Ba̒ Ngô Thi̭ Na ớ xỏm Zḙ̂ 2, xa̭ Bắc Fong (Kaw Fong) xứ zṷng kác biḙ̂n fáp ki̭ thwâ̭t chưḙ̂np wa̒ng lả cho kâl kam.

Kwa thi̒m hiếw kuố dâ̒n tôi, bêḙ̂nh wa̒ng lả tlêênh kâl kam ớ hwiḙ̂n Kaw Fong kỏ 2 za̭ng, môô̭ch la̒ lả wa̒ng ká gân, mẻ lả; hal la̒ lả wa̒ng gân xeenh. Bêḙ̂nh lả wa̒ng zo tác nhân bên wa̒i nhơ diê̒w kiḙ̂n chăm xoóc, thơ̒i tiết... Ko̒n dổi vởi bêḙ̂nh wa̒ng lả gân xeenh bi̭ vi rút tẩn kôông, dỏ la̒ chúng vi rút Candidatus lo̭i Liberiabacter asiaticus (Las) gâi tha.

Eenh Ngwiḙ̂n Hwa̒ng Khanh ớ khu 4, thi̭ chẩn Kaw Fong chiê xé: Nha̒ tôi kỏ 1,5ha kâl kam Kanh va̒ kam loo̒ng wa̒ng. Bớ dâ̒w năm năi thẩi kỏ hiḙ̂n tươ̭ng lả wa̒ng khwáng 30 – 40% lươ̭ng kâl. Tôi nhơ̒ kản bô̭ ki̭ thwâ̭t dêểnh tư vẩn, chăm xoóc, bỏn nhê̒w fân hư̭w kơ. Măl la̒ kal wa̒ng lả fâ̒n lởn zo thơ̒i tiết chớ ó fái vi rút, dêểnh chi̒ ni̒ kâl da̒ xeenh tlớ la̭i. Zo ánh hướng kuố bêḙ̂nh, năng xwất km năm năi xḙ bi̭ ánh hướng ít nhê̒w.

Dôô̒ng chỉ bu̒i Dăng Khwa, Tlướng foo̒ng NN&FTNT hwiḙ̂n Kaw Fong cho mắt: Ziḙ̂n tích kam tlêênh diḙ̂ ba̒n bi̭ wa̒ng lả tăng lêênh. Dâ̒n tôi da̒ ới văn bán wê̒l kác xa̭, thi̭ chẩn dớ tiên chiê̒n cho ba̒ kon xứ zṷng kác biḙ̂n fáp fu̒ hơ̭p, foo̒ng, chươ bêḙ̂nh cho kâl dám báw năng xwất. Thew rỉ chú dôô̭ng fát hiḙ̂n va̒ foo̒ng tlư̒ bêḙ̂nh hổi rḙt zo nẩm bă̒ng kác lo̭i nẩm dổi khảng, bố xung kác chất vi lươ̭ng, chất diê̒w hwa̒ khinh tlướng zúp bô̭ rḙt leenh fṷc hô̒i. Kiếm tla dô̭ PH kuố dất, nểw thẩi dô̭ PH zưởi 5,5 xứ lỉ bă̒ng kách bỏn bố xung bôl bô̭t dớ tăng dô̭ PH. Xứ zṷng chể fấm vươ̒ kái ta̭w dất, vươ̒ kích rḙt nhơ: rhizomyx, novaking... dớ tăng kươ̒ng kác hwa̭t dôô̭ng vi xinh vâ̭t kỏ lơ̭i tloong loo̒ng dất. Xứ zṷng fân bỏn lả dớ bố xung zing zươ̭ng cho kâl leenh fṷc hô̒i. Áp zṷng kác biḙ̂n fáp thâm kanh bê̒n vưng, thư̭c hiḙ̂n tốt kác kwi di̭nh wê̒l báw vḙ̂ môi tlươ̒ng tloong xứ zṷng fân bỏn, hwả chất va̒ xứ lỉ chất thái nôông ngiḙ̂p.

VL

KÁC TIN KHÁC

Hwiḙ̂n Iên Thwí lan twá foong tla̒w xâi zưư̭ng vươ̒n mâ̭w

Xán lươ̭ng kả zôổng ước ản 38 tliḙ̂w kon

Nhưửng ngươ̒i thư̭c hiḙ̂n ước mơ dươ nôông xán “xwất ngwa̭i”

Khai thác tư̒ nhất kỏ thế ta̒n tiê̒m năng, lơ̭i thể keḙnh tlănh tí fát tliến

---

Zi̒n zư̭ pơ̭i fát tliến thương hiḙ̂w bô̭t kú zâi Nhwâ̭n Tlă̭ch

Kuổi năm 2023, xán fấm tinh bô̭t kú zâi kuố Hơ̭p tác xa̭ (HTX) liên kết zi̭ch bṷ nôông ngiḙ̂p pơ̭i chể biển tinh bô̭t Nhwâ̭n Tlă̭ch ớ thôn Dôô̒ng Xḙ, xa̭ Nhwâ̭n Tlă̭ch (Lương Xơn) ản tlửng nhâ̭n xán fấm OCOP 3 khaw. Dổi pơ̭i mo̭l zân diḙ̂ fương, kú zâi tơ̒ng la̒ kâl lôông zúp pa̒ kon kái thiḙ̂n thu nhâ̭p, xwả tỏl, zám nge̒w. Wiḙ̂c tlửng nhâ̭n tinh bô̭t kú zâi ản tiêw chwấn OCOP 3 khaw la̒ tiê̒n dê̒ cho ta̒n hô̭ za di̒nh tiếp zi̒n zư̭ pơ̭i fát tliến, zoong xán fấm bươn xa hơn tlêênh thi̭ tlươ̒ng.

Mâ̭ch oong hâ̒ng Hơ̭p Tiển - xán fấm ản tlửng nhâ̭n OCOP 4 khaw

Kư̭w chiển binh hwiḙ̂n La̭c Thwí thi duô la̒ kinh tể zói

Ta̒n năm kwa, foong tla̒w "Kư̭w chiển binh thi duô la̒ kinh tể zói” tlêênh diḙ̂ pa̒n xa̭ Hưng Thi (La̭c Thwí) kỏ khức lan khu hôô̭ng, ản ta̒n hô̭i biên nhiḙ̂t ti̒nh hướng ửng. Pớ foong tla̒w xwất hiḙ̂n tư̒ kư̭w chiển binh diến hi̒nh, gương mâ̭w tloong fát tliến kinh tể, tlớ thă̒nh tẩm gương tloong law dôô̭ng xán xwất, toỏng kóp paw kôông kuô̭c xâi zư̭ng, fát tliến kwêl hương ngă̒i ka̒ng ză̒w thôốch.

Xán lươ̭ng xơ chể, chể biển thwí xán ha̒ng năm ản khwáng 850 tẩn

Thwát nge̒w bớ mô hi̒nh ruôi oong lể mââ̭ch

Tâ̭n zuṷng lơ̭i thể dô̒l rưư̒ng, nhưửng năm kwa, nôông zâ xa̭ Tứ Nê, hwiḙ̂n Tân La̭c dấi meḙnh fát chiến kinh tể, tloong rỉ ngê̒ ruôi oong lể mââ̭ch zoong la̭i hiḙ̂w kwá kinh tể. Tiêw biếw la̒ za di̒nh eenh Bu̒i Văn Liêm ớ xỏm Kú. Nha̒ ớ khâânh rưư̒ng, kỏ nhê̒w lo̭i kâl va̒ kác lo̭i hwa rưư̒ng, tốt cho wiḙ̂c ruôi oong, eenh Liêm da̒ thi̒m hiếw, hoo̭c hói kwa kác fương tiḙ̂n thôông tin da̭i chuủng va̒ kác hô̭ ruôi oong tloong vuu̒ng, bớ rỉ dâ̒w tư tlêênh 50 ố oong ruôi dớ lể mââ̭ch.

Thảw khớ dâ̒w tha cho kâl kai xeenh

Châ̭m thu muô, châ̭m thănh twản… la̒ thư̭c tla̭ng dổi vởi kác hô̭ liên kết tlôông kâl kai xeenh tlêênh diḙ̂ ba̒n tính. Ngwiên nhân zo kinh tể xwi thwải cho rêênh kác zănh ngiḙ̂p khỏ khăn tloong wiḙ̂c thu muô, "dâ̒w tha” ó ốn di̭nh. Thưư̭c tể rỉ, ngươ̒i zân moong muổn chỉnh kwiê̒n diḙ̂ fương va̒ kác ngă̒nh chưức năng fổi hơ̭p chă̭t kôô̒ng kác zwănh ngiḙ̂p thưư̭c hiḙ̂n nhê̒w zái fáp thảw dá khỏ khăn cho cho dâ̒w tha kâl kai xeenh, ta̭w diê̒w kiḙ̂n cho kác hô̭ tlôông kai xeenh iên tâm fát chiến va̒ nơng kaw zả tli̭ kâl tlôô̒ng.