Tloong bổi kắnh hô̭i nhâ̭p pơ̭i twa̒n kâ̒w hwả, wiḙ̂c fát tliến chẳng mă̭t kuố kôông ngḙ̂ tang pơ̭i xḙ kỏ ngwi kơ lẩn át ta̒n zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng bổn la̒ hô̒n kốt kuố môô̭ch kuốc za, zân tôô̭c. Cho dêênh, bai tlo̒ kuố thể hḙ̂ tlé tloong wiḙ̂c zơ̭ zi̒n, fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c chăng tlí la̒ nhiḙ̂m bṷ mo̒ ko̒n la̒ xử mâ̭nh kaw ká.

Xwất fát pớ ti̒nh iêw, dam mê, tlân tlo pơ̭i tư̭ ha̒w wê̒l ta̒n zả tli̭ tliê̒n thôổng, văn hwả zân tôô̭c. Pă̒ng tư̒ kắch khác ha̒, thuối tlé tính Hwa̒ Bi̒nh tang chăng tlâ̒ng xảng ta̭w tí tiếp nổl mă̭ch nguô̒n, báw tô̒n, zởi thiḙ̂w, kwáng bả, fát hwi ta̒n nét thôốch tḙp kuố văn hwả kwêl hương.

Eenh Ngwiḙ̂n Văn Dwa̒n, Fỏ Ban Thănh niên Kâng an tính tâ̭p hơ̭p ta̒n pa̭n tlé kỏ ti̒nh iêw, nhiḙ̂t hwiết pơ̭i văn hwả la̭i pơ̭i ha̒ kôô̒ng biết dơn dê̒ ngi̭ Hô̭i Liên hiḙ̂p thănh niên Viḙ̂t Nam tính thă̒nh lâ̭p Kâw la̭c bô̭ "Thănh niên báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh”. Khảng 11/2024, kâw la̭c bô̭ tlỉnh thức ản thă̒nh lâ̭p kôô̒ng 20 thă̒nh biên. Zu̒ mởi ti paw hwa̭t dôô̭ng ản khânh nướ năm, xoong kâw la̭c bô̭ i ta̒ tích kư̭c tố tlức pơ̭i tham za ta̒n hwa̭t dôô̭ng kwáng bả văn hwả, zu li̭ch nhơ: Biếw ziḙ̂n ớ ta̒n tlương tli̒nh ngḙ̂ thwâ̭t kuố tính; tích kơ̭c kwáng bả ta̒n xán fấm diḙ̂ fương; xâi zư̭ng, dăng tái pơ̭i chiê xé tư̒ video clip, hi̒nh ắnh, foong tṷc tâ̭p kwản, văn hwả ta̒n zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh lêênh ta̒n tlang ma̭ng xa̭ hô̭i; tham za fṷc zư̭ng ngê̒ chuông pái thố kấm zân tôô̭c Mươ̒ng; thăm ta̒n bán la̒ng kố, tô̭l ta̒n mo̭l tư̒ thuối, kwa di̭ thi̒m hiếw ta̒n foong tṷc tâ̭p kwản, văn hoo̭c zân zan ta̒n zân tôô̭c…

Eenh Ngwiḙ̂n Văn Dwa̒n, Chú nhiḙ̂m Kâw la̭c bô̭ Thănh niên báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh chiê xé: ta̒n thă̒nh biên kâw la̭c bô̭ tê̒w la̒ ta̒n ô̭i pa̭n tlé năng dôô̭ng, kỏ tư̒ kải hăi dẳi wê̒l văn hwả, li̭ch xứ, tin hoo̭c, kôông ngḙ̂, tích kư̭c la̒ tư̒ hwa̭t dôô̭ng tí báw tô̒n, fát hwi ta̒n zả tli̭ văn hwả dă̭c xắc kuố bu̒ng tất Hwa̒ Bi̒nh. Tư̒ tlương tli̒nh, ngḙ̂ thwâ̭t ka muổ nha̭c pơ̭i tli̒nh ziḙ̂n nha̭c kṷ tliê̒n thôổng ản ta̒n thă̒nh biên tham za biếw ziḙ̂n ớ ta̒n hô̭i ngi̭, nha̒ ha̒ng, zoong têểnh khôông zan dâ̭m chất văn hwả. Wa̒i tha, kâw la̭c bô̭ ko̒n zởi thiḙ̂w dô̒ ẳn oỏng pơ̭i xán fấm dă̭c tlưng kuố diḙ̂ fương. Pên keḙnh di̭, kâw la̭c bô̭ kung kấp ta̒n zi̭ch bṷ zu li̭ch hấp zâ̭n nhơ tour zu li̭ch, villa kôô̒ng dô̭i ngṷ tlí páw chwiên ngiḙ̂p, la̒ kơ hô̭i cho zu kheéch thew ngỏ ta̒n kải nét thôốch kuố thiên nhiên pơ̭i văn hwả tính nha̒. Ta̒n zi̭ch bṷ tliê̒n thôổng kâw la̭c bô̭ xâi zư̭ng, gô̒m kwăi fim, chṷp hi̒nh, za̒n zư̭ng, kwáng kảw i zúp kwán gbả hi̒nh ắnh pơ̭i zả tli̭ văn hwả Hwa̒ Bi̒nh têểnh khânh hơn pơ̭i kôô̭ng dôô̒ng, xa̭ hô̭i. Thôông kwa ta̒n hwa̭t dôô̭ng ni̒, kâw la̭c bô̭ chăng tlí kóp fâ̒n báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c, mo̒ ko̒n thúc tấi fát tliến zu li̭ch pơ̭i kinh tể diḙ̂ fương.

Nhănh nhă̭i, nẳm pắt xu thể fát tliến kuố khwa hoo̭c, kôông ngḙ̂, thơ̒i zan kwa, thănh niên tính Hwa̒ Bi̒nh tích kư̭c kwán gbả ta̒n zả tli̭ văn hwả dă̭c xắc kuô diḙ̂ fương, kuố tính. Dôô̒ng chỉ Ngwiḙ̂n Zwi Tư, Bỉ thư Tính Dwa̒n chiê xé: Xác di̭nh zư̭ zi̒n văn hwả tliê̒n thôổng tê̒w pơ̭i fát tliến zu li̭ch kóp fâ̒n fát tliến ká thắi kinh tể, văn hwả, xa̭ hô̭i ớ diḙ̂ fương. Thuối tlé tính i ta̒ ti tâ̒w, xảng ta̭w ửng zṷng chwiến tối khổ tloong xâi zư̭ng pơ̭i gẳn ma̭ QR code ớ ta̒n diḙ̂ tlí tó, diếm zi tích li̭ch xứ, văn hwả tlêênh diḙ̂ pa̒n tính tí kung kấp thôông tin, kwáng bả văn hwả, zu li̭ch cho mo̭l zân pơ̭i zu kheéch. Tảng kế tlủ tloo̭ng tố tlức ta̒n tlương tli̒nh "hă̒nh tli̒nh wê̒l nguô̒n”, zoong thănh thiểw nhi ti thăm kwan, thi̒m hiếw văn hwả, li̭ch xứ, bô̒i tắp thêm ti̒nh iêw, niê̒m tư̭ ha̒w zân tôô̭c. Kwa di̭, kóp fâ̒n zảw zṷc tliê̒n thôổng li̭ch xứ, văn hwả kuố diḙ̂ fương, kuố tính cho thể hḙ̂ tlé, chăng tlâ̒ng zởi thiḙ̂w, kwáng bả khu hôô̭ng nê̒n văn hwả Hwa̒ Bi̒nh têểnh zu kheéch pổn fương.

Pên keḙnh di̭, kôô̒ng pơ̭i moong hảw zi̒n zư̭ pơ̭i lan hôô̭ng ta̒n nét thôốch tḙp tliê̒n thôổng têểnh kôô̭ng dôô̒ng, tư̒ mo̭l tlé i ta̒ khai thác ma̭ng xa̭ hô̭i tí kwán gbả ta̒n pu̒ng zu li̭ch, văn hwả, zi tích li̭ch xứ, khu pui zôô̭ng, ấm thư̭c kuố kwêl hương Hwa̒ Bi̒nh têểnh pơ̭i ô̭i pa̭n khânh xa. Ma̭ng xa̭ hô̭i i ta̒ tlớ thă̒nh kôông kṷ hiḙ̂w kwá tí mo̭l tlé kwáng bả văn hwả kwêl hương. Wiḙ̂c kwáng bả văn hwả kwêl hương tlêênh ma̭ng i kóp fâ̒n thúc tấi fát tliến zu li̭ch diḙ̂ fương. Bới ta̒n diḙ̂ diếm, mỏn ăn ka̭ ản zởi thiḙ̂w tú tể xḙ thu hút zu kheéch têểnh thăm kwan, tlái ngiḙ̂m, pớ di̭ kóp fâ̒n fát tliến kinh tể. Pă̒ng wiḙ̂c xảng ta̭w, nhiḙ̂t hwiết, ta̒n ô̭i pa̭n tlé zoong têểnh ta̒n góc ngỏ tlân thâ̭t, môô̭c ma̭c, khânh pơ̭i thiên nhiên, lan hôô̭ng nét thôốch tḙp văn hwả kuố zân tôô̭c, zeenh lam thẳng kắnh diḙ̂ fương têểnh ô̭i pa̭n khânh xa, nhất la̒ tloong kắnh kwáng bả zu li̭ch tlư̭c twiển tang tlớ thă̒nh xu hưởng nhơ ngă̒i măi.

Kwả tli̒nh hô̭i nhâ̭p ngă̒i ka̒ng cho dố ho̭ hơn wiḙ̂c kâ̒n fái kỏ kuố tli thức pơ̭i nhâ̭n thức wê̒l bán xắc văn hwả zân tôô̭c tloong mơ̒i mo̒ mo̭l. Wiḙ̂c tảng mơ̒ng la̒ tư̒ mo̭l tlé i ta̒ ỉ thức ản wiḙ̂c tlang bi̭ cho mêê̒nh kiển thức wê̒l văn hwả zân tôô̭c pơ̭i zư̭ zi̒n ta̒n kải bô zả ni̒ pă̒ng kắch la̒ xảng ta̭w kuố mêê̒nh. "Luô̒ng kha̒ thi̒ băng moo̭c”, tlí khi no̒ thể hḙ̂ khăw kể thươ̒ ản nét thôốch văn hwả kuố thể hḙ̂ tlước thi̒ ta̒n zả tli̭ văn hwả mởi kỏ thế ớ la̭i ma̭i ma̭i thew thơ̒i zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng. Mé la̒ po tí zư̭ la̭i ản bán xắc tloong khi kỏ thế lan hôô̭ng ta̒n zả tli̭ ni̒ thew môô̭ch kắch xảng ta̭w, khânh hơn to̒i hói fái la̒ ngiêm túc, niê̒m dam mê kôô̒ng pơ̭i xảng ta̭w tloong mo̭l tlé. Kôô̒ng pơ̭i ti̒nh iêw zee̒nh cho văn hwả tliê̒n thôổng, mo̭l tlé tang zoong têểnh môô̭ch luô̒ng khỉ mởi. Kóp môô̭ch fâ̒n kôông khức kuố mêê̒nh tí ta̒n zả tli̭ li̭ch xứ, văn hwả tliê̒n thôổng dă̭c xắc kuố zân tôô̭c ản lan hôô̭ng pơ̭i ản hăi dẳi têểnh tư̒ hơn.

Tư̒ năm ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i zi̒n zư̭ văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng, tôi tơ̒ng lo lẳng bi̒ thể hḙ̂ tlé ngă̒i ka̒ng xa kải kôốc kải kô̭i. Xoong khânh ni, tôi ản tiếp thêm niê̒m tin khi kỏ tư̒ pa̭n tlé thi̒m têểnh tôi tí hoo̭c hói thi̒m hiếw wê̒l ta̒n foong tṷc, hiḙ̂n bâ̭t, nha̭c kṷ pơ̭i thiểng pô̭ kố. Chăng tlí tlẳng iểng mo̒ ko̒n hăi dẳi kắch ửng zṷng kôông ngḙ̂, ma̭ng xa̭ hô̭i, la̒ video, bớ lớp tlái ngiḙ̂m tí zởi thiḙ̂w văn hwả Mươ̒ng têểnh pơ̭i kôô̭ng dôô̒ng khu hôô̭ng hơn.

Tôi ka̭ no̒ i pô̭ hă̒ng. "Mo̭l kha̒” nhơ ta̒n tôi kỏ thế zư̭ zi̒n ản môô̭ch fâ̒n, mé tí văn hwả khôổng tiếp pơ̭i fát tliến tloong loo̒ng xa̭ hô̭i hiḙ̂n da̭i thi̒ zất kâ̒n mo̭l tlé la̒ kă̒w nổl, bươ̒ hăi dẳi ản kôốc, bươ̒ xảng ta̭w tí chwiê̒n kám hửng. Văn hwả chăng tlí la̒ kải cho di̭ mo̒ chăng hăi bất ti, mo̒ fái kỏ khức khôổng tloong tơ̒i khôổng hôm măi. Tôi i ta̒ zee̒nh hơn 40 năm xưw tâ̒m, fṷc zư̭ng ha̒ng ngi̒n hiḙ̂n bâ̭t văn hwả kuố mo̭l Mươ̒ng, pớ ta̒n kải chiêng, tlôổng, ảw, wẳl, têểnh thiểng hát kố tí thể hḙ̂ tlé hăi dẳi hă̒ng, ta̒n ha têểnh pớ no, tố tiên tha la̒ po, tâm hô̒n Mươ̒ng tơng wang lêênh kwa thiểng chiêng tha la̒ po. Chăng éw lâ̒n tôi fái lă̭n lô̭i têểnh ta̒n bán xa, thi̒m kiểm tơ̒ng meénh pế kuố môô̭ch kải chum kố hăi hói la̭i ta̒n tưở kha̒ môô̭ch la̒n diḙ̂w i ta̒ bi̭ mai môô̭ch.

Kải mo̒ la̒ cho tôi pui nhất la̒ ngă̒i ka̒ng kỏ tư̒ ô̭i pa̭n thi̒m têểnh, gi hi̒nh, tố tlức tlương tli̒nh tlái ngiḙ̂m. Mo̭l tlé xḙ la̒ mo̭l tiếp tṷc kâw tliḙ̂n mo̒ tư̒ thể hḙ̂ tlước i ta̒ pắt tâ̒w. Dổi pơ̭i tôi, tlí khi mo̭l tlé thư̭c xư̭ cha̭m paw văn hwả, pă̒ng wiḙ̂c hăi dẳi, dam mê thi̒ zi xán mởi thâ̭t la̒ ản khôổng pơ̭i lan tha hôô̭ng.

La̒ mo̭l té tha pơ̭i ká lêênh ớ tô̒l khṷ, tôi ka̭ no̒ i zoong tloong mêê̒nh ti̒nh iêw khu dâ̭m pơ̭i văn hwả zân tôô̭c Môông. Mé tlí ươ thôi chuô tú, tôi hảw zoong kải ươ ni̒ thă̒nh ta̒n kắch la̒ tú tể. Khi pắt thăi paw la̒ zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng, tôi ka̭ no̒ i ngẳm la̒ po tí ngôl nha̒ kuố mêê̒nh chăng tlí la̒ pu̒ng ngí chân, mo̒ la̒ pu̒ng kế tliḙ̂n, miểng zu kheéch kỏ thế ản dố thiểng ke̒n Môông wang lêênh tloong mâl tlúc pân khởm, ẳn dểm ta̒n mỏn ăn tliê̒n thôổng, tư̭ thăi mêê̒nh hoo̭c thêw wẳl xwe̒ thố kấm.

Tôi hoo̭c kắch zoong văn hwả bán diḙ̂ paw tơ̒ng tli tiết nhó nhất tloong mô hi̒nh homestay. Dổi pơ̭i tôi, văn hwả zân tôô̭c chăng tlí la̒ kỉ ức kuố ta̒n mo̭l ti tlước tí la̭i, mo̒ ko̒n la̒ nê̒n táng tí ta̒n ha khắng di̭nh bán xắc tloong thơ̒i da̭i hô̭i nhâ̭p. Kheéch zu li̭ch chăng tí têểnh ni ngí zươ̭ng mo̒ ko̒n tí tlái ngiḙ̂m, tlẳng iểng pơ̭i hăi dẳi ản kải thôốch tḙp wê̒l tinh thâ̒n kuố zân tôô̭c. Tôi moong hảw tlửng minh zư̭ zi̒n văn hwả chăng fái la̒ ti ngươ̭c la̭i thơ̒i da̭i, mo̒ la̒ hăi dẳi fái choo̭ng kẩng pă̒ng kôốc hă̭ch kuố mêê̒nh khân khươ̭ zoo̒ng chắi fát tliến. Tôi tin la̒ mo̭l tlé chăng tlí kỏ tlắch nhiḙ̂m báw tô̒n, mo̒ ko̒n fái chú dôô̭ng "kế la̭i” văn hwả kuố mê môô̭ch kắch xảng ta̭w, hiḙ̂n da̭i pơ̭i hấp zâ̭n hơn, tí văn hwả chăng bi̭ kwêê̒nh mo̒ ngă̒i ka̒ng lan hôô̭ng.

Ắp ú moong hảw hi̒nh ắnh kwêl hương mêê̒nh chăng tlí thôốch tloong kỉ ức, mo̒ ko̒n ản hiḙ̂n lêênh xinh dôô̭ng tlêênh ta̒n nê̒n táng mo̒ mo̭l tlé kwan tâm ngă̒i măi. Dổi pơ̭i tôi, mơ̭i kắnh thôốch thiên nhiên, mơ̭i mo̒ mỏn ăn zân tôô̭c hăi lḙ̂ hô̭i tliê̒n thôổng tê̒w la̒ môô̭ch meénh gép văn hwả tâ̒i tư̭ ha̒w kuố kwêl hương Hwa̒ Bi̒nh. Mé tôi i nhâ̭n tha hă̒ng, nểw tlí zư̭ ta̒n zả tli̭ ni̒ tloong khắch hăi báw ta̒ng thi̒ mo̭l tlé xḙ khỏ kỏ thế tiếp khânh, khỏ ươ ản khu. Cho dêênh, tôi pắt tâ̒w xâi zưng kânh TikTok "Ủn ớ Hwa̒ Bi̒nh” nhơ môô̭ch kắch tí kế tliḙ̂n, kế pô̭ wê̒l kwêl hương mêê̒nh pă̒ng tlỉnh kôông kṷ mo̒ mo̭l tlé tang zu̒ng mơ̭i ngă̒i. Pớ wiḙ̂c zởi thiḙ̂w ta̒n diḙ̂ diếm zu li̭ch xinh thải, zi tích li̭ch xứ têểnh review mỏn ăn oỏng kuố zân tôô̭c, tôi moong hảw ká thắi mo̭l ha chăng tlí ngỏ mo̒ ko̒n măng nhâ̭n ản ta̒n kải hăi, măng khânh pơ̭i tảng tư̭ ha̒w kuố văn hwả zân tôô̭c.

Tôi ngẳm la̒, mo̭l tlé chăng tló kỏ tlắch nhiḙ̂m báw tô̒n mo̒ ko̒n fái hăi kắch "la̒ mởi” văn hwả, chăng la̒ bất ti bán xắc mo̒ la̒ cho nả ản tư̒ mo̭l ươ pơ̭i lan hôô̭ng hơn tloong thơ̒i da̭i khổ. Tlí kâ̒n ba̒i chṷc zâi video, nểw tú kuổn hút pơ̭i tlân thâ̭t xḙ kỏ ha̒ng tliḙ̂w lươ̭t ngỏ pơ̭i chiê xé. Tôi pui nhất la̒ khi kỏ pa̭n tlé pớ xa nhẳn tin hói "kải hởi, Hwa̒ Bi̒nh thôốch zơ̒ng di̭ kơ a̒? hăi "Ủn i moong hảw wê̒l kwêl la̒ môô̭ch wiḙ̂c chi di̭ chôổng nhơ kải”. Mơ̭i mo̒ lươ̭t ngỏ, mơ̭i mo̒ lươ̭t chiê xé la̒ môô̭ch pước nhó tí kwêl hương mêê̒nh hiḙ̂n lêênh ho̭ hơn tlêênh bán dô̒ zu li̭ch kôô̒ng pơ̭i tloong loo̒ng mo̭l tlé ká nước. Dổi pơ̭i tôi, di̭ la̒ kắch mo̭l tlé hủl la̒ xỏ paw văn hwả pă̒ng kôông ngḙ̂, pă̒ng xảng ta̭w kôô̒ng ti̒nh iêw thâ̭t xư̭.