(HBDT) - Tí fát tliến nôông ngiḙ̂p pê̒n bư̭ng zoong la̭i hiḙ̂w kwá kinh tể kaw, wa̒i wiḙ̂c hi̒nh thă̒nh pơ̭i fát tliến ta̒n kác chuô̭i liên kết xán xwất, hwiḙ̂n Kim Bôi zee̒nh tư̒ nguô̒n lư̭c dâ̒w tư xâi zư̭ng ta̒n kác mô hi̒nh xán xwất nôông ngiḙ̂p kwang thew tiêw chwấn VietGAP, tí dáp ửng nhu kâ̒w xứ zṷng thư̭c fấm an twa̒n kuố mo̭l tiêw zu̒ng kôô̒ng pơ̭i da za̭ng xán fấm tắc, kú, tlải, nhúc kủi, nhúc ka…
Thă̒nh biên HTX zi̭ch bṷ nôông ngiḙ̂p pơ̭i thương ma̭i Bi̒nh Xơn, xa̭ Bi̒nh Xơn (Kim Bôi) chăm xoóc tắc hăw mă̒w.
La̒ môô̭ch tloong ta̒n hơ̭p tác xa̭ (HTX) ti tâ̒w tloong tliến khai mô hi̒nh xán xwất tắc hăw an twa̒n thew tiêw chwấn VietGAP, HTX zi̭ch bṷ nôông ngiḙ̂p pơ̭i thương ma̭i Bi̒nh Xơn, xỏm Khăm, xa̭ Bi̒nh Xơn zwi tli̒ ziḙ̂n tích xán xwất tlêênh 13 ha, gô̒m pỉl xeenh, pỉl tó. Tloong kwả tli̒nh xán xwất, nhơ̒ twân thú ta̒n kác kwi di̭nh, pớ wiḙ̂c gi chép kwi tli̒nh chăm xoóc têểnh xứ zṷng ta̒n kác lwa̭i pṷn pỏn, ma̒ng tu̒m, thuốc BBTB cho dh lơ̭i nhwâ̭n khăw khi thu hwă̭ch kuố HTX ản tlêênh 2,4 tí dôô̒ng/năm, tư̒ hơn năm 20 - 30% xo pơ̭i lôôg thew fương fáp tliê̒n thôổng. Tảng pô̭ la̒ wiḙ̂c tá chất dôô̭c ha̭i, ưw tiên xứ zṷng pṷn pỏn hư̭w kơ, thuốc BBTB bi xinh i ta̒ zúp môi tlươ̒ng xinh thải ản dám báw, khức khwé mo̭l zân ản nơng lêênh. Kải khác, HTX liên kết kôô̒ng pơ̭i ta̒n kác zwănh ngiḙ̂p, xiêw thi̭ baw tiêw ká thắi xán fấm cho dêênh ta̒n kác thă̒nh biên iên tâm xán xwất. Zấp ni̒, HTX kỏ 25 thă̒nh biên tham za xán xwất tắc hăw an twa̒n, thu nhâ̭p bi̒nh kwân ản 6 tliḙ̂w dôô̒ng/thă̒nh biên/khảng.
Pa̒ Ngwiḙ̂n Thi̭ Thu Hwa̒i, Zảm dôốc HTX zi̭ch bṷ nôông ngiḙ̂p pơ̭i thương ma̭i Bi̒nh Xơn chiê xé: "Xán xwất thew tiêw chwấn VietGAP áp zṷng ản tư̒ tiển bô̭ khwa hoo̭c, HTX lươ̭ cho̭n ta̒n lwa̭i thuốc xinh hoo̭c zúp pa̒ kon zám pớch thơ̒i zan kắch li pớ 3 - 5 ngă̒i, zám ngwi kơ ngô̭ dôô̭c dô̒ ăn. HTX teénh hưởng bớ hôô̭ng xán xwất ta̒n kác lwa̭i tắc hăw, chú dôô̭ng kỉ kết pơ̭i ta̒n kác kôông ti xwất khấw. Kôô̒ng pơ̭i liên kết pơ̭i Kôông ti Sakata baw tiêw xán fấm pơ̭i xḙ liên kết thêm pơ̭i kôông ti hô̭t zôổng tắc tí dám báw tâ̒w tha kôô̒ng pơ̭i nguô̒n zôổng kwang, chăng kỏ bâ̭nh”.
Kôô̒ng pơ̭i xán xwất tắc hăw an twa̒n, kam pưới la̒ ta̒n kâl lôông tlú lư̭c kuố hwiḙ̂n Kim Bôi. Kwá thắi hwiḙ̂n zấp ni̒ kỏ tlêênh 210 ha kâl ăn tlải kỏ mủi, thănh loong, tắc hăw ta̒n kác lwa̭i ản kấp chẩi tlửng nhâ̭n dám báw an twa̒n thư̭c fấm, ản tiêw chwấn VietGAP, ản kôông nhâ̭n nha̭n hiḙ̂w tâ̭p thế "Kam, pưới Mươ̒ng Dôô̭ng”, kỏ 34 ha nha̭n hiḙ̂w ản tiêw chwấn xwất khấw kuốc tể GlobalGAP; zwi tli̒ 3 ma̭ bu̒ng lôông tlải za̭n pơ̭i tlải pưới, 1 ma̭ kơ xớ toỏng kỏi fṷc bṷ xwất khấw. Tloong năm 2022, xán fấm tlải za̭n Xơn Thwí i ta̒ kỏ ma̭ khổ bu̒ng lôông xwất khấw la̭i thi̭ tlươ̒ng khỏ tỉnh nhơ EU. Năm 2023, hwiḙ̂n tiếp tṷc hô̭ tlơ̭ 6 xán fấm da̭t pơ̭i kấp chẩi tlửng nhâ̭n tiêw chwấn VietGAP, ISO 22000:2018.
Kwả tli̒nh xán xwất thư̭c tể cho dố, wiḙ̂c tấi nhănh xán xwất nôông ngiḙ̂p kwang thew tiêw chwấn VietGAP zúp tăng năng xwất, chất lươ̭ng xán fấm gẳn pơ̭i báw bḙ̂ môi tlươ̒ng hưởng têểnh mṷc tiêw bi̒ khức khwé mo̭l tiêw zu̒ng pơ̭i da za̭ng hwả xán fấm nôông ngiḙ̂p. Kwa di̭, kóp fâ̒n tăng thu nhâ̭p bi̒nh kwân kuố hwiḙ̂n zấp ni̒ lêênh 48 tliḙ̂w dôô̒ng/mo̭l/năm, zám tí lḙ̂ hô̭ nge̒w ko̒n 17,61%; tí tloo̭ng ngă̒nh lôông kâl da̭t ản 6,8%; zả tli̭ xán fấm thu ản tlêênh môô̭ch dơn bi̭ keenh tác ản 164,5 tliḙ̂w dôô̒ng/ha.
Dôô̒ng chỉ Ngwiḙ̂n Thi̭ Minh Ănh, Fỏ foo̒ng NN&FTNT hwiḙ̂n Kim Bôi cho hăi: "La̒ hwiḙ̂n kỏ lơ̭i thể wê̒l fát tliến nôông ngiḙ̂p, kỏ xư̭ lă̭nh da̭w chí da̭w kuố Dáng bô̭ hwiḙ̂n, nôông ngiḙ̂p, nôông thôn hwiḙ̂n Kim Bôi ản kwan tâm, tư̒ ngi̭ kwiết, dê̒ ản ản ban hă̒nh tí kơ kẩw la̭i ngă̒nh nôông ngiḙ̂p. Foo̒ng NN&FTNT i ta̒ chú dôô̭ng tham mưw cho WBNZ hwiḙ̂n dâ̒w tư kơ xớ ha̭ tơ̒ng, fát tliến, hi̒nh thă̒nh dêênh ta̒n kác bu̒ng xán xwất thew chuô̭i, xán fấm da̭t ản tiêw chwấn VietGAP, OCOP, tâ̭p tlung xán xwất thew hưởng ha̒ng hwả gẳn pơ̭i tiêw thṷ xán fấm, zoong la̭i nguô̒n thu nhâ̭p ốn di̭nh cho pa̒ kon. Zấp ni̒, hwiḙ̂n zwi tli̒ 16 chuô̭i liên kết xán xwất, zả tli̭ thu nhâ̭p bi̒nh kwân mô̭i chuô̭i xán fấm pớ 50 - 100 tliḙ̂w dôô̒ng/ha/bṷ, hi̒nh thă̒nh dêênh ta̒n bu̒ng xán xwất tâ̭p tlung ớ xa̭ Nam Thươ̭ng, Xa̒w bẳi, Dủ Xảng, bu̒ng lôông kâl ăn tlải ớ xa̭ Mi̭ Hwa̒, Tủ Xơn, Vi̭nh Tiển…”
Tlêênh ta̒n nê̒n táng tang kỏ, thơ̒i zan têểnh, hwiḙ̂n Kim Bôi tiếp tṷc hô̭ tlơ̭, khwiển khích mo̭l zân ngiên kửw, ửng zṷng kôông ngḙ̂ tí fát tliến xán xwất nôông ngiḙ̂p kwang, an twa̒n, pê̒n bư̭ng thew tiêw chwấn VietGAP. Kôô̒ng pơ̭i nhân hôô̭ng ta̒n chuô̭i liên kết pớ xán xwất têểnh tiêw thṷ, la̒ diếm tươ̭ bư̭ng chắc cho nôông zân fát tliến da za̭ng xán fấm nôông xán kwang, an twa̒n zoong tha thi̭ tlươ̒ng.
Tâ̭n zuṷng lơ̭i thể dô̒l rưư̒ng, nhưửng năm kwa, nôông zâ xa̭ Tứ Nê, hwiḙ̂n Tân La̭c dấi meḙnh fát chiến kinh tể, tloong rỉ ngê̒ ruôi oong lể mââ̭ch zoong la̭i hiḙ̂w kwá kinh tể. Tiêw biếw la̒ za di̒nh eenh Bu̒i Văn Liêm ớ xỏm Kú. Nha̒ ớ khâânh rưư̒ng, kỏ nhê̒w lo̭i kâl va̒ kác lo̭i hwa rưư̒ng, tốt cho wiḙ̂c ruôi oong, eenh Liêm da̒ thi̒m hiếw, hoo̭c hói kwa kác fương tiḙ̂n thôông tin da̭i chuủng va̒ kác hô̭ ruôi oong tloong vuu̒ng, bớ rỉ dâ̒w tư tlêênh 50 ố oong ruôi dớ lể mââ̭ch.
Châ̭m thu muô, châ̭m thănh twản… la̒
thư̭c tla̭ng dổi vởi kác hô̭ liên kết tlôông kâl kai xeenh tlêênh diḙ̂ ba̒n
tính. Ngwiên nhân zo kinh tể xwi
thwải cho rêênh kác zănh ngiḙ̂p khỏ khăn tloong wiḙ̂c thu muô, "dâ̒w tha” ó
ốn di̭nh. Thưư̭c tể rỉ, ngươ̒i zân moong muổn chỉnh kwiê̒n diḙ̂ fương va̒
kác ngă̒nh chưức năng fổi hơ̭p chă̭t kôô̒ng kác zwănh ngiḙ̂p thưư̭c hiḙ̂n
nhê̒w zái fáp thảw dá khỏ khăn cho cho dâ̒w tha kâl kai xeenh, ta̭w diê̒w
kiḙ̂n cho kác hô̭ tlôông kai xeenh iên tâm fát chiến va̒ nơng kaw zả tli̭
kâl tlôô̒ng.
Nhưửg năm kwa, xa̭ Mai Ha̭ (Mai Châw) nổ lưư̭c thưư̭c hiḙ̂n chiến dối kơ kẩw kâl tlôô̒ng, vâ̭t ruôi dớ nơơng kaw hiḙ̂w kwá xán xwất, kái thiḙ̂n dơ̒i khôổng, thu nhâ̭p kuố ngươ̒i zân. Tloong rỉ fái nỏi dêểnh tlôông zươ hẩw thew tiêw chấn VietGAP da̒ zúp ngươ̒i zân diḙ̂ fương vươn lêênh thwát nge̒w.
Kwa thi̒m hiếw, eenh Ngwiḙ̂n Văn Lân, Bỉ thư chi dwa̒n tố Vôi, fươ̒ng Thải Bi̒nh, TF Hwa̒ Bi̒nh i ta̒ tâ̭n zṷng diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên khă̭n kỏ kuố kwêl hương, mă̭nh za̭n dâ̒w tư xâi zư̭ng mô hi̒nh nuôi kả lôô̒ng tlêênh loo̒ng hô̒ thwí diḙ̂n Hwa̒ Bi̒nh, tlớ thă̒nh tẩm gương lảng wê̒l khới ngiḙ̂p kuố thănh niên tlêênh diḙ̂ pa̒n.
Kinh tể hơ̭p tác chăng tlí zúp ốn di̭nh pơ̭i fát tliến xán xwất, kinh zwănh mo̒ ko̒n la̒ tha ản wiḙ̂c la̒, tăng thu nhâ̭p, hô̭ tlơ̭ xwả tỏl, zám nge̒w, ốn di̭nh tơ̒i khôổng kuố thă̒nh biên. Thơ̒i zan kwa, xác di̭nh bai tlo̒ kôô̒ng pơ̭i tâ̒m kwan tloo̭ng luố fát tliến kinh tể tâ̭p thế (KTTT), tlêênh kơ xớ ta̒n kwi di̭nh kuố Tlung ương, tính Hwa̒ Bi̒nh i ta̒ lâ̭p ban hă̒nh ta̒n tlỉnh xắch hô̭ tlơ̭, ta̭w dôô̭ng lư̭c thúc tấi KTTT fát tliến. Kwa di̭ toỏng kóp kwan tloo̭ng paw fát tliến KT-XH kuố diḙ̂ fương.
