Pớ ma̭ khổ bu̒ng nuôi thwí xán xḙ xác di̭nh ản chú kơ xớ nuôi kôô̒ng nguô̒n kôốc xán fấm, kwa di̭ tăng kươ̒ng hiḙ̂w lư̭c kwán lỉ nha̒ nước, nơng kaw zả tli̭ xán fấm kôô̒ng pơ̭i dáp ửng iêw kâ̒w wê̒l xwất khấw. Wiḙ̂c ta̒n bu̒ng xán xwất nuôi thwí xán kỏ ma̭ khổ i thew ản dủng xu hưởng kinh tể nôông ngiḙ̂p khổ ngă̒i măi. Pớ ta̒niêw kâ̒w tlêênh, Tli kṷc Thwí xán tang tấi nhănh wiḙ̂c kấp ma̭ khổ cho bu̒ng nuôi thwí xán tlêênh diḙ̂ pa̒n tính.
Ngê̒ nuôi kả lôô̒ng fát tliến tư̒ ớ xa̭ Hiê̒n Lương (Da̒ Bắc), mé i nhơ tư̒ diḙ̂ fương, khổ kơ xớ nuôi chuô dăng kỉ ma̭ khổ, chuô ản kấp ma̭ khổ lôô̒ng pe̒ i ko̒n chiểm fâ̒n tư̒.
Thew Xớ Nôông ngiḙ̂p pơ̭i Fát tliến nôông thôn, tính Hwa̒ Bi̒nh kỏ tiê̒m năng fát tliến thwí xán kôô̒ng tlêênh 14,5 ngi̒n hát ta mă̭t dác. Ká thắi tính kỏ 543 hô̒ dác ká, bươ̒ pơ̭i nhó ớ tlêênh diḙ̂ pa̒n 10 hwiḙ̂n, thă̒nh fổ.
Tâ̭n zṷng tiê̒m năng khă̭n kỏ, thơ̒i zan kwa, Hwa̒ Bi̒nh la̒ tư̒ kắch tí fát tliến nuôi thwí xán. Năm 2014, tlêênh diḙ̂ pa̒n tính mởi kỏ 1.700 lôô̒ng kả thi̒ têểnh măi tăng lêênh gấp ản khânh 5.000 lôô̒ng, xán lươ̭ng tlêênh 7.000 tẩn/năm; kỏ ản wiḙ̂c la̒ ốn di̭nh cho tlêênh 1.600 law dôô̭ng. Nuôi kả lôô̒ng chăng tlí kỏ ta̒n hô̭ zân wen hô̒ mo̒ ko̒n kỏ tư̒ mo̭l, tố tlức tloong pơ̭i wa̒i tính. Zấp ni̒ tlêênh hô̒ Hwa̒ Bi̒nh kỏ khânh 20 zwănh ngiḙ̂p, hơ̭p tác xa̭, tố hơ̭p tác, chú tlang tla̭i mă̭nh za̭n dâ̒w tư nuôi kả lôô̒ng, tloong di̭ kỏ ta̒n zwănh ngiḙ̂p tiếp tṷc bớ hôô̭ng kwi mô dâ̒w tư. Xán fấm thwí xán tư̒ lwa̭i, gô̒m: kả thươi khôổng, kả loo̭c khă̭n, kả tái môô̭ch dẳng, kả hun khỏi kôô̒ng ta̒n xán fấm chể biển khu i ta̒ ản kôông nhâ̭n tiêw chwấn OCOP 3 khaw, 4 khaw…
Năm 2018, Bô̭ Khwa hoo̭c pơ̭i Kôông ngḙ̂ i ta̒ tlaw tlửng nhâ̭n nha̭n hiḙ̂w cho hal xán fấm "Thôm khôông Da̒ Hwa̒ Bi̒nh” pơ̭i "Kả khôông Da̒ Hwa̒ Bi̒nh”. Chú xớ hư̭w hal nha̭n hiḙ̂w ni̒ la̒ Xớ Nôông ngiḙ̂p pơ̭i Fát tliến nôông thôn tính Hwa̒ Bi̒nh kôô̒ng Tli kṷc Kwán lỉ chất lươ̭ng nôông lâm thwí xán Hwa̒ Bi̒nh. Têểnh năm 2023, chú xớ hư̭w i ta̒ kấp 15 chẩi tlửng nhâ̭n kwiê̒n xứ zṷng nha̭n hiḙ̂w tlủng nhâ̭n "Kả khôông da̒ - Hwa̒ Bi̒nh”. I ta̒ xâi zư̭ng ản 3 chuô̭i liên kết tí paảnh xán fấm gô̒m: thă̒nh fổ Hwa̒ Bi̒nh, hwiḙ̂n Da̒ Bắc, hwiḙ̂n Tân La̭c - Mai Châw. Kwa di̭ kóp fâ̒n nơng kaw zả tli̭ kả khôông Da̒ pơ̭i bớ hôô̭ng thi̭ tlươ̒ng puôn paảnh xán fấm.
Kỏ thế ản dố, ngê̒ nuôi thwí xán fát tliến khả nhănh ớ Hwa̒ Bi̒nh. Mé zấp ni̒, ta̒n kơ xớ kả lôô̒ng pe̒ fâ̒n tư̒ chuô dăng kỉ, chuô ản kấp ma̭ khổ lôô̒ng pe̒. Tlêênh thư̭c tể, wiḙ̂c dăng kỉ bu̒ng nuôi, teẻnh ma̭ khổ pu̒ng nuôi, lôô̒ng pe̒… i ta̒ ản la̒ ta̒ lô. Mé, tí lḙ̂ kơ xớ dăng kỉ ko̒n khả ha̭n chể la̒ tlớ nga̭i cho wiḙ̂c tlwi xwất nguô̒n kôốc, chăng dáp ửng to̒i hói kuố ta̒n thi̭ tlươ̒ng nhâ̭p khấw. Ản hăi năm 2019, tính Hwa̒ Bi̒nh kỏ kấp ma̭ khổ kơ xớ nuôi cho 1 dơn bi̭ la̒ Kôông ti TNHH thương ma̭i dâ̒w tư Viḙ̂t Dức, diḙ̂ tlí kơ xớ nuôi ớ xa̭ Hiê̒n Lương, hwiḙ̂n Da̒ Bắc.
Dôô̒ng chỉ Lương Thănh Hái, Tli kṷc tlướng Tli kṷc Thwí xán pô̭ ho̭, ngwiên zo tlú iểw la̒ zo kôông tác twiên tliê̒n, tlí páw dăng kỉ kuố tlỉnh kwiê̒n môô̭ch khổ diḙ̂ fương ko̒n la̒ lô. Khổ kơ xớ nuôi nhó lé ko̒n chiểm fâ̒n tư̒; tư̒ kơ xớ i ta̒ zu̒ng chẩi tlửng nhâ̭n kwiê̒n xứ zṷng tất tí thể chấp cho ngân ha̒ng wăl bổn xán xwất cho dêênh tô̭l fái tư̒ khỏ khăn tloong wiḙ̂c la̒ chwiến tối tất; tư̒ kơ xớ nuôi thwí xán chuô kỏ hơ̭p dôô̒ng cho thwê tất mă̭t dác tí nuôi lôông thwí xán thew kwi di̭nh.
Wiḙ̂c kấp ma̭ khổ cho kơ xớ nuôi thwí xán i chôổng nhơ kấp "chẩi khai xinh” cho ta̒n dổi tươ̭ng thwí xán nuôi chú tlú lư̭c kuố ta̒n diḙ̂ fương. Pớ ma̭ khổ ni̒ xḙ hăi dẳi ản chú kơ xớ nuôi kôô̒ng nguô̒n kôốc xán fấm. Tloong kải kắnh hảw ngă̒i ka̒ng khắt khe kuố ta̒n nước nhâ̭p khấw wê̒l dám báw tlwi xwất nguô̒n kôốc, wiḙ̂c kấp ma̭ khổ bu̒ng nuôi thwí xán kâ̒n tấi nhănh hơn nươ tí la̒ da̒ tăng tôốc xwất khấw ta̒n mă̭t ha̒ng thwí xán. Tí la̒ ản wiḙ̂c ni̒ kâ̒n khởm thảw gơ̭ ta̒n bẩn dê̒, bưởng bắc liên kwan tí khởm kấp ản tư̒ ma̭ khổ bu̒ng nuôi thwí xán, la̒ kơ xớ fáp lỉ thwâ̭n lơ̭i hơn cho ta̒n zwănh ngiḙ̂p xwất khấw.
"Kắch la̒ tlước la̒ xứ lỉ ta̒n bưởng bắc tloong thơ̒i zan bươ̒ kwa, di̭ la̒ hô̒ xơ wê̒l chẩi tơ̒ tất kôô̒ng pơ̭i kấp mă̭t dác tí nuôi thwí xán cho pa̒ kon mêê̒nh. Pên keḙnh di̭, Tli kṷc Thwí xán xḙ tiếp tṷc kôô̒ng pơ̭i tlỉnh kwiê̒n diḙ̂ fương tí twiên tliê̒n, bâ̭n dôô̭ng pa̒ kon hăi dẳi ản pơ̭i la̒ tốt kwi di̭nh ni̒. Teénh hă̒ng tloong năm 2024, tli kṷc xḙ la̒ xoong wiḙ̂c kấp ma̭ khổ bu̒ng lôông, nuôi pe̒ nuôi kả” - dôô̒ng chỉ Lương Thănh Hái, Tli kṷc tlướng Tli kṷc Thwí xán cho hăi.
Kôô̒ng pơ̭i ta̒n kắch thảw gơ̭ khỏ khăn tlong kôông tác kấp ma̭ khổ kơ xớ bu̒ng nuôi thwí xán, mơ̭i mo̒ mo̭l zân tham za nuôi thwí xán i kâ̒n ngẳm ngi̭ ản ho̭ wiḙ̂c dăng kỉ, kấp ma̭ khổ kơ xớ nuôi la̒ wiḙ̂c la̒ kâ̒n tí la̒ ản ta̒n wiḙ̂c thwâ̭n cho kôông tác xwất khấw, dám báw an twa̒n thư̭c fấm cho xán fấm thwí xán, pớ di̭ khắng di̭nh thương hiḙ̂w thwí xán khôông Da̒ - Hwa̒ Bi̒nh tlh thi̭ tlươ̒ng tloong nước, hưởng têểnh xwất khấw.
Ta̒n ngă̒i kuổi năm 2024, TF Hwa̒ Bi̒nh fẩn khới, la̒ ki̭ kôông tác lḙ̂ ỉ kiển kuố ta̒n bô̭, ngă̒nh liên kwan wê̒l Dê̒ ản dê̒ ngi̭ kôông nhâ̭n TF Hwa̒ Bi̒nh la̒ dô thi̭ lwa̭i II. Khăw tư̒ năm fẩn dẩw pơ̭i fát tliến pớ "nê̒n” dô thi̭ lwa̭i III, TF Hwa̒ Bi̒nh tang ngă̒i ngă̒i moong tơ̭i ản kóp thên mêê̒nh paw 1 tloong hơn 30 dô thi̭ lwa̭i II kuố ká nước.
Tâ̭n zṷng ká thắi tiê̒m năng, lơ̭i thể kuố diḙ̂ fương, xa̭ Iên Tli̭ (Iên Thwí) tấi thẳn fát tliến bu̒ng lôông zươ̭c liḙ̂w, xâi zư̭ng xán fấm OCOP zươ̭c liḙ̂w, kóp fâ̒n nơng kaw thu nhâ̭p, fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i tlêênh diḙ̂ pa̒n.
Kôô̒ng pơ̭i wiḙ̂c dôô̒ng loo̒ng, tlung khức kuố kấp wí, tlỉnh kwiê̒n kôô̒ng pơ̭i nhân zân, xa̭ Na̒ Fo̒n (Mai Châw) i ta̒ bươ̭t lêênh khỏ khăn tí xâi zư̭ng nôông thôn mởi. Zấp ni̒ ha̭ tơ̒ng kuố xa̭ hô̭i ản dâ̒w tư dôô̒ng bô̭, tơ̒i khôổng mo̭l zân ngă̒i ka̒ng ản nơng kaw.