Báw ta̒ng zấp ni̒ kỏ tlêênh 6.000 hiḙ̂n bâ̭t kôốc, kỏ tư̒ lwa̭i khác ha̒, niên da̭i ta̒n hiḙ̂n bâ̭t kẻw za̒i pớ thơ̒i dô̒ khṷ têểnh măi, gô̒m: hiḙ̂n bâ̭t khṷ (thơ̒i ki̒ ngwiên thwí tlêênh tất Hwa̒ Bi̒nh), hiḙ̂n bâ̭t dô̒ tôô̒ng (tlôổng tôô̒ng Dôông Xơn têểnh dô̒ tôô̒ng thơ̒i măi) ta̒n hiḙ̂n bâ̭t la̒ văn bâ̭t (hiḙ̂n bâ̭t pô̭ têểnh tơ̒i khôổng bâ̭t chất kuố mo̭l Mươ̒ng pớ tơ̒ tơ̒i kố têểnh măi), ta̒n hiḙ̂n bâ̭t văn hwả, tâm linh nhơ Li̭ch Mươ̒ng, dô̒ ôông Mo, ta̒n hiḙ̂n bâ̭t hă̒nh lḙ̂…
Ngỏ paw ta̒n hiḙ̂n bâ̭t ớ Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng, mo̭l têểnh ngỏ kỏ thế an dố môô̭ch pức tlănh ká thắi wê̒l văn hwả Mươ̒ng kẻw za̒i tlêênh chơ̒ 2 ba̭n năm kắch ngă̒i măi: Kon mo̭l pớ thơ̒i hôô̒ng hwang ăn lôông, ớ lô̭ tloong ta̒n hang dôô̭ng, kôông kṷ law dôô̭ng la̒ ta̒n hiḙ̂n bâ̭t pă̒ng khṷ, pớ khṷ thô "Văn hwả Xơn Vi”, tlái kwa "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” têểnh "Văn hwả Bắc Xơn”… zai dwa̭n văn hwả dô̒ tôô̒ng kôô̒ng pơ̭i ta̒n kôông kṷ chể tác khṷ thô xơ têểnh tinh xáw, tlái pớ văn hwả Dôông Xơn cho têểnh thơ̒i kâ̭n hiḙ̂n da̭i; ta̒n bâ̭t zṷng tloong tơ̒i khôổng xinh hwa̭t kuố mo̭l Mươ̒ng pớ kwỉ tôô̭c têểnh bi̒nh zân pơ̭i pớ tơ̒i hơ cho têểnh ngă̒i măi.
Tư̒ năm năi, Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng tỏn tư̒ dwa̒n kheéch, nha̒ ngiên kửw tloong pơ̭i wa̒i nước, tư̒ nhất la̒ hoo̭c xinh ta̒n kác kấp hoo̭c tloong pơ̭i wa̒i tính têểnh thăm kwan tlái ngiḙ̂m.
Kải tảng pô̭ la̒ ít kỏ báw ta̒ng tư nhân no̒ kỏ thế ản nhơ Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng la̒ ti tlưng pă̒i lưw dôô̭ng hiḙ̂n bâ̭t văn hwả Mươ̒ng tí lan hôô̭ng văn hwả tha xa hơn tloong khắp bu̒ng miê̒n ká nước. Pớ ngẳm ngi̭ "la̒ po cho văn hwả Mươ̒ng ản tư̒ mo̭l hăi dẳi hơn”, Ngḙ̂ nhân Ưw tủ Bu̒i Thănh Bi̒nh, Zảm dôốc Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng ka̭ no̒ i moong hảw kỏ diê̒w kiḙ̂n xḙ zoong văn hwả Mươ̒ng ti zởi thiḙ̂w, kwáng bả tha pên wa̒i meénh tất nơi mêê̒nh té tha, tí kỏ tư̒ mo̭l hơn nươ hăi dẳi ản tư̒ nét văn hwả thôốch tḙp, kải hăi kuố văn hwả Mươ̒ng.
Ngḙ̂ nhân ưw tủ Bu̒i Thănh Bi̒nh i ta̒ thi̒m tư̒ kắch tí la̒, mởi tâ̒w ôông kôô̒ng pơ̭i Báw ta̒ng tính tlưng pă̒i ớ môô̭ch khổ báw ta̒ng nhơ: Báw ta̒ng Văn hwả ta̒n kác zân tôô̭c Viḙ̂t Nam ớ Thải Ngwiên, Báw ta̒ng tính Hưng Iên. Khăw ni̒, tư̒ nơi pớ Tlung ương têểnh diḙ̂ fương hăi dẳi têểnh Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng i ta̒ chú dôô̭ng thi̒m têểnh tí kôô̒ng ôông tê̒w pa̒n ha̒ la̒.
Zi̭p Thết Ngwiên dản 2014, Báw ta̒ng Zân tôô̭c hoo̭c tê̒w pơ̭i Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng tlưng pă̒i văn hwả Mươ̒ng pơ̭i ấm thư̭c Mươ̒ng ớ khuôn biên báw ta̒ng. Lâ̒n tâ̒w tiên di̭, Báw ta̒ng zi xán văn hwả Mươ̒ng ản muô̒, kôô̒ng pơ̭i ziḙ̂n tích tlưng pă̒i nhó pơ̭i khu ấm thư̭c bán xắc, tloong mẩi ngă̒i Thết, Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng i ta̒ tỏn ha̒ng ba̭n mo̭l têểnh thăm kwan pơ̭i ăn dểm mỏn ăn mo̭l Mươ̒ng. Pớ thă̒nh kôông ni̒, pớ năm 2014 têểnh măi, hâ̒w nhơ Thết năm no̒ Báw ta̒ng Zân tôô̭c hoo̭c Viḙ̂t Nam i mơ̒I Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng wê̒l la̒ "Thết Mươ̒ng”.
Năm 2019 ziḙ̂n tha Da̭i hô̭i ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ tlêênh diḙ̂ pa̒n ta̒n kwâ̭n, hwiḙ̂n kuố thă̒nh fổ Ha̒ Nô̭i, tảng kế la̒ ta̒n hwiḙ̂n kỏ zân tôô̭c thiếw khổ khôổng. Khảng 3/2019, ziḙ̂n tha Da̭i hô̭i da̭i biếw ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ hwiḙ̂n Thă̭ch Thất; khảng 6 tiếp tṷc da̭i hô̭i ớ hwiḙ̂n Ba Vi̒; khảng 10 ziḙ̂n tha Da̭i hô̭i da̭i biếw ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ thă̒nh fổ Ha̒ Nô̭i. Ká 3 da̭i hô̭i tlêênh, Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng tê̒w binh zư̭ ản ta̒n hwiḙ̂n pơ̭i thă̒nh fổ Ha̒ Nô̭i mơ̒i hô̭ tlơ̭ tlưng pă̒i văn hwả Mươ̒ng pơ̭i ta̒n zân tôô̭c thiếw khổ khác kỏ tlêênh diḙ̂ pa̒n. Máng tlưng pă̒i kuố báw ta̒ng nhơ môô̭ch diếm nhẩn kóp fâ̒n paw thă̒nh kôông kuố ta̒n da̭i hô̭i.
Thă̒nh kôông tlưng pă̒i văn hwả Mươ̒ng ớ ta̒n hwiḙ̂n pơ̭i kuố thă̒nh fổ Ha̒ Nô̭i nhiḙ̂m ki̒ 2019 – 2024, têểnh nhiḙ̂m ki̒ 2024 – 2029, ta̒n hwiḙ̂n pơ̭i thă̒nh fổ Ha̒ Nô̭i tiếp tṷc mơ̒i Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng tham za tlưng pă̒i.
Chăng tlí tlưng pă̒i ớ Ha̒ Nô̭i, tư̒ diḙ̂ fương tloong pơ̭i wa̒i tính i hăi dẳi pơ̭i thi̒m têểnh Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng nhơ̒ hô̭ tlơ̭ ngiḙ̂p bṷ, tlưng pă̒i tloong ta̒n khu lưw niḙ̂n kuố ta̒n zi tích (Khu zi tích Tlươ̒ng Kản bô̭ zân tôô̭c miê̒n Nam tlêênh diḙ̂ pa̒n thi̭ tlẩn Chi Nê, hwiḙ̂n La̭c Thwí), ta̒n khu ngí zươ̭ng ớ tính Hwa̒ Bi̒nh… i tê̒w kỏ dẩw ẩn kuố Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng.
Thết Ngwiên dản 2024 kỏ lḙ la̒ Thết zất tảng nhở kuố Báw ta̒ng zi xán văn hwả Mươ̒ng. Môô̒ng hal Thết, ka̭ ká thắi nha̒ mo̭l tang tla̒n ngâ̭p niê̒m pui hă̭nh fúc xum bâ̒i pên za di̒nh thi̒ ká thắi nhân biên Báw ta̒ng zi xán văn hwả Mươ̒ng ta̭m kác la̭i Thết, lêênh 2 xe tái chớ tâ̒i hiḙ̂n bâ̭t paw tlưng pă̒i ớ khu zi tích li̭ch xứ hwiḙ̂n Kú Chi, thă̒nh fổ Hô̒ Chỉ Minh. Mởi ni nhất la̒ tlưng pă̒i ớ khu zu li̭ch tâm linh Bải Dỉnh, tính Ninh Bi̒nh.
Kuô̭c tlưng pă̒i lưw dôô̭ng no̒ Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng i nhâ̭n ản ta̒n lơ̒i khen, dôô̭ng biên kuố lă̭nh da̭w ta̒n kác kấp pơ̭i mo̭l zân, nhất la̒ ta̒n mo̭l chuô môô̭ch lâ̒n têểnh pơ̭i Hwa̒ Bi̒nh. Ká thắi tê̒w ản dố la̭, ka̭ ản thwiết minh thi̒ măng fṷc wê̒l môô̭ch nê̒n văn hwả ản tlẳng iểng tlêênh fương tiḙ̂n thôông tin da̭i tlủng. Ta̒n mo̭l Mươ̒ng khôổng xa kwêl hương lô năm nhơ ản nổl la̭i kỉ ức, ản tlớ wê̒l "ố nha̒”, kôô̒ng pơ̭i kuô̭c khôổng pớ tơ̒i hơ kuố thể hḙ̂ mâ̭n ngă̒i kuố mêê̒nh. Ta̒n hi̒nh ắnh ni̒ ka̭ no̒ i la̒ nguô̒n dôô̭ng biên, kố bṷ thêm kwiết tâm zoong văn hwả Mươ̒ng ti xa hơn nươ kuố Ngḙ̂ nhân ưw tủ Bu̒i Thănh Bi̒nh kôô̒ng pơ̭i mo̭l la̒ wiḙ̂c tloong báw ta̒ng.
Kải moong hảw kuổi kuố báw ta̒ng la̒ lưw zư̭ ản pơ̭i zảw zṷc, dă̭c biḙ̂t la̒ zảw zṷc tliê̒n thôổng. Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng i ta̒ la̒ tốt wiḙ̂c lan hôô̭ng văn hwả Mươ̒ng ză̒w bán xắc, nhân văn, tâ̒i lớp lang li̭ch xứ.