Xán fấm mâ̭ch oong hâ̒ng Hơ̭p Tiển, xa̭ Hơ̭p Tiển (Kim Bôi) ản áp zṷng khwa hoo̭c - kôông ngḙ̂ hiḙ̂n da̭i tloong xán xwất pơ̭i tấi thẳn wiḙ̂c xúc tiển thương ma̭i, la̒ dêênh nê̒n táng bư̭ng chắc cho xán fấm tlêênh thi̭ tlươ̒ng. 

Nểw nhơ tlước ni xán xwất, chể biển ta̒n xán fấm kaw zươ̭c liḙ̂w thew kiếw la̒ thú kôông, thu nhâ̭p kuố thă̒nh biên hơ̭p tác xa̭ nôông ngiḙ̂p Iên Tli̭, xa̭ Iên Tli̭ (Iên Thwí) chí ản pớ 3 - 3,5 tliḙ̂w dôô̒ng/khảng thi̒ ka̭ ửng zṷng kôông ngḙ̂ kaw dâ̒w tư hḙ̂ thôổng tưởi tư̭ dôô̭ng cho wâ̒n zươ̭c liḙ̂w, hḙ̂ thôổng chể biển, toỏng kỏi xán fấm hiḙ̂n da̭i, khép kỉn… i ta̒ zoong la̭i hiḙ̂w kwá kaw wê̒l năng xwất, chất lươ̭ng xán fấm. Pớ di̭, kóp fâ̒n tăng zả tli̭ xán fấm, nơng mớc thu nhâ̭p cho thă̒nh biên gấp 1,5 - 2 lâ̒n xo pơ̭i tlước ni. Ôông Bu̒i Fi Nam, Zảm dôốc Hơ̭p tác xa̭ nôông ngiḙ̂p Iên Tli̭ chiê xé: Wiḙ̂c ửng zṷng kôông ngḙ̂ kaw paw xán xwất chăng tlí kóp fâ̒n tăng zả tli̭ xán fấm mo̒ ko̒n zám tli fỉ nhân kôông, nơng kaw năng xwất kâl lôông. Kế tha nhơ wiḙ̂c zoong kôông ngḙ̂ tưởi tư̭ dôô̭ng, tưởi zó tóm kôô̒ng pơ̭i pỏn pṷn tư̭ dôô̭ng kỏ kiếm xwát dám báw cho kâl zươ̭c liḙ̂w ản kung kấp dô̭ ấm, chất zinh zươ̭ng tí xinh tlướng, fát tliến tloong diê̒w kiḙ̂n lỉ tướng ka̭ thơ̒i tiết khô heenh, cho năng xwất kaw, thu nhâ̭p kỏ thế ản pớ 250 - 300 tliḙ̂w dôô̒ng/ha/năm. 

Hwa̒ Bi̒nh zấp ni̒ tang kỏ 5 nhỏm xán fấm tlú lư̭c: Kảw chất lươ̭ng kaw; kam, kwít, pưới; kon tlu, kon po̒, kon tê; kả nuôi lôô̒ng; kâl gô̭ hâ̒ng lôông kỏ tlu ki̒ xán xwất tlêênh 8 năm. Pên keḙnh di̭, 5 nhỏm xán fấm dă̭c thu̒, kỏ lơ̭i thể la̒: xán fấm kâl lôông (miể, lế, ta̒n lwa̭i kú); xán fấm chăn nuôi (nuôi kon po̒ lḙ̂ nhúc, nuôi tê); xán fấm thwí xán (kả tâ̒m, kả lăng, kả tlẳm zâ̒m…); xán fấm pớ tlêênh hâ̒ng wa̒i kâl gô̭ nhơ (kâl hô̭t tlói, ta̒n lwa̭i kâl băng); ta̒n xán fấm nôông xán ản kấp kỏ thấm kwiê̒n kôông nhâ̭n xán fấm OCOP. Tỉnh têểnh măi, ká thắi tính kỏ 158 xán fấm OCOP ản pớ 3 khaw tlớ lêênh, tloong di̭ 2 xán fấm tiê̒m năng ha̭ng 5 khaw, 32 xán fấm ha̭ng 4 khaw, 124 xán fấm ha̭ng 3 khaw.

Thew kháw xát kuố ta̒n kơ kwan chwiên môn, hâ̒w hết ta̒n zwănh ngiḙ̂p, hơ̭p tác xa̭, kơ xớ xán xwất tham za Tlương tli̒nh OCOP tlêênh diḙ̂ pa̒n tính tê̒w chú dôô̭ng la̒ ta̒n zái fáp wê̒l khwa hoo̭c - kôông ngḙ̂ tí nơng kaw năng xwất, chất lươ̭ng xán fấm. Xớ Khwa hoo̭c pơ̭i Kôông ngḙ̂ i ta̒ hô̭ tlơ̭ tư̒ dơn bi̭, zwănh ngiḙ̂p áp zṷng ta̒n hḙ̂ thôổng kwán lỉ chất lươ̭ng, kôông kṷ kwán lỉ paw xán xwất, kwán tli̭ zwănh ngiḙ̂p. Kháw xát, teẻnh zả nhu kâ̒w ửng zṷng tiển bô̭ khwa hoo̭c - kôông ngḙ̂ tlú thế tham za xán fấm OCOP tí tư bẩn, hô̭ tlơ̭. Tê̒w la̒ pơ̭i ta̒n diḙ̂ fương tí tích kư̭c páw ta̒n zwănh ngiḙ̂p, tố tlức, kả nhân dăng kỉ báw hô̭ nha̭n hiḙ̂w, gi nha̭n ha̒ng hwả, mâ̭w ma̭ baw bi̒ xán fấm, dăng kỉ ma̭ khổ, ma̭ wă̭ch…kóp fâ̒n khắng di̭nh thên thuối, nha̭n hiḙ̂w kuố xán fấm tlêênh thi̭ tlươ̒ng.

Pên keḙnh wiḙ̂c chú dôô̭ng kuố ta̒n dơn bi̭, zwănh ngiḙ̂p, tính i kwan tâm pơ̭i zee̒nh tư̒ nguô̒n lư̭c tí hô̭ tlơ̭ ửng zṷng, chwiến zaw tiển bô̭ khwa hoo̭c - kôông ngḙ̂ kôô̒ng pơ̭i tôống kinh fỉ tlêênh 124 tí dôô̒ng. Tính i ta̒ tliến khai 4 nhiḙ̂m bṷ kấp kuốc za; 19 zư̭ ản thuô̭c tlương tli̒nh nôông thôn miê̒n nủi kôô̒ng tôống kinh fỉ khânh 120 tí dôô̒ng. Ta̒n zư̭ ản ka̭ no̒ i bảm xát nhu kâ̒w kuố diḙ̂ fương, tâ̭p tlung tlú iểw paw li̭nh bư̭c nôông ngiḙ̂p pơ̭i nôông thôn, tê̒w pơ̭i fát tliến ta̒n xán fấm thể mă̭nh, tảng pô̭ nhơ: Zư̭ ản Ửng zṷng tiển bô̭ ki̭ thwâ̭t xâi zư̭ng mô hi̒nh twiến cho̭n, nhân zôổng, lôông pơ̭i chể biển che̒ Shan; Ửng zṷng tiển bô̭ khwa hoo̭c - kôông ngḙ̂ fát tliến ngê̒ nuôi oong mâ̭ch thew hưởng xán xwất ha̒ng hwả; Xâi zư̭ng mô hi̒nh xán xwất, chể biển pơ̭i paảnh chểl ăn, chểl zươ̭c liḙ̂w la̒ thuốc kwi mô kôông ngiḙ̂p ớ tính Hwa̒ Bi̒nh…

Teẻnh zả wiḙ̂c ửng zṷng, chwiến zaw khwa hoo̭c - kôông ngḙ̂ fṷc bṷ fát tliến xán fấm tlú lư̭c, kỏ tluổ, kỏ lơ̭i thể ớ diḙ̂ fương zai dwa̭n 2016 - 2024, dôô̒ng chỉ Fỏ Chú ti̭ch WBNZ tính Dinh Kâng Xử pô̭ ho̭: Thă̒nh kôông ản dố ho̭ nhất kuố ta̒n zư̭ ản la̒ ta̭w ản liên kết 4 nha̒: nha̒ khwa hoo̭c, nha̒ kwán lỉ, nha̒ zwănh ngiḙ̂p pơ̭i nha̒ nôông kôô̒ng pơ̭i wiḙ̂c la̒ ản kơ xớ bâ̭t chất ki̭ thwâ̭t cho nôông ngiḙ̂p, nôông thôn. Wa̒i tha, ta̒n zư̭ ản kóp fâ̒n da̒w ta̭w, fát tliến nguô̒n nhân lư̭c khwa hoo̭c - ki̭ thwâ̭t cho ta̒n kơ kwan tlú tli̒, dơn bi̭ thư̭c hiḙ̂n ta̒n zư̭ ản, pớ di̭ kỏ thế pô̭ hiḙ̂w kwá kinh tể - xa̭ hô̭i thiết thư̭c cho nhân zân pơ̭i diḙ̂ fương bu̒ng zư̭ ản.

Ta̒n kác kấp tlỉnh kwiê̒n, ngă̒nh tlức năng kuố tính i ta̒ hô̭ tlơ̭ ta̒n zwănh ngiḙ̂p ửng zṷng kôông ngḙ̂ khổ thúc tấi tí paảnh xán fấm OCOP. Tloong di̭, Xớ Nôông ngiḙ̂p pơ̭i Fát tliến nôông thôn i ta̒ tố tlức kwáng bả, xúc tiển thương ma̭i cho ta̒n xán fấm nôông xán, OCOP thôông kwa ta̒n hô̭i ngi̭, zan ha̒ng tlưng pă̒i, lơ̭i thể kuố tính têểnh khânh hơn pơ̭i mo̭l muô paảnh kôô̒ng pơ̭i la̒ ản nê̒n táng bư̭ng chắc cho ta̒n xán fấm tlêênh thi̭ tlươ̒ng.

Kôô̒ng pơ̭i kết kwá ta̒ la̒ ản, tin tướng tính xḙ la̒ xoong ản mṷc tiêw: fẩn dẩw têểnh năm 2025, tí tloo̭ng năng xwất ta̒n nhân tổ tôống hơ̭p (TFP) toỏng kóp paw tăng tlướng kinh tể kuố tính la̒ 40%; fẩn dẩw mớc dâ̒w tư cho khwa hoo̭c - kôông ngḙ̂ tăng dâ̒n kwa ta̒n kác năm kôô̒ng pơ̭i fái la̒ da̭t ản éw nhất 1% tôống chi ngân xắch diḙ̂ fương paw năm 2025; ká thắi tính kỏ 300 văn bă̒ng báw hô̭ kwiê̒n xớ hư̭w kôông ngiḙ̂p.