(HBDT) – Wê̒l Liên Vṷ, năi la̒ thi̭ chẩn Vṷ Bán (La̭c Xơn), di môô̭ch woo̒ng kwa kác xỏm Vôl, Chiê̒ng Ká, Chẳl, Bew... thư̭c xư̭ tôi chăng ko̒n thẩi dâ̭m xắc Mươ̒ng. Kác ngôi nha̒ xa̒n Mươ̒ng dê̒w ản thăi bă̒ng kác ngôi nha̒ bê tôông kốt thép bớ 1- 3 thơơ̒ng. Chí khi thi̒m hiếw bán xắc dơ̒i khôổng tloong zân mởi thẩi hô̒n Mươ̒ng ớ tloong rỉ.


Thă̒nh viên Kâw la̭c bô̭ Nhở Nguô̒n (La̭c Xơn) tâ̭p zươ̭t tlước zơ̒ biếw ziḙ̂n

Kỏ mă̭t tloong buối zaw lưw zươ̭ KLB thơ ka Nhở nguô̒n Kuố hwiḙ̂n La̭c Xơn ku̒ng kác hô̭i viên Chi hô̭i Văn hoo̭c (Hô̭i VH-NT tính) tôi dẳm di̒m tloong diḙ̂w xênh tiê̒n, lưw thwí, muổ bôông va̒ kác diḙ̂w zân ka Mươ̒ng. Ba̒ Bu̒i Thi̭ My, xỏm Chẳl, môô̭ch ha̭t nhân tích kư̭c kuố KLB chiê xé: KLB thơ ka Nhở nguô̒n la̒ diếm hḙn kuố nhửng ngươ̒i iêw văn hwả, văn ngḙ̂ kuố 2 xa̭ Hương Nhươ̭ng va̒ Liên Vṷ (ku). Thẩi kâ̒n kỏ môô̭ch xân chơi dớ zaw lưw, chiê xé, dớ hát cho kha̒ iểng, muổ cho kha̒ ngỏ va̒ ku̒ng báw tô̒n, fát hwi bán xắc van hwả zân tôô̭c. Năm 2012, hơn chṷc ngḙ̂ nhân da̒ chṷm la̭i thee̒nh lâ̭p KLB  thơ ka dă̭ch thên la̒ ""Nhở nguô̒n"”  Dêểnh ka̭ ni̒ da̒ zwi chi̒ ản 8 năm, KLB zwi xinh hwa̭t thươ̒ng xwiên baw thổl thử 7 hwă̭c Chú nhâ̭t ha̒ng twâ̒n. Thi thwáng tham za biếw ziḙ̂n tloong kác zi̭p lḙ̂, hô̭i kuố diḙ̂ fương. hâ̒w hết kác ba̒i thơ, diḙ̂w dê̒w zo kác thă̒nh viên KLB tư̭ biên, tư̭ ziḙ̂n, chí khi kâ̒n kỏ môô̭ch chương chi̒nh kwi mô, kỏ tỉnh ngḙ̂ thwâ̭t kaw dớ di zaw lưw dổi ngwa̭i mởi nhơ̒ dêểnh xư̭ zúp dơ̭ kuố kản bô̭ Tlung tâm VH-TT hwiḙ̂n. Ka̭ ni̒ KLB Nhở nguô̒n da̒ khắng di̭nh ""thương hiḙ̂w"”kuố mêê̒nh nhửng tiết mṷc mang bán xắc van hwả Mươ̒ng: ""Deẻnh Chiêng", muổ hát ""Ngă̒i hô̭i xử Mươ̒ng", ""i̒nh ka Tâi Bắc"... va̒ nhửng la̒n diḙ̂w hát Dúp, zân ka Mươ̒ng ngo̭t nga̒w, xâw lẳng. I chí la̒ ""Kâl nha̒ lả vươ̒n", nhưng lơ̒i ka, thiểng hát, thiểng chiêng kuố KLB da̒ vươn xa dêểnh nhê̒w hwiḙ̂n ba̭n nhơ: Kim Bôi, la̭c Thwí, Iên Thwí, TF Hwa̒ Bi̒nh va̒ ká thú dô Ha̒ Nô̭i.  


Tham za kuô̭c zaw lưw, kác hô̭i viên Chi hô̭i Văn hoo̭c zoong dêểnh nhửng tiết mṷc thơ, ka dâ̭m da̒ bán xắc văn hwả Mươ̒ng, ba̒i thơ "Nha̭c rư̒ng”, "Lơ̒i ză̭n kuố ngươ̒i ba̭n vu̒ng kaw”, "Thôi dư̒ng la̒ thể eenh ơi” …. Doo̭c xoong xoong ba̒i thơ dâ̒i kám xúc kuố mêê̒nh wê̒l dất Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh, chi̭ Kim Kúc, chi hô̭i tlướng Chi hô̭i Văn hoo̭c bă̒i tó: Twi tôi chăng dé tha ở dất Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh, tôi da̒ thẩm tloong mêê̒nh nét văn hwả nơi ni. Chwiển di doong dâ̒i kám xúc zúp tôi viết tiếp nhửng vâ̒n thơ xâw lẳng, dớ bố xung baw kho ta̒ng văn ho -–ngḙ̂ thwâ̭t tính.


Ó chí riêng chi̭ Kim Kúc, nhê̒w ngươ̒i da̒ iểng, ngỏ kác chương chi̒nh zo KLB thơ ka Nhở nguô̒n biếw ziḙ̂n, mắt ră̒ng kác ngḙ̂ nhân dang tích kư̭c hưởng zâ̭n, chiê̒n ră̭i kác ba̒i chiêng, kẻw ko̒ ke, kác la̒n diḙ̂w zân ka Mươ̒ng cho thể hḙ̂ tlé. Bă̒ng nhiḙ̂t hwiết, dam mê, kác ngḙ̂ nhân dang kóp fâ̒n zư̭ hô̒n Mươ̒ng tloong  tư̒ng lơ̒i ka, diḙ̂w muổ


Lam Ngwiḙ̂t



KÁC TIN KHÁC


Ẩn tươ̭ng mô hi̒nh zư̭ zi̒n, fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Năm hoo̭c 2023 - 2024, Tlươ̒ng mâ̒m non Bắc Xơn, xa̭ Hu̒ng Xơn, hwiḙ̂n Kim Bôi kỏ 247 dét, chiê thă̒nh 11 nhỏm, lớp. Nha̒ tlươ̒ng kỏ 36 kản bô̭ kwán lỉ, zảw biên, nhân biên; 96,4% dét la̒ mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng pơ̭i zân tôô̭c Zaw. Pên keḙnh la̒ tốt kôông tác chăm xoóc, zaw zṷc dét kon thẻw dủng kwi di̭nh, nha̒ tlươ̒ng ko̒n ta̭w dẩw ẩn pơ̭i mô hi̒nh zi̒n zư̭, fát hwi bán xắc văn hwả Mươ̒ng.

Hwiḙ̂n La̭c Xơn tlung khức báw tô̒n zi xán văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Tơ̒ng kỏ ka̭ thew zoo̒ng thơ̒i zan, tư̒ nét văn hwả dă̭c xắc kuố zân tôô̭c Mươ̒ng ớ tlước ngwi kơ mai môô̭ch thất chwi̒ê̒n. Kôô̒ng pơ̭i ta̒n diḙ̂ fương tlong tính. Kấp wí, tlỉnh kwiê̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn tliến khai zái fáp dôô̒ng bô̭ tí báw tô̒n pơ̭i fất hwi zi xán văn hwả (ZXVH).

Xâi zư̭ng khôông zan báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng ớ hwiḙ̂n Tân La̭c

Nểw nhơ Tân La̭c ản koi la̒ bu̒ng lo̭I kuố kải nôi văn hwả Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh thi̒ xa̭ ớ Foong Fủ la̒ thú fú văn hwả Mươ̒ng kuố hwiḙ̂n Tân La̭c. La̒ng Mươ̒ng Lwi̭ Ái, xa̭ Foong Fủ - pu̒ng ko̒n lưw zư̭ ản hâ̒w nhơ ko̒n ngwiên bán foong tṷc tâ̭p kwản tloong tơ̒i khôổng kuố mo̭l Mươ̒ng Pi. Hwiḙ̂n Tân La̭c i ta̒ lươ̭ cho̭n xỏm Lwi̭ Ái tí xâi zư̭ng khôông zan báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng. Hwiḙ̂n tang cheenh thú xư̭ kwan tâm úng hô̭ kuố tính, tê̒w pơ̭i ta̒n dơn bi̭ liên kwan xâi zư̭ng kwi hwă̭ch báw tô̒n khôông zan văn hwả Mươ̒ng tê̒w pơ̭i fát tliến ta̒n xán fấm zu li̭ch, kái thiḙ̂n tơ̒i khôổng mo̭l zân.

Tô̭l Ngḙ̂ nhân Ưw tủ tâm hwiết xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c

Tư̒ lâ̒n tô̭l eenh tloong ta̒n xư̭ kiḙ̂n văn hwả kuố tính, kuố hwiḙ̂n pơ̭i ớ khu mo̭l mươ̒ng Vôi, thi̭ tlẩn Pa Ha̒ng Dô̒i (La̭c Thwí) pơ̭i bai tlo̒ biên da̭w ta̒n tiết mṷc văn ngḙ̂. Khânh ni nhất, eenh tlư̭c tiếp biếw ziḙ̂n ớ Lḙ̂ khai hô̭i chuô̒ Tiên năm 2024, xa̭ Fủ Ngiḙ̂… Ngḙ̂ nhân Ưw tủ ko̒n éw thuối Ngwiḙ̂n Mă̭nh Twẩn ka̭ no̒ i tí la̭i cho ta̒n tôi ẩn tươ̭ng wê̒l môô̭ch ngḙ̂ xi̭ pui pé, tâm hwiết, ta̒i năng, kỏ tư̒ toỏng kóp tloong xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n ta̒n zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c.

Hwiḙ̂n Kaw Foong: Khai thác lơ̭i thể tí fát tliến zu li̭ch pê̒n bư̭ng

Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.

Hwiḙ̂n Mai Châw khơi nguô̒n văn hwả dớ fát chiến zu li̭ch

Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.