Eenh Zang khinh năm 1967, mo̭l Nam Di̭nh lêênh xa̭ Thươ̭ng Kốc xâi zư̭ng kinh tể mởi pớ ngă̒i ko̒n rét. Eenh hoo̭c ngê̒ kơ khỉ, tư̒ng la̒ kôông nhân khôông Da̒, năi ớ ni, zaw ớ dươ̭c khác, chăng liên kwan chi dêểnh kâl kổl. Khâw ni̒ ngí hưw khởm ớ khu fổ La Văn Kâ̒w, eenh dâ̒w tư la̒ vươ̒n bắt dâ̒w xâi zưng "kơ dô̒” pớ chṷc năm tlước.

Kâl tlói la̒ kâl bán diḙ̂, kâl kaw, thắng, hô̭t hơm tinh zâ̒w. Năm 2010, eenh bắt dâ̒w thư̭c hiḙ̂n tlôông tlói. Kỏ mẩi ha dất, eenh chiê fấn tlôông kam, tlôông tlói. Thơ̒i diếm kam ản zả, eenh da̒ kỏ dêểnh 2 ha kam ớ 2 khu vươ̒n, năm dâ̒w bỏl tlải thu 350 tliḙ̂w dôô̒ng. Mâie năm khânh ni, dê̒w dă̭n eenh thu khânh 1 tí dôô̒ng. Khi tlôông tlói, nhê̒w ngươ̒i hói po chăng ză̒nh hết dất tlôông kam, ka̭ rỉ kâl kam cho thu khwáng 500 tliḙ̂w dôô̒ng/ha.

Vươ̒n tlói 400 kâl kuố nha̒ eenh Zang dax cho thu bỏl.

Eenh Hwa̒ng Văn Zang tâm xư̭: Thẩi tôi tlôông tlói, nhê̒w ngươ̒i báw hâm. Tôi ngi̭ khác, kâl tlói la̒ kâl bán diḙ̂ ớ La̭c Xơn, khức khôổng rất meḙnh, cho zả tli̭ kinh tể haw, hô̭t tlói la̒ za vi̭ chẩm thi̭t, choóc ka nổ văng chuô hô̭t tlói bớ khi̒ no̒ da̒ la̒ dă̭c xán. Hô̭t tlói kỏ thế chể tinh zâ̒w, kâl tlói kỏ zả tli̭ rất kao, thớ kâl min, vản ó koong. Vêênh, kỏ mu̒i hơm. Chí kỏ nha̒ zâ̒w mởi kỏ dô̒ mô̭c zu̒ng kâl tlói nhơ tú, ba̒n, kể...

Eenh Zang kế cho dâ̒n tôi wê̒l kâl tlói ớ Thươ̭ng Kốc kỏ mô̭t kâl tlói kố thṷ, thuối hơn 50 năm, kâl kaw, tlải tha nhê̒w, zả baảnh 2 – 3 tliḙ̂w dôô̒ng/kg hô̭t. Kâl mo̭c khươ 2 nha̒ zân, kâl ớ nha̒ chú, tản twá la̭i nha̒ ha̒ng xỏm. Chú nha̒ bư̭c mêê̒nh kwiết di̭nh ke kâl. Ee nh Zang dêểnh tâ̭n nha̒ vâ̭n dôô̭ng muô kâl tlói zả 28 tliḙ̂w dôô̒ng, eenh ó chă̭ch kâl ma̒ dớ rỉ chiê cho 2 nha̒. Dêểnh ka̭ ni̒ kâl tlói vấn kon. Eenh zư ản kâl tlói kố thṷ, lể ản vô xổ mă̭t gép dớ ta̭w zôổng, riêng thiê̒n baảnh tlải i da̒ bă̒ng thiê̒n dá tha dớ muô. Kâl tlói cho zả tli̭ kinh tể rất kaw. Ku̒ng fổ La Văn Kâ̒w kỏ ôông Ngwiḙ̂n Dức Chiêw tlôông kâl tlói dớ che rẳng, ka̭ ni̒ tlói da̒ 15 năm, kỏ 4 – 5 kâl cho thu hwă̭ch tlải, kâl nhê̒w thu 10 kg, kâl ít thu 5 kg, ha̒ng năm thu hơn 30 tliḙ̂w dôô̒ng.

Cho dêểnh ka̭ ni̒ vươ̒n tlói nha̒ eenh Zang da̒ fát chiến, kâl kắch kha̒ 7 – 8 mét, ha̒ng thắng tắp, kâl to nhơ thu̒ng dơ̭ng dác, kaw 20 mét, kô̭ tlẳng, lả xeenh mướt, nhê̒w kâl tlải khai lỉw kee̒nh. Vươ̒n tlói 400 kâl, tloong ri 300 kâl tlôông tư̭ nhiên, 100 kâl gép bắt dâ̒w cho thu báp. Eenh Zang cho mắt: Vươ̒n tlói da̒ thu, tỉnh môô̭ch kâl khwáng 3 kg hô̭t, zả 1,2 – 1,5 tliḙ̂w dôô̒ng/kg, mối kâl hơn hắng tl bưới, kam. Chí năm năi, năm nươ̭ khi̒ tlói thu duính kaw, tla thủl va̒i tí dôô̒ng la̒ kẳi chắc. Chơ̒ mă̭t dất eenh kwi kwă̭ch chuô̒ng tla̭i thá kúi bán diḙ̂ ha̒ng tlăm kon. Eenh ko̒n la̒ kơ xớ kung kấp zôổng tlói cho khu vư̭c miê̒n Bắc va̒ ká Tâi Ngwiên, zoong la̭i nguô̒n thi khả lởn, kỏ nhửng thơ̒i diếm eenh fái thê 20 mo̭l la̒ kôông nhâ̭t.

Tư zwi luôn di tlước, eenh Zang vươ̒ muô thêm 5 ha dất ớ xa̭ Chỉ Da̭w – vu̒ng lo̭i kâl tlói kuố hwiḙ̂n La̭c Xơn dớ vớ rôô̭ng ziḙ̂n tích. Eenh ko̒n kỏ ỉ di̭nh la̒ thương hiḙ̂w tlói riêng. Eenh da̒ doỏng kỏi hô̭t tlói zo za di̒nh xán xwất mang thên "Dổi Hoa̒ng Giang” di tiếp thi̭ ớ kác vu̒ng zu li̭ch nhơ thác Mu va̒ môô̭ch xổ nơi khác, ản kheéch ha̒ng ươ chuô̭ng. Eenh cho mắt tởi ni xḙ dăng kỉ nhản hiḙ̂w "Dổi Hoa̒ng Giang” va̒ tloong tương lai fáitỉnh dêểnh wiḙ̂c xwất khấw xán fấm la̭i môô̭ch xổ nước tloong khu vư̭c.

Lê Chung