(HBDT) – Xa̭ vu̒ng kaw Pa̒ Ko̒ (Mai Châw) la̒ vu̒ng dất mo̭l Mông kư chủ lô dơ̒i. Kánh kwan thiên nhiên ko̒n hwang xơ, ngươ̒i zân ko̒n lưw zư̭ ản nhiê̒w foong tṷc tâ̭p kwản, nét văn hwả dḙp, ớ ni dang tlớ thee̒nh diếm zu li̭ch mởi la̭, hấp zâ̭n tlêênh hă̒nh chi̒nh khảm fả nhửng miê̒m dất kướ ngo̭ Tâi Bắc
Nhỏm zu kheéch
dêểnh bớ Thú dô Ha̒ Nô̭i chái ngiḙ̂m bấch mâ̭n ớ xa̭ Pa̒ Ko̒ (Mai Châw)
Bớ
Thú dô Ha̒ Nô̭i, zu kheéch chí vất khwáng hơn 3 zơ̒ la̒ dêểnh Pa̒ Ko̒.
Muô̒ khốt la̒ môô̭ch tloong 2 thơ̒i diếm éoh ươ dêểnh Pa̒ Ko̒ nhất, nhất
la̒ baw kác ki̒ ngí lḙ̂ hăi zi̭p kuổi twâ̒n. Ớ ni da̒ kỏ môô̭ch xổ nha̒
ngí zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng dáp ửng nhu kâ̒w da za̭ng. Nối bâ̭t nhất la̒
nha̒ kuố eenh Fa̒ng A Pảw ớ bán Cha̒ Dẳi, kiển chúc dâ̭m chất zân tôô̭c
Mông, foong kắch fṷc vṷ chu dảw, chwiḙ̂n ngiḙ̂p.
Nểw
dủng zi̭p, zu kheéch xḙ ản chái ngiḙ̂m fiên chơ̭ vu̒ng kaw. Chơ̭ chí ho̭p
zwi nhất 1 lâ̒n tloong twâ̒n, baw dủng ngă̒i Chú nhâ̭t. Ni ku̒ng la̒ nơi
hô̭i tṷ âm thănh, nhi̭p khôổng ku̒ng nhơ bán xắc văn hwả mo̭l Mông. Dớ
khảm fả dâ̒i dú fiên chơ̭, nhe̒w zu kheéch fái ớ ká buối, kỏ môchqj vài
môô̭ch va̒i diếm zu kheéch ó thế dá kwa, nhơ nơi muô baảnh ha̒ng hwả
nôông xán zo ba̒ kon tư̭ la̒, khu chưng bă̒i zởi thiḙ̂w kác xán fấm chiê̒n
thr ớ kuổi chơ̭. Xán fấm la̒ wẳl ảw, mu... ản la̒ thú kôông rất tí
mí, tinh xáw tlêênh nê̒n ngwiên liḙ̂w xơ̭i zḙ̂t, bái lănh thô, we xáp
oong... Chi̭ Dăng Thi̭ Hwiê̒n Linh, zu kheéch dêểnh bớ Ha̒ Nô̭i chiê xé:
Do̒n dâ̒n tôi rất ha̒w hửng khi tham za chơ̭ fiên. Chơ̭ ho̭p xôi dôô̭ng, kỏ
nhê̒w xán fấm dôô̭c dảw, chang fṷc vẳi ảw rất rư̭c rơ̭...
Muô̒
ni̒ i la̒ muô̒ mâ̭n, da̒w ở Pa̒ Ko̒ cho tlải chỉn. Di xwiên rư̒ng mâ̭n ba̭t
nga̒n, tư za̭n tloong không khit xeenh maách, de̒w lêênh kâl thu hải, thứng
thức nhửng tlải mâ̭n tươi, choonh la̒ cho mo̭l ăn chứ mái.
Zu
kheéch ản tham za nhê̒w hwa̭t dôô̭ng chái ngiḙ̂m thủ vi̭ khác nhơ ngỏ mâl
baw khi̒ khởm zaw, dỏn mă̭t tlơ̒i lêênh tlêênh nhửng ngo̭n dổl baa̭ch xỏ,
thăm wâ̒n ché Shan twiết ba̭t nga̒n. Zu kheéch thoong zoong tư̭ ta̭i ngẳm
kắnh hwă̭c tham za ku̒ng ba̒ kon hải che̒, cheenh lew, chái ngiḙ̂m we xáp
oong, la̒ zẩi zỏ... ớ la̒ng ngê̒ chiê̒n thôổng. Thhổl dêểnh, khâw khi
thẳm maách, ngí ngơi thướng thức kác tiết mṷc muổ khe̒n dă̭c xắc zo
dô̭i văn ngḙ̂ homestay biếw ziḙ̂n....
Thew
ôông Xu̒ng A Ma̒ng, chú ti̭ch UBNZ xa̭ Pa̒ Ko̒, khải niḙ̂m zu li̭ch chí bắt
dâ̒w hi̒nh thă̒nh ta̭i diḙ̂ fương bớ năm 2019, khi̒ môô̭ch va̒i homestay khới
dôô̭ng dỏn kheéch zu li̭ch. Mă̭c zu̒ ko̒n mởi mé, nhưng wiḙ̂c ó ngư̒ng ho
hói, noơng kaw chất lươ̭ng fṷc vṷ, zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ớ Pa̒ Ko̒ dớ
la̭i nhửng ẩn tươ̭ng kuố zu kheéch. Năm 2019, khới dâ̒w lơ̭i nhwâ̭n zu
li̭ch bớ khai thác zu li̭ch diḙ̂ fương da̭t tlêênh 200 tliḙ̂w dôô̒ng, ta̭w
tha wiḙ̂c la̒ cho tl 20 law dôô̭ng ớ bán. Zu li̭ch ta̭w diếm nhẩn dổi vởi
fát chiến KT-XH ớ Pa̒ Ko̒, kóp fâ̒n zởi thiḙ̂w, kwáng bả hi̒nh ắnh,
nét dḙp văn hwả ngươ̒i Môông, ngă̒i ka̭ng thu hút nhê̒w zu kheéch khânh,
xa, hwuốc tể dêểnh thăm, chái ngiḙ̂m va̒ khảm fả.
Bu̒i
Minh
Năm hoo̭c 2023 - 2024, Tlươ̒ng mâ̒m non Bắc Xơn, xa̭ Hu̒ng Xơn, hwiḙ̂n Kim Bôi kỏ 247 dét, chiê thă̒nh 11 nhỏm, lớp. Nha̒ tlươ̒ng kỏ 36 kản bô̭ kwán lỉ, zảw biên, nhân biên; 96,4% dét la̒ mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng pơ̭i zân tôô̭c Zaw. Pên keḙnh la̒ tốt kôông tác chăm xoóc, zaw zṷc dét kon thẻw dủng kwi di̭nh, nha̒ tlươ̒ng ko̒n ta̭w dẩw ẩn pơ̭i mô hi̒nh zi̒n zư̭, fát hwi bán xắc văn hwả Mươ̒ng.
Tơ̒ng kỏ ka̭ thew zoo̒ng thơ̒i zan, tư̒ nét văn hwả dă̭c xắc kuố zân tôô̭c Mươ̒ng ớ tlước ngwi kơ mai môô̭ch thất chwi̒ê̒n. Kôô̒ng pơ̭i ta̒n diḙ̂ fương tlong tính. Kấp wí, tlỉnh kwiê̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn tliến khai zái fáp dôô̒ng bô̭ tí báw tô̒n pơ̭i fất hwi zi xán văn hwả (ZXVH).
Nểw nhơ Tân La̭c ản koi la̒ bu̒ng lo̭I kuố kải nôi văn hwả Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh thi̒ xa̭ ớ Foong Fủ la̒ thú fú văn hwả Mươ̒ng kuố hwiḙ̂n Tân La̭c. La̒ng Mươ̒ng Lwi̭ Ái, xa̭ Foong Fủ - pu̒ng ko̒n lưw zư̭ ản hâ̒w nhơ ko̒n ngwiên bán foong tṷc tâ̭p kwản tloong tơ̒i khôổng kuố mo̭l Mươ̒ng Pi. Hwiḙ̂n Tân La̭c i ta̒ lươ̭ cho̭n xỏm Lwi̭ Ái tí xâi zư̭ng khôông zan báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng. Hwiḙ̂n tang cheenh thú xư̭ kwan tâm úng hô̭ kuố tính, tê̒w pơ̭i ta̒n dơn bi̭ liên kwan xâi zư̭ng kwi hwă̭ch báw tô̒n khôông zan văn hwả Mươ̒ng tê̒w pơ̭i fát tliến ta̒n xán fấm zu li̭ch, kái thiḙ̂n tơ̒i khôổng mo̭l zân.
Tư̒ lâ̒n tô̭l eenh tloong ta̒n xư̭ kiḙ̂n văn hwả kuố tính, kuố hwiḙ̂n pơ̭i ớ khu mo̭l mươ̒ng Vôi, thi̭ tlẩn Pa Ha̒ng Dô̒i (La̭c Thwí) pơ̭i bai tlo̒ biên da̭w ta̒n tiết mṷc văn ngḙ̂. Khânh ni nhất, eenh tlư̭c tiếp biếw ziḙ̂n ớ Lḙ̂ khai hô̭i chuô̒ Tiên năm 2024, xa̭ Fủ Ngiḙ̂… Ngḙ̂ nhân Ưw tủ ko̒n éw thuối Ngwiḙ̂n Mă̭nh Twẩn ka̭ no̒ i tí la̭i cho ta̒n tôi ẩn tươ̭ng wê̒l môô̭ch ngḙ̂ xi̭ pui pé, tâm hwiết, ta̒i năng, kỏ tư̒ toỏng kóp tloong xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n ta̒n zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c.
Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.
Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.