Tloong khi̒ zả thi̭t tlêênh thi̭ tlươ̒ng zám khu, dâ̒w tha bấp bêênh la̒ cho nhê̒w hô̭ nôông zân lo lẳng thi̒ nhửng kon kủi rư̒ng kuố eenh Bu̒i Văn Thwâ̭n, xỏm Kwê Xṷ, xa̭ Kaw Răm (Lương Xơn) vẩn xwất chuô̒ng dê̒w dă̭n. Chă̒ng nhửng ó thuổng zả, mô hi̒nh ruôi kủi rư̒ng zoong la̭i cho eenh Thwâ̭n thu nhâ̭p bớ 500 – 600 tliḙ̂w dôô̒ng/năm

Ngê̒ ruôi kủi rửng dêểnh mân eenh thâ̭t ti̒nh kơ̒. Tloong bâ̭n lêênh zôô̭ng nha̒ mô̭ch vươ̒ng ba̭n ớ Twiên Kwang, eenh ó kwê̒nh ản nhửng miểng thi̭t hơm, bẻw ngâ̭i ản ba̭n chiêw da̭i. Nhâ̭n thẩi ni la̒ xán fấm chất lươ̭ng, kỏ tiê̒m năng, eenh da̒ kwiết tâm vớ tlang tla̭i ruôi kủi rư̒ng vởi moong mỏnh la̒ zâ̒w tlêênh ménh dất kwê hương.

Tlớ la̭i nha̒ eenh băt thăi baw xâi ra̒n tla̭i, tham za kác lớp tâ̭p hwẩn kỉ thwâ̭t ruôi kủi rửng ta̭i kác tính, tha̒nh fổ va̒ hoo̭c kwa khéch, bảw, internet. Năm 2004, bớ nguô̒n vổn wăl ngân ha̒ng, khới ngiḙ̂p mô hi̒nh 5 kon kủi rư̒ng. Eenh chứ la̭i: Ngă̒i dâ̒w tôi nơng niw nhơ 5 dưở kon. Ngă̒i no̒ kủi biểng ăn, biếw hiḙ̂n khác thươ̒ng la̒ ká ngă̒i rỉ tôi lo lẳng, thâ̭m chỉ kỏ ngă̒i dá bươ mân vơ̭ kon dớ chăm ngỏ da̒n kủi. Măl mẳn la̒ lưở kủi rỉ fát chiến tốt, baảnh ản zả, nểw ó rỉ chắng kỏ da̒n kủi nhơ ngă̒i ni̒, bới khi̒ rỉ za di̒nh ó ko̒n vổn dớ dâ̒w tư nươ̭

Mô hi̒nh ruôi kủi rư̒ng thá dô̒l zoong la̭i cho eenh Hwa̒ng Văn Thwâ̭n, xỏm Kwê Xṷ, xa̭ Kaw Răm (Lương Xơn) thu nhâ̭p bớ 500 – 600 tliḙ̂w dôô̒ng/năm

Hơn 400 kon kủi rư̒ng ản eenh Thwâ̭n ruôi tlêênh tlải dô̒l rôô̭ng hơn 4 ha. Chiê la̒ 3 khu: Khu kủi kải, khu kủi kon, khu kủi thá dô̒l. Khu kủi thá dô̒l kỏ ziḙ̂n tích rôô̭ng nhất hơn 2 ha ản eenh kwâi bă̒ng lải thép B40 mân tươ̒ng ngḙch bê tông dớ tlẻnh kỉ úi tlốc. La̒ zôổng kỏ bán năng hwang za̭, luôn kánh zác mân mo̭l la̭, nhă̭i kám mân thiểng ô̒n, cho rêênh khu thá dô̒l kách xa khu zân kư, nhê̒w kâl kổl. Nhơ̒ ruôi thew mô hi̒nh bản hwang za̭ cho rêênh da̒n kủi rư̒ng kuố eenh kỏ ká 2 dă̭c tỉnh kuố zôổng ruôi kôông ngiḙ̂p mân tư̭ nhiên. Dớ kủi fát chiến tốt, chất lươ̭ng lưở khâw kaw hơn lưở tlước, eenh Thwâ̭n chiê xé bie kwiết: "Wiḙ̂c thew ro̭i tư̒ng con kủi zôổng ha̒ng ngă̒i rất kwan tloo̭ng. Kủi dư̭c zôổng ản bảnh khwiên baw thai zúp toi thew ro̭i, tiến cho̭n ản kon ỉ tốt nhất dớ dươ di fổi zôổng. Tloong khwáng 3 năm xḙ thăi lưở kủi zôổng mô̭t bâ̭n dớ tleẻnh zaw fổi kâ̭n hwiết, thwải hwả zôổng. Kủi kâ̒n ản tiêm foo̒ng di̭nh ki̒, dâ̒i dú dớ tleẻnh kác bêḙ̂nh tá, thương ha̒n, tṷ hwiết chu̒ng...”

Eenh Thwâ̭n cho mắt: "La̒ lo̭i ăn ta̭p cho rêênh nguô̒n thức ăn cho kủi da za̭ng, foong fủ. Thức ăn chỉnh ha̒ng ngă̒i la̒ kó woi, tlẩw, ba̭ biê, ba̭ kú kảw... Wa̒i tha, tôi tlôông thêm nhê̒w lo̭i kâl zươ̭c liḙ̂w nhơ hwa̒n ngo̭c, xa̒i dất, che̒... bố xung tloong khấw fâ̒n ăn kuố kủi kỏ tác zṷng foo̒ng bêḙ̂nh. Bă̒ng kách chô̭l mân thức ăn khác, cho ăn chư̭c tiếp kác kâl zươ̭c liḙ̂w zúp nơng kaw khức dê̒ khảng, tố cho hḙ̂ tiêw hwả, tăng ha̒m lươ̭ng da̭m tloong thi̭t, zúp thi̭t xăn, chắc, hơm, ngon”

Fát chiến mô hi̒nh da̒ khânh 15 năm, hiḙ̂n ta̭i da̒n kủi kuố eenh kỏ hơn 400 kon. Kứ 8 – 10 khảng xwất chuô̒ng 1 lâ̒n, nhất la̒ thơ̒i diếm záp Thết, nhê̒w khéch dểnh tâ̭n tla̭i kủi dớ muô mê ó ko̒n kủi dớ baảnh. Với zả 80.000 – 100.000 dppngqf/kg, khâw khi chư̒ chi fỉ, mổi năm tla̭i kủi zoong la̭i cho za di̒nh eenh. Hiḙ̂n ta̭i xán fấm thi̭t kủi rư̒ng kuố enh da̒ kỏ mă̭t ớ nhê̒w kwản ăn, nha̒ ha̒ng tloong wiḙ̂n tha kác vu̒ng lân kâ̭n. Nhơ̒ chất lươ̭ng kaw, ốn di̭nh tloong nhê̒w năm, xán fấm bớ diḙ̂ chí tla̭i kủi Thwân Linh la̒ diḙ̂ chí tin kâ̭i, nối thiểng kung kấp thi̭t kủi rư̒ng ngon, bố, khḙch tl vu̒ng.

Hwa̒ng Anh