(HBDT) - Ản thiên nhiên ưw da̭i wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, khỉ hâ̭w, ta̒n năm kwa, ngê̒ nuôi oong ớ xa̭ Miê̒n Dô̒i (La̭c Xơn) ngă̒i ka̒ng fát tliến, zoong la̭i hiḙ̂w kwá kinh tể. Xán fấm mâ̭ch oong kuố nôông zân xa̭ Miê̒n Dô̒i kỏ chất lươ̭ng kaw, ản ươ tluô̭ng tlêênh thi̭ tlươ̒ng, tlớ thă̒nh nguô̒n thu nhâ̭p chỉnh kuố tư̒ za di̒nh.

Dôô̒ng chỉ Bu̒i Mă̭nh Kươ̒ng, Chú ti̭ch WBNZ xa̭ cho hăi: "dố ản ngê̒ nuô oong fu̒ hơ̭p pơ̭i diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, khỉ hâ̭w kuố diḙ̂ fương, xa̭ khwiển khích pa̒ kon nhân hôô̭ng ta̒n kết hơ̭p pơ̭i lôông hâ̒ng tí ta̭w nguô̒n kải ăn zô̒i za̒w cho oong. Zúi zo éw, thi̭ tlươ̒ng tiêw thṷ xán fấm ốn di̭nh, cho dêênh ngê̒ nuôi oong tang la̒ môô̭ch tloong ta̒n kác hưởng fát tliến kinh tể tliến boo̭ng kuố xa̭. Pơ̭i di̭nh hưởng khwiển khích da za̭ng ngă̒nh ngê̒ fát tliến kinh tể, wiḙ̂c fát tliến, nhân hôô̭ng mô hi̒nh nuô oong toỏng kóp tảng kế paw zám nge̒w, nơng kaw tơ̒i khô cho mo̭l zân”.

Eenh Bu̒i Văn Thiê̒w, xỏm Thăn kỏ hơn 8 năm gẳn pỏ pơ̭i ngê̒ nuôi oong. Zấp ni̒, za di̒nh eenh kỏ tlêênh 40 ta̒n oong, mô̭i bṷ thu ản khânh 4 ta̭ mâ̭ch, thươ̒ng ản tư thương têểnh tlô̭ nha̒ tă̭ch koo̭c tlước tí thu muô. Eenh Thiê̒w cho hăi: "ta̒n năm kwa, túc kết kinh ngiḙ̂m pớ nuôi oong, hưởng têểnh tiêw tlỉ xán fấm kwang cho dêênh xán fấm mâ̭ch  kuố za di̒nh ka̭ no̒ i ản tư thương muô. Pơ̭i zả paảnh 150.000 dôô̒ng/lít, khăw khi tlư̒ tli fỉ, xán fấm mâ̭ch oong zoong la̭i thu nhâ̭p khânh 50 tliḙ̂w dôô̒ng/năm”.

Ngê̒ nuôi oong chăng kâ̒n tư̒ bổn dâ̒w tư, chăng tổn nhân lư̭c, zoong la̭i thu nhâ̭p ốn di̭nh, cho dêênh chăng ít mo̭l i ta̒ chwiến tối la̭i muôi oong. Mé, ngê̒ ni̒ to̒i hói ki̭ thwâ̭t kaw, tí mí tloong tơ̒ng kôông dwa̭n, cho dêênh chăng fái hô̭ no̒ i kỏ thế thew ngê̒ ản. Eenh Thiê̒w cho hăi thêm: "dổi pơ̭i ngê̒ nuôi oong, kải kwan tloo̭ng nhất la̒ cho̭n oong chuổ, nểw oong chuổ khwé mă̭nh thi̒ ta̒n oong xḙ xinh tlướng, fát tliến tốt, cho lươ̭ng mâ̭ch kaw. Tâ̭n zṷng nguô̒n thức ăn zô̒i za̒w nhơ hwa kew, za̭n… cho dêênh tli fỉ cho mô̭i ta̒n oong chăng tảng kế. Pên keḙnh di̭, wiḙ̂c foo̒ng, chẩng zi̭ch bêḙ̂nh i ản tă̭ch lêênh ha̒ng tâ̒w”.

Zấp ni̒, twa̒n xa̭ Miê̒n Dô̒i kỏ 983 ta̒n oong, tâ̭p tlung tư̒ ớ ta̒n kác xỏm: Thăn, Vôi Thươ̭ng, Thươ̭ng Ziêng. Ta̒n kác hô̭ i ta̒ áp zṷng KHKT, xán xwất thew tiêw chwấn kwang, nhơ̒ di̭ chất lươ̭ng mâ̭ch oong dám báw, ta̭w ản thương hiḙ̂w, wi tỉn tlêênh thi̭ tlươ̒ng. Tư̒ hô̭ mă̭nh za̭n bớ hôô̭ng dâ̒w tư nuôi oong kôô̒ng pơ̭i ha̒ng tlăm ta̒n oong, zoong la̭i hiḙ̂w kwá kinh tể ho̭ hḙ̂t. Zấp ni̒, tố hơ̭p tác nuôi  mâ̭ch xỏm Thươ̭ng Ziêng kỏ 8 hô̭ kôô̒ng pơ̭i tlêênh 200 ta̒n  ản thă̒nh lâ̭p, nhơ̒ di̭ khức keḙnh tlănh kuố xán fấm mâ̭ch oong tlêênh thi̭ tlươ̒ng ngă̒i ka̒ng nơng kaw. Ha̒ng khảng, tố hơ̭p tác xinh hwa̭t di̭nh ki̒, kôô̒ng pa̒n pa̭c, tlaw tối kinh ngiḙ̂m nuôi oong khươ̭ ta̒n kác hô̭ nhă̒m nơng kaw chất lươ̭ng xán fấm. Mâ̭ch oong kuố ta̒n kác hô̭ tlêênh diḙ̂ pa̒n xa̭ ản thi̭ tlươ̒ng ươ tluô̭ng bới chất lươ̭ng tốt, zả ká fái chăng. Kwa mô hi̒nh cho dố, ngê̒ nuôi oong la̒ hưởng fát tliến kinh tể hiḙ̂w kwá, ta̭w xán fấm kỏ chất lươ̭ng, zoong la̭i thu nhâ̭p ốn di̭nh cho tư̒ hô̭.

Tí mí tư̒ khâw chăm xoóc, lḙ̂ mâ̭ch, dám báw bḙ̂ xinh an twa̒n thư̭c fấm tí hưởng têểnh ta̭w thương hiḙ̂w, nơng kaw zả tli̭ cho mâ̭ch oong, mṷc tiêw tlớ thă̒nh xán fấm OCOP, xa̭ Miê̒n Dô̒i tăng kươ̒ng kwáng bả kwa kác kânh thôông tin, ma̭ng xa̭ hô̭i, zoong xán fấm têểnh khânh hơn thi̭ tlươ̒ng tloong pơ̭i wa̒i tính, ản tư̒ mo̭l tiêw zu̒ng hăi dẳi têểnh. Wa̒i tiêw thṷ tloong hwiḙ̂n, xán fấm mâ̭ch oong kuố xa̭ ko̒n kỏ mă̭t ớ tư̒ kướ ha̒ng nôông xán, thư̭c fấm kwang wa̒i tính.

Pớ hiḙ̂w kwa kaw wê̒l kinh tể kuố ngê̒ nuôi oong lḙ̂ mâ̭ch zoong la̭i, xa̭ Miê̒n Dô̒i tiếp tṷc bâ̭n dôô̭ng mo̭l zân khai thác lơ̭i thể tô̒l hâ̒ng , tăng ta̒n, áp zṷng KHKT tloong chăm xoóc, fát tliến ta̒n, khai thác mâ̭ch oong kôô̒ng ta̒n kác xán fấm khác; hô̭ tlơ̭ kác kânh wăl bổn xán xwất, ta̭w xinh kể, zái kwiết wiḙ̂c la̒, nơng kaw thu nhâ̭p cho mo̭l zân. Zấp ni̒, thu nhâ̭p bi̒nh kwân tâ̒w mo̭l twa̒n xa̭ da̭t 36,5 tliḙ̂w dôô̒ng/năm, tí lḙ̂ hô̭ nge̒w ko̒n 36,9%.