(HBDT) - Dêểnh kuổi năm 2018, vu̒ng kâl ăn tlải kỏ mủi (KATKM) kuố tính ản vớ rôô̭ng tôống ziḙ̂n tích khwáng 9.839 ha. Tloong rỉ, tlêênh 47% la̒ ziḙ̂n tích mởi tlôông va̒ thơ̒i ki̒ kiển thiết kơ bán, cho thẩi xư̭ fát chiến meḙnh wê̒l ziḙ̂n tích ku̒ng nhơ kwiết tâm dâ̒w tư kuố kác diḙ̂ fương. Twi nhiên lơ̒i zái cho ba̒i tỏn fát chiến bê̒n vưng lo̭i kâl chú lư̭c ni̒ chăng fái ớ nhửng kon xổ wê̒l ziḙ̂n tích. Thâ̭m chỉ ngươ̭c la̭i, tốc dô̭ za tăng ziḙ̂n tích tloong va̒i năm khânh ni dang tlớ thee̒nh thắch thức fát chiến KATKM kuố to̒n tính.

Tăng ziḙ̂n tích – tăng ngwi kơ "bế” kwi hwă̭ch

Ó chí la̒ lo nga̭i, nả da̒ thee̒nh thư̭c tể dang ziḙ̂n tha ớ hwiḙ̂n Tân La̭c, vu̒ng bưới fát chiến meḙnh tloong va̒i năm khânh ni. Thew di̭nh hưởng kuố Ngi̭ kwiết xổ 10-NQ/HU wê̒l "Fát chiến vu̒ng bưới dó, bưới da xeenh tlêênh diḙ̂ ba̒n hwiḙ̂n, zai dwa̭n 2013 – 2020”, kác kấp wí Dáng, chỉnh kwiê̒n, diḙ̂ fương va̒ nhân zanhwiḙ̂n Tân La̭c da̒ kỏ xư̭ chiến biẻn pớ nhâ̭n thức dêểnh hă̒nh dôô̭ng wê̒l fát chiến kác lo̭i kâl tlôông ha̒ng hwả, tloong rỉ chú lư̭c la̒ bưới dó, bưới da xeenh. Xo vởi thơ̒i diếm ban hă̒nh Ngi̭ kwiết năm 2013 tống ziḙ̂n tích to̒n hwiḙ̂n 109,7 ha, kuổi năm 2018 da̒ tăng lêênh khwáng 1.046,8 ha, vươ̭t 90,32% xo ku̒ng mṷc tiêw dêểnh năm 2020. Kṷ thế năm 2015, ziḙ̂n tích bưới tăng lêênh 558,4ha, tăng kấp 5 lâ̒n ziḙ̂n tích xo ku̒ng năm 2013.


Nôông zân xa̭ Tứ Nê (Tân La̭c) meḙnh za̭n kái ta̭w vươ̒n a̭p dớ dâ̒w tư chwiên kănh kâl bưới dó, zoong la̭i zả tli̭ thu nhâ̭p kaw

Thew deẻnh zả kuố hwiḙ̂n Tân La̭c: kwiết tâm vớ rôô̭ng ziḙ̂n tích tlôông bưới thew hưởng xán xwất ha̒ng hwả tâ̭p chung da̒ ta̭w bước dô̭t fả meḙnh cho kinh tể nôông ngiḙ̂p kuố hwiḙ̂n. Kâl bưới da̒ thư̭c xư̭ thee̒nh kâl xán fấm ha̒ng hwả ta̭w tha zả tli̭ xán xwất kaw. Thu nhâ̭p bi̒nh kwân kuố ngươ̒i zân tlôông bưới dó da̭t 700 tliḙ̂w dôô̒ng/ha/ năm, kả biḙ̂t kỏ hô̭ thu da̭t tlêênh 1 tí dôô̒ng/ ha/ năm

Chính hiḙ̂w kwá kinh tể vươ̭t chô̭i da̒ ta̭w khức hút meḙnh cho kâl bưới nỏi rieng va̒ kác lo̭i KATKM nỏi chung. Ha̒ng ngi̒n hô̭ zân tlêênh diḙ̂ ba̒n hwiḙ̂n Tân La̭c da̒ kái ta̭w vươ̒n ta̭p, kác fṷc ti̒nh tla̭ng dất kô kă̒n dớ vớ rôô̭ng ziḙ̂n tích tlôông bưới. Ti̒nh tla̭ng tăng ziḙ̂n tích tlôông bưới chăng kỏ kiếm xwát. Kwa deẻnh zả hiḙ̂w kwá 5 năm (2013 - 2018) Ngi̭ kwiết xổ 10-NQ/HU, Ban chấp ha̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n Tân La̭c thắng thẳn nhi̒n nhâ̭n ha̭n chể kâ̒n khắc fṷc ngăi. Ta̭i môô̭ch xổ nơi ngươ̒i zân tư̭ ỉ xan úi rư̒ng, dất dô̒l xán xwất ta̭w dươ̒ng dôô̒ng mức dớ tlôông bưới, la̒ cho dất xỏi mo̒n, rướ tlôi, ánh hướng nguô̒n xinh thwí. Ngwi kơ "bế” kwi hwă̭ch tlôông bưới kuốwiḙ̂n Tân La̭c kỏ thế xắi tha, xḙ la̒ ánh hướng tiêw kư̭c dêểnh chất lươ̭ng ku̒ng nhơ xư̭ fát chiến bê̒n vưng kuố vu̒ng bưới Tân La̭c.

Ngỏ rôô̭ng tha to̒n tính, ngă̒nh Nôông ngiḙ̂p va̒ kác diḙ̂ fương dang chiến khai kiếm xwát ngwi kơ "bế” kwi hwă̭ch wê̒l ziḙ̂n tích kác lo̭i KATKM, tloong rỉ nối bâ̭t nhất la̒ kâl kam. Tỉnh dêểnh năm 2016, tôống ziḙ̂n tích tlôông kam to̒n tính da̭t tlêênh 3.066 ha, da̭t 99,10% xo vởi ziḙ̂n tích kwi hwă̭ch kam ản UBND tính fê zwiḙ̂t kuổi năm 2013 (thew "Kwi hwă̭ch vu̒ng xán xwất kam an twa̒n, tâ̭p chung tlêênh diḙ̂ ba̒n tính Hwa̒ Bi̒nh dêểnh 2020”). Nỏi chung tôống ziḙ̂n tích tlôông kam vấn fu̒ hơ̭p vởi kwi hwă̭ch. Twi nhiên, môô̭ch xổ hwiḙ̂n da̒ kỏ ziḙ̂n tích kam vươ̭t wki hwă̭ch nhơ: ki̒ Xơn vươ̭t 16,5 ha, ương Xơn vươ̭t 27,6 ha, Tân La̭c vươ̭t 272ha... Thew da̒ tăng kuố va̒i năm khânh ni, ziḙ̂n tích kâl kam nỏi riêng va̒ KATKM nỏi chung dang tiếp tṷc ản vớ rôô̭ng, zư̭ kiển năm 2020 xḙ vươ̭t xa ziḙ̂n tích kwi hwă̭ch kam kuố UBND tính fê zwiḙ̂t baw kuổi năm 2013.

Kấp thiết ra̒ xwát va̒ tăng kươ̒ng kwán lỉ kwi hwă̭ch

Dêểnh khảng 11/2018, to̒n tính kỏ 9.839 ha KATKM, chiểm 80% ziḙ̂n tích kâl ăn tlải kuố tính va̒ 5% ziḙ̂n tích KATKM to̒n kuốc. Tloong rỉ, ziḙ̂n tích kam khwáng 4.770 ha (2.697 ha kinh zwanh), ngiê 383 ha (247 ha kinh zwanh), bưới 4.212 ha (1.848 ha kinh zwanh), cheenh 474 ha (355 ha kinh zwanh). Wa̒i vu̒ng KATKM ta̭i kaw Fong (chiểm 30% ziḙ̂n tích KATKM to̒n tính), ka̭ ni̒ ziḙ̂n tích da̒ ản vớ rôô̭ng tha kác diḙ̂ fương khác, hi̒nh thă̒nh vu̒ng xán xwất kam chwiên kănh nhơ: vu̒ng kam ta̭i La̭c Thwí, Kim Bôi, La̭c Xơn; vu̒ng bưới dó ta̭i Tân La̭c, vu̒ng bưới Ziḙ̂n ta̭i Iên Thwí, Lương Xơn... Tống ziḙ̂n tích thơ̒i ki̒ kinh zwanh khwáng 5.174 ha. Kác lo̭i kâl ATKM dang tiếp tṷc khắng di̭nh vi̭ thể chú lư̭c khi̒ cho zả tli̭ thu nhâ̭p bi̒nh kwân bớ 400 – 500 tliḙ̂w dôô̒ng/ha/ năm, năng xwất bi̒nh kwân da̭t 293 ta̭/ha, xán lươ̭ng tlêênh 123.730 tẩn.

Ta̭i vu̒ng kam Kaw Fong, dôô̒ng chỉ Hô̒ Xwân Zủng, Fỏ Chú ti̭ch UBND hwiḙ̂n cho mắt: Ka̭i ni̒, to̒n hwiḙ̂n kỏ tlêênh 3.000ha KATKM, tloong dỏ riên kâl kam, ngiê kác lo̭i ziḙ̂n tích khwáng 2.600 ha. Ni la̒ ziḙ̂n tích thư̭c hiḙ̂n dủng thew kwi hwă̭ch kuố tính. Tloong thơ̒i zan dêểnh, hwiḙ̂n xḙ kwiết liḙ̂t thư̭c hiḙ̂n chú chương ó vớ rôô̭ng ziḙ̂n tích tlôông kam ớ kác vu̒ng wa̒i kwi hwă̭ch. Ha̭n chể tổi da tăng ziḙ̂n tích zẩn dêểnh bế kwi hwă̭ch.

Ku̒ng vởi hwiḙ̂n Kaw Fong, kác diḙ̂ fương xác di̭nh KATKM la̒ kâl tlôô̒ng chú lư̭c nhơ Tân La̭c, Kim Bôi, La̭c Thwí, Iên Thwí... dê̒w da̒ tăng kươ̒ng kác biḙ̂n fáp kwán lỉ kwi hwă̭ch. UBND hwiḙ̂n kôông khai, thôông tin rôô̭ng ra̭i dớ ngươ̒i zân, kác nha̒ dâ̒w tư mắt wê̒l ziḙ̂n tích, diḙ̂ ba̒n ản kwi hwă̭ch tlôông KATKM. Mă̭t khác kiếm xwát mức dô̭ za tăng ziḙ̂n tích bă̒ng kắch tiên chiê̒n, hưởng zâ̭n chiến dối tlôông kâl kác kỏ hiḙ̂w kwá hơn.

UBND tính chỉ da̭w, di̭nh hưởng: Vởi ziḙ̂n tích da̒ kỏ, kác vu̒ng TKATKM kuố tính tiếp tṷc dâ̒w tư vớ rôô̭ng thew dủng kwi hwă̭ch. Twi nhiên, dớ fu̒ hơ̭p thew ti̒nh hi̒nh thư̭c tể, UBND tính chí da̭w Xớ NN&PTNT ra̒ xwát, diê̒w chính, bố xung kwi hwă̭ch kâl kỏ mủi an twa̒n, tâ̭p chung tlêênh diḙ̂ ba̒n tính dêểnh năm 2020, di̭nh hưởng dểnh năm 2025 khwáng 17.531 ha. Tloong rỉ, dêểnh năm 2020, ziḙ̂n tích cho thu hwăch khwáng 7.384 ha, xán lươ̭ng tlêênh 166 ngi̒n tẩn da̭t tiêw chấn an twa̒n.

Bảm xát kwi hwă̭ch, UBND tính chí da̭w kác diḙ̂ fương tiếp tṷc ra̒ xwát kác vu̒ng xán xwất KATKM thw di̭nh hưởng fát chiến tâ̭p chung ta̭i kác vu̒ng kỏ diê̒w kiḙ̂n dâ̒w tư thâm kănh. Kác ziḙ̂n tích tlôông fân tản hwăch kác vu̒ng ó fu̒ hơ̭p, kâ̒n tăng kươ̒ng kwán lỉ tốt kwi hwă̭ch bă̒ng tiên chiê̒n, hưởng zâ̭n nôông zân chiến dối tlôông kâl khác. Dă̭c biḙ̂t kâ̒n kiên kwiết xứ lỉ kác tlươ̒ng hơ̭p fả rư̒ng, chiến dối dất rư̒ng dớ tl KATKM ớ dươ̭c ó kỏ tloong kwi hwă̭ch. Nhất di̭nh ó dớ bế kwi hwă̭ch la̒ ánh hướng bất lơ̭i dêểnh xư̭ fát chiến bê̒n vưng kuố vu̒ng KATKM.

Chiến tloo̭ng tâm nơng kaw chất lươ̭ng vu̒ng KATKM

Thơ̒i diếm kuổi năm 2018, tloong chiển di kôông tác kuố Bô̭ NN&PTNT TA̭I Hwa̒ Bi̒nh, Thử tlướng Lê Kuốc Zwanh da̒ nhẩn meḙnh: Hwa̒ Bi̒nh ku̒ng nhơ kác diḙ̂ fương tlêênh to̒n kuốc kâ̒n chiến tloo̭ng tâm dâ̒w tư cho KATKM, bớ wiḙ̂c dâ̒w tư với rôô̭ng ziḙ̂n tích, tức la̒ thew chiê̒w rôô̭ng xang wiḙ̂c kúng kổ nơng kaw chất lươ̭ng, hiḙ̂w kwá kinh tể kuố vu̒ng xán xwất – tức la̒ fát chiến thew chiê̒w khu. Ni la̒ zái fáp tloo̭ng tâm, them chốt dớ Hwa̒ Bi̒nh fát chiến bê̒n vưng vu̒ng KATKM

Ku̒ng vơie wiḙ̂c dâ̒w tư nơng kaw chất lươ̭ng xán fấm KATKM, kác hwa̭t dôô̭ng xúc tiển thương ma̭i luôn ản chủ tloo̭ng.


Kác zwanh ngiḙ̂p, HTX tích ư̭c xúc tiển thương ma̭i, zởi thiḙ̂w xán fấm ta̭i Lḙ̂ hô̭i KATKM tính Hwa̒ bi̒nh năm 2018.

Nhất chỉ kaw vởi ỉ ni̒, Fỏ Chú ti̭ch UBND tính Ngwiḙ̂n Văn Zủng tlaw dối: Thăi vi̒ vớ rôô̭ng ziḙ̂n tích, ka̭ ni̒ ngươ̒i tlôông KATKM tlêênh diḙ̂ ba̒n tính dang bảm xát lô̭ chi̒nh fát chiến bê̒n vưng, ưw viḙ̂t hơn cho lo̭i kâl dă̭c xán, dỏ la̒ xán xwất thew chuơ̭i ả tli̭ áp zṷng kác kwi chi̒nh ki̭ thwâ̭t tiên tiển nhơ an twa̒n thư̭c fấm, VietGAP, hư̭w kơ... nhă̒m nơng kaw chất lươ̭ng xán fấm va̒ mư̭c dô̭ bê̒n vưng kuố kác vu̒ng xán xwất KATKM

Dảng gi nhâ̭ la̒ ka̭ ni̒, vkác vu̒ng tlôông kâl ăn tlải kỏ môô̭ch xổ lo̭i KATKM thích ửng tốt ku̒ng diê̒w kiḙ̂n diḙ̂ fươ̭ng, chất lươ̭ng lươ̭ng kaw, ít hô̭t hwă̭c ó kỏ hô̭t, dú diê̒w kiḙ̂n xwất khấw nhơ kam V2, kam Marrs, kam C36, bưới dó... Nhơ̒ ản ủngw zṷng kác zôổng mởi, kheḙch bêḙ̂nh, áp zṷng kác kwi chi̒nh xán xwất tiên tiến, dôô̒ng bô̭ cho rêênh năng xwất bi̒nh kwân chung to̒n vu̒ng, chất lươ̭ng xán fấm tăng lêênh dảng kể, zả tli̭ thu nhâ̭p da̭t mức ốn di̭nh 400 – 500 tliḙ̂w dôô̒ng/ha/ năm

Dă̭c biḙ̂t tính mêê̒nh dang xâi zư̭ng ha̒ng lwa̭t kwiê̒n xớ hư̭w chỉ twḙ̂ cho xán fấm KATKM như chí zâ̭n diḙ̂ lỉ kam Kaw Fong; nha̭n hiḙ̂w tâ̭p thế bưới dó Tân La̭c, kam La̭c Thwí, kam ngiê Mươ̒ng Dô̭ng (Kim Bôi), ngiê Nam Xơn (Tân La̭c)... Dó la̒ nhửng thă̒nh kwá bước dâ̒w nối bâ̭t cho thẩi kwiết tâm thúc dấi xán xwất KATKM kuố to̒n tính. Dô̒ng thơ̒i la̒ nê̒n táng tốt dớ tiếp tṷc fát chiến bê̒n vưng vu̒ng KATKM thew hưởng xán xwất ha̒ng hwả tâ̭p chung, kỏ zả tli̭ za tăng kaw.

Thu Chang


KÁC TIN KHÁC


Zi̒n zư̭ pơ̭i fát tliến thương hiḙ̂w bô̭t kú zâi Nhwâ̭n Tlă̭ch

Kuổi năm 2023, xán fấm tinh bô̭t kú zâi kuố Hơ̭p tác xa̭ (HTX) liên kết zi̭ch bṷ nôông ngiḙ̂p pơ̭i chể biển tinh bô̭t Nhwâ̭n Tlă̭ch ớ thôn Dôô̒ng Xḙ, xa̭ Nhwâ̭n Tlă̭ch (Lương Xơn) ản tlửng nhâ̭n xán fấm OCOP 3 khaw. Dổi pơ̭i mo̭l zân diḙ̂ fương, kú zâi tơ̒ng la̒ kâl lôông zúp pa̒ kon kái thiḙ̂n thu nhâ̭p, xwả tỏl, zám nge̒w. Wiḙ̂c tlửng nhâ̭n tinh bô̭t kú zâi ản tiêw chwấn OCOP 3 khaw la̒ tiê̒n dê̒ cho ta̒n hô̭ za di̒nh tiếp zi̒n zư̭ pơ̭i fát tliến, zoong xán fấm bươn xa hơn tlêênh thi̭ tlươ̒ng.

Kư̭w chiển binh hwiḙ̂n La̭c Thwí thi duô la̒ kinh tể zói

Ta̒n năm kwa, foong tla̒w "Kư̭w chiển binh thi duô la̒ kinh tể zói” tlêênh diḙ̂ pa̒n xa̭ Hưng Thi (La̭c Thwí) kỏ khức lan khu hôô̭ng, ản ta̒n hô̭i biên nhiḙ̂t ti̒nh hướng ửng. Pớ foong tla̒w xwất hiḙ̂n tư̒ kư̭w chiển binh diến hi̒nh, gương mâ̭w tloong fát tliến kinh tể, tlớ thă̒nh tẩm gương tloong law dôô̭ng xán xwất, toỏng kóp paw kôông kuô̭c xâi zư̭ng, fát tliến kwêl hương ngă̒i ka̒ng ză̒w thôốch.

Thwát nge̒w bớ mô hi̒nh ruôi oong lể mââ̭ch

Tâ̭n zuṷng lơ̭i thể dô̒l rưư̒ng, nhưửng năm kwa, nôông zâ xa̭ Tứ Nê, hwiḙ̂n Tân La̭c dấi meḙnh fát chiến kinh tể, tloong rỉ ngê̒ ruôi oong lể mââ̭ch zoong la̭i hiḙ̂w kwá kinh tể. Tiêw biếw la̒ za di̒nh eenh Bu̒i Văn Liêm ớ xỏm Kú. Nha̒ ớ khâânh rưư̒ng, kỏ nhê̒w lo̭i kâl va̒ kác lo̭i hwa rưư̒ng, tốt cho wiḙ̂c ruôi oong, eenh Liêm da̒ thi̒m hiếw, hoo̭c hói kwa kác fương tiḙ̂n thôông tin da̭i chuủng va̒ kác hô̭ ruôi oong tloong vuu̒ng, bớ rỉ dâ̒w tư tlêênh 50 ố oong ruôi dớ lể mââ̭ch.

Thảw khớ dâ̒w tha cho kâl kai xeenh

Châ̭m thu muô, châ̭m thănh twản… la̒ thư̭c tla̭ng dổi vởi kác hô̭ liên kết tlôông kâl kai xeenh tlêênh diḙ̂ ba̒n tính. Ngwiên nhân zo kinh tể xwi thwải cho rêênh kác zănh ngiḙ̂p khỏ khăn tloong wiḙ̂c thu muô, "dâ̒w tha” ó ốn di̭nh. Thưư̭c tể rỉ, ngươ̒i zân moong muổn chỉnh kwiê̒n diḙ̂ fương va̒ kác ngă̒nh chưức năng fổi hơ̭p chă̭t kôô̒ng kác zwănh ngiḙ̂p thưư̭c hiḙ̂n nhê̒w zái fáp thảw dá khỏ khăn cho cho dâ̒w tha kâl kai xeenh, ta̭w diê̒w kiḙ̂n cho kác hô̭ tlôông kai xeenh iên tâm fát chiến va̒ nơng kaw zả tli̭ kâl tlôô̒ng.