Paw muô̒ mươ, ôốc khṷ la̒ dă̭c xán ản tư̒ mo̭l tloong tính ươ chuô̭ng. Ắnh chṷp ớ xỏm Rên, xa̭ Za Mô (Tân La̭c). 

Tlước ni, ngươ̒i zân ti pắt ôốc khṷ wê̒l chí chể biển kải ăn, kái thiḙ̂n pươ̭ ăn kuố za di̒nh. Hơn 10 năm tlớ la̭i ni, kải hương bi̭ hơm ngoo̭ch dă̭c tlưng, ôốc khṷ tlớ thă̒nh dă̭c xán ản tư thương thi̒m muô khắp kác laa̒ng bán. Kác xa̭ buu̒ng khu, buu̒ng kaw nă̒m zoo̭c tlải khṷ Tlươ̒ng Xơn thuô̭c hwiḙ̂n Tân La̭c, La̭c Xơn la̒ ta̒n nơi kỏ tư̒ ôốc khṷ. Thew chiê xé kuố pa̒ kon nơi ni̒, muô̒ ti "kiểm” ôốc khṷ la̒ khwáng pớ khaảng 4 - 10 haa̒ng năm. Ta̒n khaảng ko̒n la̭i ka̭ thơ̒i tiết tlớ leḙnh, mươ ít thi̒ ôốc khṷ ti tắi tleẻnh chả. Tí pắt ản zôổng ôốc ni̒ chăng lởi, bi̒ na̭ pu̒l mêê̒nh khu chơ̒ tất kôô̒ng ta̒n thám lả kâl mṷc. Khăw thơ̒i zan ti tắi tleẻnh chả, paw tâ̒w khaảng 4, ka̭ kỏ khẩm báw hiḙ̂w muô̒ mươ, zôổng ôốc ni̒ pắt dâ̒w zâ̭l. ka̭ di̭, tư̒ pa̒ kon tả luô̒n khu paw ta̒n keẻnh hâ̒ng tí pắt ôốc. Pa̒ Bu̒i Thi̭ Khwi, xỏm Rên, xa̭ Za Mô (Tân La̭c) năm năi khêênh 50 thuối mé ta̒ kỏ têểnh 30 năm ti pắt ôốc khṷ. Thew pa̒ Khwi chiê xé, ka̭ ko̒n dói, pa̒ thươ̒ng ti thew mḙ̂ paw hâ̒ng pắt ôốc khṷ. Khăw ta̒n dơ̭t dẳng noỏng kẻw za̒i ka̭ kỏ mươ thuổng la̒ thơ̒i diếm ti pắt ôốc lỉ tướng nhất, bi̒ la̒ ôốc xḙ po̒ lêênh mă̭t tất tí thi̒m ăn. 

Hơn chṷc năm tlớ wê̒l ni, ôốc khṷ ản luu̒ng muô, kuung chăng tú kâ̒w dêênh pa̒ khwi pơ̭i tư̒ mo̭l zân tloong xỏm i nhơ kác xa̭ lân kâ̭n koi wiḙ̂c ti pắt ôốc la̒ kôông wiḙ̂c zúp kái thiḙ̂n thu nhâ̭p. Pa̒ khwi cho hăi, tlước ni, zả ôốc chí pớ 20 -30 ngi̒n dôô̒ng/kg. Mẩi năm tlớ la̭i ni, zả tư thương muô kaw hơn tư̒. Năm năi, tâ̒w bṷ lêênh têểnh 80-90 ngi̒n dôô̒ng/kg, zấp ni̒ ớ mức 60-70ngi̒n dô̒ng/kg. Thăi bi̒ ti pắt ô khṷ paw pân ngă̒i, pa̒ kon chwiến la̭i ti ngol ôốc khṷ paw pân têm. Tí ti têểnh ản ta̒n khu hâ̒ng kỏ tư̒ ôốc, fái ti bô̭ ba̒i zơ̒ tôô̒ng hô̒, kôông wiḙ̂c bất bá, ngwi hiếm, mé hôm no̒ măl mẳn kỏ thế pắt ản 5-7kg ôốc. Tỉnh tha ka̭ ản zả kaw thu nhâ̭p ngót nướ tliḙ̂w dôô̒ng mo̒ têm, ká bṷ ôốc kỏ mo̭l thu nhâ̭p ản ká chṷc tliḙ̂w dôô̒ng. Mé tư̒ hôm i wê̒l thăi tlẳng. 

Eenh Bu̒i Văn Twẩn (La̭c Xơn) la̒ mo̭l kỏ tư̒ năm ti thu muô ôốc khṷ zaw cho kác khu zu li̭ch. Thew eenh Twẩn chiê xé, zo pa̒ kon chú iểw ti pắt ôốc paw pan têm dêênh tư̒ hôm eenh pơ̭i kheéch muô toỏng "chốt” ớ kướ hâ̒ng tí thu muô ôốc kuố pa̒ kon ti ngol wê̒l. Thôông kwa facebook, pớ tâ̒w bṷ năm năi, eenh Twẩn ta̒ dăng ba̒i thu muô ôốc khṷ, kuô khṷ ớ khắp kác hô̭i, nhỏm tlêênh ma̭ng xa̭ hô̭i. "Mẩi năm tlớ la̭i ni, nhu kâ̒w thu muô ôốc khṷ kaw, pa̒ kon pắt ản kơ no̒ i ản thu muô hết. Ôốc khṷ ản ta̒n tôi zaw cho kác khu zu li̭ch nhơ hwiḙ̂n Mai Châw pơ̭i môô̭ch xổ tính lân kâ̭n. Ôốc khṷ ớ Hwa̒ Bi̒nh ản teẻnh zả kỏ chất lươ̭ng hơm ngoo̭ch hơn xo pơ̭i môô̭ch xổ tính khác”, eenh Twẩn cho hăi. 

Chăng khỏ tí thi̒m dố xư̭ kỏ mă̭t kuố mỏn ôốc khṷ ớ tloong thư̭c dơn nha̒ ha̒ng hăi khu zu li̭ch tlêênh diḙ̂ ba̒n tính. Nhơ ớ bán Lác, xa̭ Chiê̒ng Châw (Mai Châw), ôốc khṷ ản chể biển thă̒nh tư̒ mỏn ăn ngon pơ̭i la̒ môô̭ch tloong ta̒n dă̭c xán ản tư̒ thư̭c kheéch ươ chuô̭ng. Eenh Ha̒ Kôông Kwiết, hô̭ la̒ zu li̭ch ta̭i bán Lác chiê xé: Vởi pa̒ kon zân tôô̭c Thải, pớ ta̒ lô, ôốc khṷ la̒ môô̭ch mỏn ăn ngon, hương bi̭ dă̭c biḙ̂t, Paw muô̒ mươ, pa̒ kon i lêênh hâ̒ng pắt ôốc tí kái thiḙ̂n pươ̭ ăn za di̒nh. Ta̒n năm kwa, zu li̭ch fát chiến, nhu kâ̒w thu muô ôốc khṷ tí fṷc bṷ zu kheéch ngă̒i kaa̒ng kaw. Cho dêênh, kác hô̭ la̒ zu li̭ch wa̒i thu muô ôốc kuố ngươ̒i zân diḙ̂ fương ko̒n nhâ̭p ôốc nơi khác wê̒l. Wa̒i chể biển thew kiếw chwiê̒n thôổng, ngươ̒i zân bán Lác ko̒n ngẳm tha tư̒ mỏn ngon dôô̭c dảw pớ ôốc khṷ. Nhơ ôốc khṷ nô̭m pơ̭i kú ngái, xa̒w xá ớt, hấp xá, ản zu kheéch teẻnh zả kaw. 

Kuung chăng tú kâ̒w, zả thu muô ớ mức kaw dêênh ôốc khṷ ản tư̒ mo̭l lêênh khṷ di thi̒m khăw ka̭ mươ xoong. Ni la̒ kôông wiḙ̂c zúp kỏ thêm thu nhâ̭p tí tlaang tlái kuô̭c khôổng. Twi nhiên, kôông wiḙ̂c ni̒ tiê̒m ấn tư̒ ngwi hiếm, thư̭c tể ta̒ kỏ ta̒n mo̭l ti pắt ôốc bi̭ tai na̭n, thâ̭m chỉ ta̒ kỏ mo̭l chít tloong khi ti ngol ôốc khṷ (01 tlươ̒ng hơ̭p ớ xa̭ Lô̭ Xơn, Tân La̭c). Hăi khêênh ni nhất, paw khươ̭ khaảng 5 bươ̒ kwa, bảw chỉ dươ tin wê̒l tlươ̒ng hơ̭p 2 ngươ̒i fṷ nư̭ thuô̭c xa̭ Iên Dôô̒ng, hwiḙ̂n Iên Mô (Ninh Bi̒nh) bi̭ la̭c tư̒ ngă̒i tloong hâ̒ng khi ti pắt ôốc khṷ.