(WBDT) – Hal chiển, mô̭ch chiển ngô̒i thiê̒n gẳn mẳi. Mô̭ch chiển zu̒ng châm che̒w thiê̒n lêênh tham kwan, vản kánh, ngiên kửw xinh thải tlêênh vi̭ng Ngo̒i Wa. Dâ̒n tôi chứ la̭i nhửng chiển di tham kwan, ngẳm kánh vi̭nh Ha̭ Loong (Rôô̒ng ha̭ kẻnh tlêênh biến) ko̒n vi̭nh Ngo̒i Wa la̒ vi̭nh tlêênh khṷ kaw. Vi̭nh rôô̭ng mênh mang, dác tloong xenh biếc. Chung kwenh la̒ khṷ kaw, dáw xenh, dáw hôô̒ng ma̒ vấn zư̭, vấn mang biḙ̂t zanh la̒ "Vi̭nh Ngo̒i Wa”.
La̒ng mân mo̭l ớ ni khinh tha, gẳn kết mân dất, mân dác, , thiể mḙ̂ hăi zân tôô̭c Mươ̒ng kwỉ tloo̭ng thiên nhiên, kwiết tâm zư̭ zi̒n bán xắc zân tôô̭c.
Ngo̒i Wa tlước khi khôông Da̒ nhươ̒ng la̭i cho hô̒ Wa̒ Bi̒nh i la̒ mă̭t dác rôô̭ng mênh mang kỏ ha̒ng tlăm ho̒n dáw zo thiên nhiên ta̭w rêênh. Mo̭l zân bớ hơ hôốc foong kánh nơi ni la̒ Bươ Râ̭m (Bươ la̒ bă̒ng fắng, Râ̭m la̒ ấm ướt)
Chi̒ ni̒ nơi ni la̒ vi̭nh, rư̒ng da̒ fát chiến bát ngát, xenh thươi nhơ̒ hơi dác maách lee̒nh kuố hô̒.
Ngă̭i kḙnh Ngo̒i Wa la̒ zi tích dôô̭ng Wa Tiên. Kách dôô̭ng khânh 1 km wơ̒l fảl dôông kỏ hô̒ rôô̭ng, dác tloong xenh, maách, mo̭l zân hôốc la̒ hô̒ Tiên thẳm. Kác chi̭ môô̭ng za̭ di la̒ wơ̒l thươ̒ng rú khá ké kwâ̒n ảw a̒w thuổng hô̒ thẳm "nhơ nhửng na̒ng niên thuổng lương zan”. Dôô̭ng Wa Tiên – Khu zu li̭ch thẳng kánh kấp kuốc za, dươ̭c ngí zươ̭ng, bui chơi zái chỉ.
Khi̒ baw tham kwan tloong dôô̭ng, zu khéch ngơ̭ nga̒ng tlước vé dḙp kuố vô va̒n khỏi nhủ dả, kô̭t khṷ tlăm hi̒nh, ngi̒n za̭ng la̭ mă̭t. Tlước khi thăm dôô̭ng zu khéch xḙ di tlêênh tiển zu li̭ch hô̒ Wa̒ Bi̒nh, kỏ zi̭p ngẳm ngỏ foong kánh nớc non hửw ti̒nh. Zu khéch kỏ thế gẻ thăm dôô̭ng hác Bơ̒, ha̒ng Bưng (zi tích kháw kố hoo̭c)
Ngo̒i Wa kỏ 80 hô̭ za di̒nh mo̭l Mươ̒ng. Ha̒ng tlăm tlước nhân zân Ngo̒i Wa tlôông lo̭, tlôông khâ̭w tlêênh ba̭i dả, kaa̒nh khṷ, kwenh năm hải lươ̭m, di bảnh tlêênh rư̒ng mê kỏ ngă̒i no̒ ản ro lă̒ng, ẩm da̭. Năi zưởi xư̭ lảnh da̭w kuố Dáng, kwán lỉ kuố Nha̒ nước, ản kác kôông ti dâ̒w tư xâi zư̭ng fát chiến ku̒n mân xư̭ fẩn dẩw kuố nhân zân, Ngo̒i Wa dang tlêênh da̒ fát chiến dớ tlớ the̒nh diếm zu li̭ch lởn nhất tlêênh hô̒ Wa̒ Bi̒nh.
Kinh tể fát chiến thew hưởng ruôi thwí xán, chăm xóc báw vḙ̂, khai thác ta̒i ngwiên rư̒ng, fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ dơ̒i khôổng ngươ̒i zân fát chiến nhanh choỏng. Vi̭nh tlêênh khṷ Ngo̒i Wa khỉ hâ̭w tloong lee̒nh, maách mé. Kả thôm kẻw kha̒ wơ̒l xinh xôi, nắi nớ. Nhân zân da̒ tâ̭n zṷng dất dai kweenh vi̭nh dớ tlôông kew, few, bương lể văng. Ngươ̒i zân tlôông kác lo̭i zươ, du dú, chuổi, bu̒, bỉl, dă̭c biḙ̂t la̒ wa foong lan. Nhân zân xâi nhê̒w nha̒ xa̒n rôô̭ng ra̭i, thốch dớ dỏn khéch ngí zươ̭ng.
Kác hô̭ la̒ zu li̭ch luôn chấn bi̭ chu dảw mỏn ăn, dô̒ oỏng chiê̒n thôổng ngon lee̒nh zâ̒w zinh zươ̭ng. Ti̒ khéch cho̭n lươ̭ nhửng mỏn ấm thư̭c nhơ: kơm rếp dô̒, kơm chăm nổ, kơm lam, xôi dô̒ tlởng kiển, nhôô̭ng oong. Kác mỏn thi̭t kủi, bo̒ xa̒w, thi̭t tlu nổ lả lô̒m, kả nảg, văng chuô, dắc dô̒ thâ̭p kấm...ản nhê̒w zu khéch ươ thích
Zu khéch kỏ thế thướng thức chương chi̒nh biếw ziḙ̂n văn wả – ngḙ̂ thwâ̭t zan zan chiê̒n thôổng va̒ dương da̭i kuố zân tôô̭c, zai diḙ̂w khi̒ leenh, khi̒ châ̭m, kỏ khi̒ rô̭n lêênh xôi nối, thẩm khu baw loo̒ng mo̭l kẳi bui, khát voo̭ng vươn lêênh tloong kuô̭c khôổng
Khâw khi thướng thức nhửng bán nha̭c chiêng, ko̒ ke ôổng khảw, ngỏ kác diḙ̂w muổ kwa̭t, muổ xênh tiê̒n... zu khéch deenh kweenh ba̒ng ra̭w doỏng thướng thức vi̭ ngon thâl nhḙl dớ kám nhâ̭n nét văn wả dă̭c chưng, kuổn hút kuố zân tô̭c Mươ̒ng
Phát triển bởi ICT GROUP.
