(HBDT) – Theenh thăng ản khả wê̒l xỏm Lwi̭ Ái! Nhê̒W zu kheéch da̒ kám nhâ̭n diê̒w ni̒, khi̒ tlớ la̭i Mươ̒ng Bi (Tân La̭c) tloong nhửng ngă̒i khânh ni. Mươ̒ng Bi dang chấn pi̭ kơ xớ vâ̭t chất, kác diê̒w kiḙ̂n dớ vớ hô̭i – hướng ửng chuô̭i xư̭ kiḙ̂n Twâ̒n Văn hwả – Zu li̭ch tính Hwa̒ Bi̒nh năm 2019.
Xỏm Lwi̭ Ái, xa̭ Foong Fủ (Tân La̭c) khai thác nhửng zả tli̭ văn hwả dă̭c chưng dớ ta̭w thee̒nh xán fấm zu li̭ch.
Mươ̒ng bi la̒ 1 tloong 4 vu̒ng Mươ̒ng to. Ớ ni kỏ khu Kô̭t Kơ̒ kaw vút, kỏ dôô̭ng Chiê̒ng Khển vởi nhê̒w châ̒m tích dơ̒i hơ kuố nê̒n Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh, kổ dôô̭ng Nam Xơn, dôô̭ng Ngo̒i Hwa twiḙ̂t dḙp, dă̭c biḙ̂t kỏ xỏm Lwi̭ Ái, xa̭ Fong Fủ vấn zư̭ ngwiên bán xắc văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng. Kắch ni 11 năm (năm 2008), xỏm Lwi̭ Ái ản Bô̭ VH-TT&ZL kôông nhâ̭n la̒ la̒ng Mươ̒ng tiêw biếw. Pớ rỉ dêểnh chi̒ ni̒, xỏm Li̭ Ái ản kwan tâm báw tô̒n, fát hwi zả tli̭. Dêểnh năm 2014, Lwi̭ Ái ản kôông nhâ̭n la̒ diếm zu li̭ch diḙ̂ fương. Ka̭ ni̒ ngươ̒i zân Lwi̭ Ái da̒ baw guô̒ng zu li̭ch, môô̭ch xổ hô̭ nơng kấp nha̒ xa̒n, bố xung thêm kôông chi̒nh fṷ tlơ̭ dớ kinh zwănh zu li̭ch homestay. Môô̭ch xổ hô̭ khôi fṷc la̭i ngê̒ zḙ̂t thố kấm, la̒ ra̭w toỏng, chể biển kác mỏn ăn dă̭c chưng kuố ngươ̒i Mươ̒ng... dớ fṷc vṷ zu kheéch
Vởi nhửng zả tli̭ dă̭c chưng, tiêw biếw, Ban Tố chức Twâ̒n Văn hwả – Zu li̭ch tính Hwa̒ Bi̒nh năm2019 da̒ cho̭n xỏm Lwi̭ Aí la̒ diḙ̂ diếm tố chức chi̒nh ziḙ̂n zi xán văn hwả fi vâ̭t thế kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh. Ni la̒ kơ hô̭i lởn dớ kwáng bả, zởi thiḙ̂w wê̒l vu̒ng dất, kon ngươ̒i Mươ̒ng Aí nỏi riêng, Mươ̒ng Bi nỏi chung. Vi̒ thể tloong nhửng ngă̒i kwa, wiḙ̂c chính chang, nơng kấp kơ xớ vâ̭t chất diḙ̂n, dươ̒ng, kác thiết chể văn hwả... ản hwiḙ̂n Tân La̭c kwan tâm chu dảw.
Dôô̒ng chỉ Dinh Anh Twẩn, Chú ti̭ch UBNZ hwiḙ̂n cho mắt: UBNZ hwiḙ̂n da̒ chí da̭w kác foo̒ng chwiên môn dấi meḙnh wiḙ̂c thôông tin, tiên chie̒n dớ dôông dáw ngươ̒i zân mắt va̒ tham za xư̭ kiḙ̂n. Môô̭ch mă̭t chí da̭w Foo̒ng VH-TT, Tlung tâm VH-TT&TT hwiḙ̂n, UBNZ XA̭ Foong Fủ fối hơ̭p kiếm tla, chí da̭w kác kơ xớ lưw chủ, kác hô̭ kinh zwănh zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ta̭i diḙ̂ fương chấn bi̭ diê̒w kiḙ̂n kơ xớ vâ̭t chất dớ dỏn tiếp, fṷc vṷ ngḙ̂ nhân kuố kác hwiḙ̂n ba̭n dêểnh thăm kwan, chi̒nh ziḙ̂n zi xán văn . Hwi̭ dôô̭ng va̒ tâ̭p chung ngḙ̂ nhân chiêng Mươ̒ng bớ kác xa̭ tloong hwiḙ̂n tâ̭p liḙ̂n dớ biếw ziḙ̂n tloong lḙ̂ khai ma̭c khôông zan tlưng bă̒i hiḙ̂n vâ̭t báw ta̒ng va̒ chi̒nh ziḙ̂n zi xán fi vâ̭t thế. Ku̒ng vởi wiḙ̂c tlu̒ng tu, nơng kấp tiển dươ̒ng bớ kwuốc lô̭ 6 dêểnh khu vư̭c tố chức tlưng bă̒i, da̒ng zẩn dêểnh 4 hô̭ za di̒nh la̒ ngê̒ chiê̒n thôổng kúo diḙ̂ fương. Kác fương án dám báw ANCT, foo̒ng chôổng chẳl rố, fân luô̒ng zaw thôông... da̒ ản di̭nh khă̭n.
Thewli̭ch chi̒nh, ngă̒i 8/12 xḙ khai ma̭c khôông zan tlư̒ng bă̒i va̒ chi̒nh ziḙ̂n zi xán fi vâ̭t thế, twi nhiên kôông tác chấn bi̭ da̒ ản chiến khai bớ rất khởm. Dêểnh chi̒ ni̒ Mươ̒ng Á i nỏi riêng, Mươ̒ng Bi nỏi chung da̒ xă̭n xa̒ng vớ hô̭i.
Thwỉ Hẳng
Năm hoo̭c 2023 - 2024, Tlươ̒ng mâ̒m non Bắc Xơn, xa̭ Hu̒ng Xơn, hwiḙ̂n Kim Bôi kỏ 247 dét, chiê thă̒nh 11 nhỏm, lớp. Nha̒ tlươ̒ng kỏ 36 kản bô̭ kwán lỉ, zảw biên, nhân biên; 96,4% dét la̒ mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng pơ̭i zân tôô̭c Zaw. Pên keḙnh la̒ tốt kôông tác chăm xoóc, zaw zṷc dét kon thẻw dủng kwi di̭nh, nha̒ tlươ̒ng ko̒n ta̭w dẩw ẩn pơ̭i mô hi̒nh zi̒n zư̭, fát hwi bán xắc văn hwả Mươ̒ng.
Tơ̒ng kỏ ka̭ thew zoo̒ng thơ̒i zan, tư̒ nét văn hwả dă̭c xắc kuố zân tôô̭c Mươ̒ng ớ tlước ngwi kơ mai môô̭ch thất chwi̒ê̒n. Kôô̒ng pơ̭i ta̒n diḙ̂ fương tlong tính. Kấp wí, tlỉnh kwiê̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn tliến khai zái fáp dôô̒ng bô̭ tí báw tô̒n pơ̭i fất hwi zi xán văn hwả (ZXVH).
Nểw nhơ Tân La̭c ản koi la̒ bu̒ng lo̭I kuố kải nôi văn hwả Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh thi̒ xa̭ ớ Foong Fủ la̒ thú fú văn hwả Mươ̒ng kuố hwiḙ̂n Tân La̭c. La̒ng Mươ̒ng Lwi̭ Ái, xa̭ Foong Fủ - pu̒ng ko̒n lưw zư̭ ản hâ̒w nhơ ko̒n ngwiên bán foong tṷc tâ̭p kwản tloong tơ̒i khôổng kuố mo̭l Mươ̒ng Pi. Hwiḙ̂n Tân La̭c i ta̒ lươ̭ cho̭n xỏm Lwi̭ Ái tí xâi zư̭ng khôông zan báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng. Hwiḙ̂n tang cheenh thú xư̭ kwan tâm úng hô̭ kuố tính, tê̒w pơ̭i ta̒n dơn bi̭ liên kwan xâi zư̭ng kwi hwă̭ch báw tô̒n khôông zan văn hwả Mươ̒ng tê̒w pơ̭i fát tliến ta̒n xán fấm zu li̭ch, kái thiḙ̂n tơ̒i khôổng mo̭l zân.
Tư̒ lâ̒n tô̭l eenh tloong ta̒n xư̭ kiḙ̂n văn hwả kuố tính, kuố hwiḙ̂n pơ̭i ớ khu mo̭l mươ̒ng Vôi, thi̭ tlẩn Pa Ha̒ng Dô̒i (La̭c Thwí) pơ̭i bai tlo̒ biên da̭w ta̒n tiết mṷc văn ngḙ̂. Khânh ni nhất, eenh tlư̭c tiếp biếw ziḙ̂n ớ Lḙ̂ khai hô̭i chuô̒ Tiên năm 2024, xa̭ Fủ Ngiḙ̂… Ngḙ̂ nhân Ưw tủ ko̒n éw thuối Ngwiḙ̂n Mă̭nh Twẩn ka̭ no̒ i tí la̭i cho ta̒n tôi ẩn tươ̭ng wê̒l môô̭ch ngḙ̂ xi̭ pui pé, tâm hwiết, ta̒i năng, kỏ tư̒ toỏng kóp tloong xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n ta̒n zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c.
Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.
Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.
