Kôô̒ng pơ̭i diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, khỉ hâ̭w thwâ̭n lơ̭i, kải ăn cho bâ̭t nuôi tư̒, ta̒n năm khânh ni, ngê̒ nuôi tê ản tư̒ nha̒ ớ Hưng Thi (La̭c Thwí) dâ̒w tư zoong la̭i hiḙ̂w kwá kinh tể, thu nhâ̭p ốn di̭nh.
Mô hi̒nh nuôi tê kuố ôông Bu̒i Văn Nếnh, xỏm Tlâm, xa̭ Hưng Thi (La̭c Thwí) cho thu nhâ̭p tlêênh 100 tliḙ̂w dôô̒ng/năm.
Tê kỏ tư̒ ưw diếm xo pơ̭i ta̒n kác lwa̭i bâ̭t nuôi khác nhơ khá năng khảng bâ̭nh kaw, chi̭w ản khỉ hâ̭w khắc ngiḙ̂t; nuôi tê ti fỉ dâ̒w tư pan tâ̒w ít, chăng tổn tư̒ tiê̒n nuô kải ăn, tâ̭n zṷng ản ta̒n lwa̭i lả kâl kỏ khă̭n tloong wâ̒n nha̒ pơ̭i fṷ fấm nôông ngiḙ̂p. Tê ản nuôi zươ̭ng tốt khăw 10 khảng pắt tâ̒w té. Môô̭ch năm tê té hal lưở, mơ̭i mo̒ lưở pớ 1 - 3 kon, khăw 6 - 7 khảng kỏ thế zoong paảnh, mơ̭i mo̒ kon nă̭ng ản khwáng 20 - 30kg. Tê La̭c Thwí i ta̒ kỏ thương hiḙ̂w pớ ta̒ lô, cho dêênh wiḙ̂c paảnh tha i ốn di̭nh, tlú iểw paảnh tloong diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n pơ̭i tính Ninh Bi̒nh, Ha̒ Nam…
Dôô̒ng chỉ Lương Văn Dôông, Chú ti̭ch WBNZ xa̭ Hưng Thi cho hăi: "Ká thắi xa̭ kỏ tlêênh 40 nha̒ nuôi kôô̒ng pơ̭i tlêênh 750 kon tê, nha̒ ít nuôi 10 - 20 kon, tư̒ nha̒ kỏ ta̒n tê ha̒ng tlăm kon… Tí hô̭ tlơ̭ fát tliến xán xwất, xa̭ i ta̒ tliến khai ta̒n kác kỏi wăl bổn tỉn zṷng thôông kwa Ngân ha̒ng Tlỉnh xắch xa̭ hô̭i; tố tlức ta̒n lớp tâ̭p hwẩn wê̒l chăm xoóc tê, foo̒ng ngươ̒ zi̭ch bâ̭nh cho pa̒ kon. Pớ fát tliến nuôi tê, tơ̒i khôổng kinh tể kuố pa̒ kon khới xắc hơn, ta̭w wiḙ̂c la̒, kóp fâ̒n zám nge̒w, nơng kaw thu nhâ̭p cho mo̭l zân”.
Thăm khu nuôi tê kuố nha̒ ôông Bu̒i Văn Nếnh, xỏm Tlâm, môô̭ch tloong ta̒n nha̒ nuôi tê tư̒ nhất xa̭. Ôông Nếnh cho hăi: "Nha̒ tôi nuôi tê têểnh măi khânh 20 năm. Khới tâ̒w pớ nuôi 4 kon, ku̒m tla̭i ko̒n xơ xa̒i, chuô kỏ kinh ngiḙ̂m cho dêênh kỏ ka̭ tô̭l thiḙ̂t ha̭i, tê bi̭ ổm, chít. Khăw di̭ tôi tham za ta̒n lớp tâ̭p hwẩn, hoo̭c hói kwa khắch, bảw, ma̭ng internet, tham kwan ta̒n kác mô hi̒nh ớ diḙ̂ fương khânh ha̒. Chăn nuôi thew hi̒nh thức bươ̒ nuôi nhốt kôô̒ng tê̒w pơ̭i pa̭i nuôi thá tí ta̒n tê ká nhănh, nhúc tê dám báw chất lươ̭ng, ản thi̭ tlươ̒ng tỏn nhâ̭n tích kư̭c. Têểnh măi, khu nuôi tê kuố nha̒ kỏ tlêênh 200 kon, zả paảnh ốn di̭nh 150.000 - 160.000 dôô̒ng/kg hơi, khăw khi tlư̒ tli fỉ zoong la̭i thu nhâ̭p tlêênh 100 tliḙ̂w dôô̒ng/năm”.
Chiê xé wê̒l kinh ngiḙ̂m nuôi tê, ôông Nếnh cho hăi: Nguô̒n kiểm dô̒ ăn kuố tê kỏ khả tư̒ kải ăn. Ha̒ng ngă̒i, ka̭ mă̭t tlơ̒i moo̭c lêênh ză̭l, kâl kó hết zo̭ tlúc mởi ti kắch lả cho tê ăn tí tleẻnh cho tê bi̭ nhiḙ̂m leḙnh pớ kải ăn, lởi ổm, têểnh khuô̭ng thổl ti luô̒ pớ pa̭i thá paw ku̒m. Tê la̒ lwa̒i ăn ta̭p, tư̒ lả kâl pơ̭i ká fể fṷ fấm nôông ngiḙ̂p tê i tê̒w kỏ thế ăn ản, kâ̒n tlủ ỉ to̭n tá ta̒n lả thẩm uổ, fṷ fấm nôông ngiḙ̂p kỏ fâ̒n bi̭ hoóng, lêênh men tleẻnh ắnh hướng têểnh hoo̭ch tiêw hwả kuố tê. Ku̒m tla̭i fái thôông thwảng, kwang, tleẻnh dẳng noỏng, khaa̒nh kắch mă̭t tất khwáng 1m bi̒ lwa̒i tê chăng ươ dô̭ ấm kaw, nhất la̒ thơ̒i tiết kỏ mươ fu̒n, leḙnh hăi la̒ cho tê lởi ổm. Khải tlước ku̒m nuôi kỏ môô̭ch khwáng tất hó tí kwán lỉ, thew zo̭i ta̒n tê, cho ăn, fổi zôổng pơ̭i foo̒ng tli̭ bâ̭nh. Muô̒ chả kâ̒n che pẳl ku̒m tla̭i kỉn dảw, fun khứ khwấn khởm pớ 1 - 2 khảng tlước thơ̒i diếm thơ̒i tiết ấm, tleẻnh zi̭ch bâ̭nh. Nuôi tê chăng bất kôông nuôi thá, ít bi̭ lâi nhiḙ̂m mâ̒m bâ̭nh pớ pên wa̒i, chất thái pớ tê ko̒n tâ̭n zṷng la̒ pṷn pỏn cho kâl lôông. Ngê̒ nuôi tê hơ̭p pơ̭i diḙ̂ pa̒n, bới bi̒ diḙ̂ hi̒nh xa̭ kỏ khỉ hâ̭w thwâ̭n lơ̭i, ôn hwa̒, tư̒ pa̭i pă̒ng, nguô̒n kải ăn tư̭ nhiên tư̒, tli fỉ cho dô̒ ăn tí nuôi i éw, hiḙ̂w kwá kinh tể kaw. Zo tê La̭c Thwí i ta̒ thă̒nh thương hiḙ̂w pớ ta̒ lô, nhu kâ̒w tiêw thṷ nhúc tê tư̒, mo̭l muô ớ ta̒n tính, thă̒nh fổ ớ khânh thi̒m têểnh tlô̭ nha̒ tă̭ch koo̭c, thu muô pơ̭i zả ốn di̭nh tlêênh 150.000 dôô̒ng/kg, hơ̭p dôô̒ng za̒i ha̭n.
Tloong năm 2023, xa̭ hô̭ tlơ̭ tố tlức lớp tâ̭p hwẩn wê̒l ki̭ thwâ̭t nuôi tê, foo̒ng zi̭ch bâ̭nh, tơ̒ng pước xâi zư̭ng xán fấm thể mă̭nh, nối bâ̭t kuố diḙ̂ fương; ta̭w diê̒w kiḙ̂n cho mo̭l zân tiếp ản pơ̭i nguô̒n bổn wăl ưw da̭i fát tliến chăn nuôi. Mô hi̒nh nuôi tê ớ xa̭ Hưng Thi zoong la̭i hiḙ̂w kwá tích kư̭c, ta̭w ản nguô̒n thu nhâ̭p ốn di̭nh, wiḙ̂c la̒ cho mo̭l law dôô̭ng diḙ̂ fương. Têểnh măi, thu nhâ̭p bi̒nh kwân kuố xa̭ ản 51,1 tliḙ̂w dôô̒ng/mo̭l/năm.
Tâ̭n zuṷng lơ̭i thể dô̒l rưư̒ng, nhưửng năm kwa, nôông zâ xa̭ Tứ Nê, hwiḙ̂n Tân La̭c dấi meḙnh fát chiến kinh tể, tloong rỉ ngê̒ ruôi oong lể mââ̭ch zoong la̭i hiḙ̂w kwá kinh tể. Tiêw biếw la̒ za di̒nh eenh Bu̒i Văn Liêm ớ xỏm Kú. Nha̒ ớ khâânh rưư̒ng, kỏ nhê̒w lo̭i kâl va̒ kác lo̭i hwa rưư̒ng, tốt cho wiḙ̂c ruôi oong, eenh Liêm da̒ thi̒m hiếw, hoo̭c hói kwa kác fương tiḙ̂n thôông tin da̭i chuủng va̒ kác hô̭ ruôi oong tloong vuu̒ng, bớ rỉ dâ̒w tư tlêênh 50 ố oong ruôi dớ lể mââ̭ch.
Châ̭m thu muô, châ̭m thănh twản… la̒
thư̭c tla̭ng dổi vởi kác hô̭ liên kết tlôông kâl kai xeenh tlêênh diḙ̂ ba̒n
tính. Ngwiên nhân zo kinh tể xwi
thwải cho rêênh kác zănh ngiḙ̂p khỏ khăn tloong wiḙ̂c thu muô, "dâ̒w tha” ó
ốn di̭nh. Thưư̭c tể rỉ, ngươ̒i zân moong muổn chỉnh kwiê̒n diḙ̂ fương va̒
kác ngă̒nh chưức năng fổi hơ̭p chă̭t kôô̒ng kác zwănh ngiḙ̂p thưư̭c hiḙ̂n
nhê̒w zái fáp thảw dá khỏ khăn cho cho dâ̒w tha kâl kai xeenh, ta̭w diê̒w
kiḙ̂n cho kác hô̭ tlôông kai xeenh iên tâm fát chiến va̒ nơng kaw zả tli̭
kâl tlôô̒ng.
Nhưửg năm kwa, xa̭ Mai Ha̭ (Mai Châw) nổ lưư̭c thưư̭c hiḙ̂n chiến dối kơ kẩw kâl tlôô̒ng, vâ̭t ruôi dớ nơơng kaw hiḙ̂w kwá xán xwất, kái thiḙ̂n dơ̒i khôổng, thu nhâ̭p kuố ngươ̒i zân. Tloong rỉ fái nỏi dêểnh tlôông zươ hẩw thew tiêw chấn VietGAP da̒ zúp ngươ̒i zân diḙ̂ fương vươn lêênh thwát nge̒w.
Kwa thi̒m hiếw, eenh Ngwiḙ̂n Văn Lân, Bỉ thư chi dwa̒n tố Vôi, fươ̒ng Thải Bi̒nh, TF Hwa̒ Bi̒nh i ta̒ tâ̭n zṷng diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên khă̭n kỏ kuố kwêl hương, mă̭nh za̭n dâ̒w tư xâi zư̭ng mô hi̒nh nuôi kả lôô̒ng tlêênh loo̒ng hô̒ thwí diḙ̂n Hwa̒ Bi̒nh, tlớ thă̒nh tẩm gương lảng wê̒l khới ngiḙ̂p kuố thănh niên tlêênh diḙ̂ pa̒n.
Kinh tể hơ̭p tác chăng tlí zúp ốn di̭nh pơ̭i fát tliến xán xwất, kinh zwănh mo̒ ko̒n la̒ tha ản wiḙ̂c la̒, tăng thu nhâ̭p, hô̭ tlơ̭ xwả tỏl, zám nge̒w, ốn di̭nh tơ̒i khôổng kuố thă̒nh biên. Thơ̒i zan kwa, xác di̭nh bai tlo̒ kôô̒ng pơ̭i tâ̒m kwan tloo̭ng luố fát tliến kinh tể tâ̭p thế (KTTT), tlêênh kơ xớ ta̒n kwi di̭nh kuố Tlung ương, tính Hwa̒ Bi̒nh i ta̒ lâ̭p ban hă̒nh ta̒n tlỉnh xắch hô̭ tlơ̭, ta̭w dôô̭ng lư̭c thúc tấi KTTT fát tliến. Kwa di̭ toỏng kóp kwan tloo̭ng paw fát tliến KT-XH kuố diḙ̂ fương.
