Kâng an tính fát hiḙ̂n, pắt zư̭ dổi tươ̭ng Kwắch Thi̭ Biên (Té năm 1956), tlủ ớ xỏm Tích, xa̭ Iên Tli̭ (Iên Thwí); kon kải la̒ Kwắch Thi̭ Hwiê̒n (Té năm 1976) kôô̒ng pơ̭i ôông la̒ Lê Kuốc Báw (Té năm 1986) tlủ ớ TF Hô̒ Chỉ Minh bi̭ Kâng an tính Thănh Hwả pắt wê̒l thô̭i "tiêw thṷ, ta̒ng tlư̭ tiê̒n zá” pơ̭i xổ lươ̭ng ká, tlước di̭, kơ kwan tlức năng kôô̒ng pơ̭i chi nhẳnh Ngân ha̒ng Nha̒ nước (NHNN) tính i ta̒ tư̒ lâ̒n fát ti kắnh bảw wê̒l ngwi kơ tiê̒n zá xâm nhâ̭p hḙ̂ thôổng paảnh lé zân xinh.

Tlaw dối xuung kwănh bẩn dê̒ ni̒, dôô̒ng tlỉ Vṷ Thi̭ Xoong Ngwiḙ̂t, Fỏ Zảm dôốc NHNN tính chiê xé: Kwa nẳm pắt, xổ lươ̭ng tiê̒n zá xwất hiḙ̂n tlêênh diḙ̂ ba̒n tính pơ̭i xâm nhâ̭p paw hḙ̂ thôổng ngân ha̒ng zất ít. Bi̒nh kwân mô̭i năm, ta̒n kác ngân ha̒ng thương ma̭i fát hiḙ̂n pơ̭i nô̭p wê̒l NHNN xổ lươ̭ng nhó, chí môô̭ch ba̒i tơ̒, chú iểw la̒ kác lwa̭i tiê̒n polime mêḙ̂nh zả ka̒ng ngă̒i ka̒ng tinh bi, khỏ fát hiḙ̂n, khỏ hăi dẳi.

Wiḙ̂c ni̒, kwa thi̒m hiếw kôô̒ng pơ̭i xâm nhâ̭p ta̒n hô̭i nhỏm kỉn tlêênh ma̭ng xa̭ hô̭i chwiên zaw zi̭ch muô paảnh tiê̒n zá, ta̒n kác dổi tươ̭ng paảnh tiê̒n zá pơ̭i ká mo̭l muô tiê̒n zá wê̒l tiêw thṷ khắng di̭nh, tiê̒n zá ản la̒ kỏ thế chôổng tiê̒n la̒ hoong têểnh 90%, chăng lởi tí hăi dẳi, fân biḙ̂t khươ̭ tiê̒n la̒ hoong pơ̭i tiê̒n zá. Dôô̒ng chỉ Vṷ Thi̭ Xoong Ngwiḙ̂t tlaw dối: Kwả tli̒nh ta̒n kác ngân ha̒ng thương ma̭i thu nhâ̭n, zaw zi̭ch nguô̒n tiê̒n pớ xa̭ hô̭i thôông kwa wiḙ̂c thănh twản kác khwán nơ̭, hăi kới tiết kiḙ̂m pă̒ng tiê̒n mă̭t, tư̒ ka̭ fát hiḙ̂n môô̭ch xổ ít tiê̒n zá ớ ta̒n kác khwán nơ̭, hăi kới tiết kiḙ̂m pă̒ng tiê̒n mă̭t, tư̒ ka̭ fát hiḙ̂n môô̭ch xổ ít tiê̒n zá ớ kác mêḙ̂nh zả thôông kwa wiḙ̂c ngol chiểw kôô̒ng pơ̭i kắnh zác kuố kản bô̭ zaw zi̭ch. Wiḙ̂c ni̒ chăng fái la̒ hă̒nh bi kổ ti̒nh kuố ta̒n mo̭l xứ zṷng tiê̒n mă̭t tí zaw zi̭ch pơ̭i ngân ha̒ng i chỉnh la̒ na̭n nhân. Bới bi̒ wiḙ̂c la̒ tiê̒n zá ngă̒i ka̒ng tinh bi, pă̒ng mă̭t thươ̒ng zất khỏ kỏ thế fân biḙ̂t, fát hiḙ̂n no la̒ tiê̒n zá.

Ni la̒ môô̭ch thư̭c tể ta̒ ziḙ̂n tha tlêênh diḙ̂ ba̒n tính tloong thơ̒i zan kwa, kwâ̒n chủng nhân zân kôô̒ng pơ̭i lư̭c lươ̭ng tlức năng kác diḙ̂ fương ta̒ tư̒ lâ̒n fát hiḙ̂n, pắt zư̭ dổi tươ̭ng xứ zṷng tiê̒n zá tí muô paảnh ha̒ng hwả ớ ta̒n kác chơ̭ chwiê̒n thôổng pơ̭i hḙ̂ thôổng paảnh lé zân xinh. "Kải tảng lo nhất la̒ kác lwa̭i tiê̒n zá mêḙ̂nh zả nhó pớ 10 ngi̒n dôô̒ng, 20 ngi̒n dôô̒ng, 50 ngi̒n dôô̒ng, 100 ngi̒n dôô̒ng ản kác dổi tươ̭ng xứ zṷng tí zaw zi̭ch, muô paảnh ha̒ng hwả ớ ta̒n kác chơ̭ chwiê̒n thôổng pơ̭i hḙ̂ thôổng paảnh lé zân xinh, ka̭ thư̭c hiḙ̂n zaw zi̭ch muô paảnh, mo̭l ít khi tí ỉ, fát hiḙ̂n. Hơn nươ, kôô̒ng pơ̭i thú dwa̭n zoong tiê̒n zá têểnh buu̒ng khu, bu̒ng xa, nơi mo̭l ít kỏ thôông tin wê̒l tiê̒n zá tí muô ha̒ng hwả; thươ̒ng nhẳm têểnh dổi tươ̭ng la̒ mo̭l puôn paảnh nhó, mo̭l tư̒ thuối ớ buu̒ng nôông thôn hai la̒ lơ̭i zṷng ka̭ mo̭l taang mắi nhô̭n paảnh ha̒ng, chú dôô̭ng la̒ cho mo̭l paảnh ha̒ng bất tâ̭p tluung, thiểw kắnh zác tí muô ha̒ng hwả. Hơn nươ, lwa̭i tiê̒n zá mêḙ̂nh zả nhó ít khi ản thu nhâ̭n, zaw zi̭ch tlớ la̭i hḙ̂ thôổng ngân ha̒ng. Cho dêênh ít khi ản hăi dẳi, hăi la̒ têểnh ka̭ hăi dẳi ản thi̒ ta̒ xứ zṷng, zaw zi̭ch tloong woo̒ng tơ̒i pớ ta̒ lô hô̒i cho dêênh wiḙ̂c zoong tha ta̒n kắnh bảw, tí ỉ lwa̭i tiê̒n ni̒ zất khỏ” - dôô̒ng chỉ Vṷ Thi̭ Xoong Ngwiḙ̂t cho hăi.

Tloong kwả tli̒nh xâm nhâ̭p hô̭i kỉn kỏ ta̒n kác dổi tươ̭ng muô paảnh tiê̒n zá tlêênh ma̭ng xa̭ hô̭i ta̒n tôi i ản "khwiển kảw”, hưởng zâ̭n kṷ thế fương thức tiêw thṷ cho mo̭l muô, tiêw thṷ tiê̒n zá, nhơ: zo tiê̒n zá chú iểw kỏ mêḙ̂nh zả nhó, chi dêênh tiêw thṷ ớ khu bư̭c chơ̭ chwiê̒n thôổng zân xinh pơ̭i ớ ta̒n kác da̭i lỉ paảnh lé, xứ zṷng tí muô thuốc, dác, café… chăng dêênh tiêw thṷ ớ kác da̭i lỉ ká, hḙ̂ thôổng ziêw thi̭ tí tleẻnh bi̭ fát hiḙ̂n bới ta̒n kác fương tiḙ̂n fát hiḙ̂n tiê̒n zá chwiên zṷng. Thew thôổng kê kuố kác kơ kwan tlức năng tính, pớ năm 2015 têểnh khảng 10/2022, twa̒n tính i ta̒ fát hiḙ̂n, pắt zư̭ 6 bṷ tiêw thṷ, lưw hă̒nh tiê̒n zá, Hâ̒w hết xổ bṷ fát hiḙ̂n, pắt zư̭ tê̒w ớ kác chơ̭ chwiê̒n thôổng hăi la̒ ớ ta̒n kác chơ̭ zân xinh.

Thew dôô̒ng chỉ Vṷ Thi̭ Xoong Ngwiḙ̂t, zu̒ tiê̒n zá ản la̒ tinh bi têểnh no, nả i xḙ chí la̒ hơi chôổng tiê̒n la̒ hoong wê̒l hi̒nh thức, chăng kỏ kác iểw tổ báw an nhơ tiê̒n la̒ hoong hăi kỏ la̒ zá môô̭ch xổ iểw tổ, chi tiết mé chăng tinh xáw kỏ thế hăi dẳi ản. Mé nểw mo̭l tiêw zu̒ng chăng nẳm ản ta̒n kác dă̭c diếm báw an kuố tiê̒n la̒ hoong, chăng kắnh zác, chú dôô̭ng kiếm tla dôô̒ng tiê̒n tloong kwả tli̒nh zaw zi̭ch i kỏ thế tlớ thă̒nh na̭n nhân tiê̒m ta̒ng kuố thô̭i fa̭m tiê̒n zá. Tí tleẻnh tlớ thă̒nh na̭n nhân kuố ta̒n dổi tươ̭ng lưw hă̒nh tiê̒n zá, wa̒i wiḙ̂c thươ̒ng xwiên nẳm pắt thôông tin, kắnh bảw kuố kơ kwan tlức năng, ngân ha̒ng… ka̭ ngi ngơ̒ dổi tươ̭ng xứ zṷng tiê̒n zá tloong zaw zi̭ch thi̒ kắch kiếm tla, hăi dẳi nhănh choỏng, hiḙ̂w kwá nhất la̒ xứ zṷng môô̭ch dôô̒ng tiê̒n la̒ hoong kỏ kôô̒ng mêḙ̂nh zả tí xo xẳnh "Zu̒ tiến zá kỏ la̒ zá tinh bi têểnh no i kỏ thế fát hiḙ̂n ản ka̭ tă̭ch pên keḙnh xo xẳnh pơ̭i tiê̒n la̒ hoong” - dôô̒ng chỉ Vṷ Thi̭ Xoong Ngwiḙ̂t nhẩn mă̭nh.