Châ̭m thu muô, châ̭m thănh twản… la̒
thư̭c tla̭ng dổi vởi kác hô̭ liên kết tlôông kâl kai xeenh tlêênh diḙ̂ ba̒n
tính. Ngwiên nhân zo kinh tể xwi
thwải cho rêênh kác zănh ngiḙ̂p khỏ khăn tloong wiḙ̂c thu muô, "dâ̒w tha” ó
ốn di̭nh. Thưư̭c tể rỉ, ngươ̒i zân moong muổn chỉnh kwiê̒n diḙ̂ fương va̒
kác ngă̒nh chưức năng fổi hơ̭p chă̭t kôô̒ng kác zwănh ngiḙ̂p thưư̭c hiḙ̂n
nhê̒w zái fáp thảw dá khỏ khăn cho cho dâ̒w tha kâl kai xeenh, ta̭w diê̒w
kiḙ̂n cho kác hô̭ tlôông kai xeenh iên tâm fát chiến va̒ nơng kaw zả tli̭
kâl tlôô̒ng.
Nông dân xã Mường Chiềng, huyện Đà Bắc sơ chế cây gai xanh.
Nôông zân xa̭ Mươ̒ng Chiê̒ng hwiḙ̂n Da̒ Bắc xơ chể kâl kai xeenh.
Thew ra̒ xwát kâl kai xeenh ản tlôông tâ̭p chuung ớ vuu̒ng Thuung Rêếch, ta̭i kác xỏm Kim Bắc, Thuung Mươ̒ng, Thung Zaw Bắc bớ năm 2021. Zo ắnh hướng kuố thi̭ tlươ̒ng tiêw thṷ, bớ năm 2023 dêểnh chi̒ ni̒, wiḙ̂c thu muô, thănh twả dổi với kác hô̭ tlôông kâl kai xeenh châ̭m hơn kam kết. Thew rỉ tlêênh diḙ̂ ba̒n ko̒n khwág 15 ha, 10 hô̭ tlôông, zám 5 hô̭ xo kôô̒ng tlơ̒i diếm ban dâ̒w.
Ôông Lê Minh Hôô̒ng, Zảm dôốc HTX Zi̭ch vṷ nôông ngiḙ̂p Hwa̒ Bi̒nh cho mắt: "Zo ắnh hướng kuố xwi thwải kinh tể to̒n kâ̒w, dơn vi̭ thu muô kâl kai xeenh la̒ Kông ti An Fước kă̭p nhê̒w khỏ khăn, kác chuô̭i kuung ưửng bi̭ dâấch lé. Zỏ rỉ zẩn dêểnh ti̒nh tlaa̭ng châ̭m thu muô va̒ thănh twản cho kác hô̭ zân tlôông kai xeenh bi̭ châ̭m. Ti̒nh hi̒nh xwất khấw ha̒ng hwả năm 2024 kỏ thôông tin khá kwan hơn khi kác zwănh ngiḙ̂p da̒ vớ rôô̭ng thi̭ tlươ̒ng la̭i Tluug Kwuốc va̒ kác nước tloong khu vưư̭c. Bớ dâ̒w khảng 4 dêểh chi̒ ni̒, HTX da̒ thu muô hết xán fấm tô̒n doo̭ng va̒ thănh twả to̒n bô̭ thiê̒n la̭i cho kác hô̭ zân tlôông kai xeenh tlêênh diḙ̂ ba̒n tính. Dôô̒ngthơ̒i tiếp tuṷc hô̒ chơ̭ kác hô̭ nhân rôô̭ng ziḙ̂n tích tlêênh diḙ̂ ba̒n”.
Dê̒w mân Kôông ti KF An Fước va̒ HTX Zi̭ch vṷ nôông ngiḙ̂p Hwa̒ Bi̒nh thưư̭c hiḙ̂n nhê̒w zái fáp dớ dám báw dâ̒w tha ốn di̭nh, kác hô̭ tlôông kâl kai xeenh tlêênh diḙ̂ ba̒n tính kâ̒n nơơng kaw chất lươ̭ng, zả tli̭ kâl tlôô̒ng. Thưư̭c tể cho thẩi, xán lươ̭ng thu hwă̭ch kác hô̭ zân ka̭ ni̒ chí da̭t 1 - 1,5 tẩn kâl khô/ha. Tloong khi̒ rỉ nểw thưư̭c hiḙ̂n duủng kwi chi̒nh va̒ kâl tăng tlướng tốt, xán lươ̭ng kỏ thế thu bớ 4 - 5 tẩn kâl khô/ha, tống thu ước 120 - 150 tliḙ̂w dôô̒ng/ha. Wa̒i tha kác hô̭ tlôông kâl kai xeenh chú dôô̭ng nơơng kaw ki̭ thwâ̭t tlôông va̒ chăm xoóc kâl ưửng zuṷng tiển bô̭ khwa hoo̭c, ki̭ thwâ̭t baw kwả chính xán xwất dớ nơơng kaw zả tli̭ cho kâl tlôô̒ng, dôô̒ng hă̒nh kuu̒ng zwănh ngiḙ̂p tloong fát chiến va̒ nhân rôô̭ng vuu̒ng ngwiḙ̂n liḙ̂w tlôông kâl kai xeenh tlêênh diḙ̂ ba̒n tính.
Tâ̭n zuṷng lơ̭i thể dô̒l rưư̒ng, nhưửng năm kwa, nôông zâ xa̭ Tứ Nê, hwiḙ̂n Tân La̭c dấi meḙnh fát chiến kinh tể, tloong rỉ ngê̒ ruôi oong lể mââ̭ch zoong la̭i hiḙ̂w kwá kinh tể. Tiêw biếw la̒ za di̒nh eenh Bu̒i Văn Liêm ớ xỏm Kú. Nha̒ ớ khâânh rưư̒ng, kỏ nhê̒w lo̭i kâl va̒ kác lo̭i hwa rưư̒ng, tốt cho wiḙ̂c ruôi oong, eenh Liêm da̒ thi̒m hiếw, hoo̭c hói kwa kác fương tiḙ̂n thôông tin da̭i chuủng va̒ kác hô̭ ruôi oong tloong vuu̒ng, bớ rỉ dâ̒w tư tlêênh 50 ố oong ruôi dớ lể mââ̭ch.
Nhưửg năm kwa, xa̭ Mai Ha̭ (Mai Châw) nổ lưư̭c thưư̭c hiḙ̂n chiến dối kơ kẩw kâl tlôô̒ng, vâ̭t ruôi dớ nơơng kaw hiḙ̂w kwá xán xwất, kái thiḙ̂n dơ̒i khôổng, thu nhâ̭p kuố ngươ̒i zân. Tloong rỉ fái nỏi dêểnh tlôông zươ hẩw thew tiêw chấn VietGAP da̒ zúp ngươ̒i zân diḙ̂ fương vươn lêênh thwát nge̒w.
Kwa thi̒m hiếw, eenh Ngwiḙ̂n Văn Lân, Bỉ thư chi dwa̒n tố Vôi, fươ̒ng Thải Bi̒nh, TF Hwa̒ Bi̒nh i ta̒ tâ̭n zṷng diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên khă̭n kỏ kuố kwêl hương, mă̭nh za̭n dâ̒w tư xâi zư̭ng mô hi̒nh nuôi kả lôô̒ng tlêênh loo̒ng hô̒ thwí diḙ̂n Hwa̒ Bi̒nh, tlớ thă̒nh tẩm gương lảng wê̒l khới ngiḙ̂p kuố thănh niên tlêênh diḙ̂ pa̒n.
Kinh tể hơ̭p tác chăng tlí zúp ốn di̭nh pơ̭i fát tliến xán xwất, kinh zwănh mo̒ ko̒n la̒ tha ản wiḙ̂c la̒, tăng thu nhâ̭p, hô̭ tlơ̭ xwả tỏl, zám nge̒w, ốn di̭nh tơ̒i khôổng kuố thă̒nh biên. Thơ̒i zan kwa, xác di̭nh bai tlo̒ kôô̒ng pơ̭i tâ̒m kwan tloo̭ng luố fát tliến kinh tể tâ̭p thế (KTTT), tlêênh kơ xớ ta̒n kwi di̭nh kuố Tlung ương, tính Hwa̒ Bi̒nh i ta̒ lâ̭p ban hă̒nh ta̒n tlỉnh xắch hô̭ tlơ̭, ta̭w dôô̭ng lư̭c thúc tấi KTTT fát tliến. Kwa di̭ toỏng kóp kwan tloo̭ng paw fát tliến KT-XH kuố diḙ̂ fương.
