Khôông ăn linh thiêng kuu̒ng nhửng nhủ khṷ ki̒ áw kuố dôô̭ng Thác Bơ̒ la̒ diếm dêểnh thủ vi̭ kuố zu kheéch tloong hă̒nh chi̒nh khản fả zu li̭ch xa̭ Thuung Nai (Kaw Foong)

La̒ kẳi nôi kuố văn hwả Mươ̒ng, Hwa̒ Bi̒nh la̒ dươ̭c khinh khôổng kuố kon ngươ̒i thơ̒i Tiê̒n xứ. Haang Khṷ Tla̭i, xa̭ Tân Lâ̭p (La̭c Sơn) la̒ môô̭ch tloong nhửng zi tích kuung kấp nhê̒w tư liḙ̂w li̭ch xứ. Ta̭i ni, kác nha̒ kháw kố hoo̭c da̒ fát hiḙ̂n nhê̒w rẩw hiḙ̂w vuunh bếp va̒ bô̭ xương mo̭l kỏ dô̭ thuối tlêênh 14.000 - 17.000 năm.

Chiê thăi Hang Khṷ Tla̭i, dâ̒n tôi wê̒l vuu̒ng dất Mươ̒ng Thaa̒ng (Kaw Foong). Ớ ni kỏ zănh lam thẳng kắnh kwâ̒n thế haang dôô̭ng khṷ Tlôốc Rôô̒ng za̒i chưư̒ng hơn 1km, kaw khânh 200 xo kôô̒ng chân khṷ, dắi tlái za̒i nhơ môô̭ch kon rôô̒ng khôống lô̒, ta̭w rêênh bức tươ̒ng thă̒nh chẩn zư̭ fiể Dôông Nam thi̭ chẩn Kaw Foong. Bên tloong la̒ ká haang dôô̭ng liên kết kôô̒ng kha̒ ta̭w rêênh kwâ̒n thế dḙp luung linh, hwiê̒n áw kỏ nhê̒w nhṷ khṷ luung linh.

Di khắp 4 mươ̒ng ớ Hwa̒ Bi̒nh, ản kă̭p kon mo̭l hiê̒n hwa̒, thân thiḙ̂n, zu kheéch ko̒n kỏ thế ko̒n kỏ thế khảm fả nhưửng zănh thắng dôô̭c dảw, ẩn tươ̭ng. Như Hang Dác, dôô̭ng Thiên Tôn ớ tloong loo̒ng khṷ Nước va̒ khṷ Miểw - 2 ngo̭n khṷ liê̒n kha̒ tloong kwâ̒n thế 99 ngo̭n khṷ kuố xa̭ Ngo̭c Lương (Iên Thwí); Dôô̭ng Ma̭n Ngwiên thuô̭c xa̭ Thănh Kaw (Lương Xơn), kỏ nhê̒w nṷ khṷ ta̭w rêênh nhưửng hi̒nh thu̒ la̭. Hăi dôô̭ng Thác Bơ̒, xỏm Bưưng, xa̭ Xuổi Hwa (Tân La̭c)...

Nô̭ lư̭c zư̭ zi̒n va̒ fát chiến To̒n tính chi̒ ni̒ kỏ 556 diếm zi tích. Dớ kóp fâ̒n báw tô̒n va̒ fát hwi zả tli̭ kác zi tích li̭ch xứ - văn hwả, chỉnh kwiê̒n kuủng nhơ ngươ̒i zân ká diḙ̂ fương chăng ngưư̒ng nổ lcj, thư̭c hiḙ̂n hiḙ̂w kwá kôông tác tiên chiê̒n, fố biển kác kwi di̭nh kuố fáp lwâ̭t dổu vởi chể dô̭, chỉnh xắch, kwán lỉ, tôn ta̭w, fát hwi kác zả tli̭ zi tích li̭ch -xứ - văn hwả, zănh lam thăng rkắnh va̒ hwa̭t dôô̭ng báw tô̒n, báw taa̒ng tlêênh diḙ̂ ba̒n. Dôô̒ng thơ̒i Xở VH-TT&ZL kuu̒ng tham mưw UBNZ tính ban hă̒nh kwi di̭nh kwán lỉ, báw vḙ̂ va fát hwi zả tli̭ zi xán văn hwả tlêênh diḙ̂ ba̒n tính.

KÁC TIN KHÁC

Bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c tối thăi nhơ̒ mô hi̒nh zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng

Lưw zư̭ bán xắc văn hwả Hwa̒ Bi̒nh

Thiêng liêng Lḙ̂ Kă̒w ngư, thá hwa dăng tlêênh khôông Da̒

Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

---

Xa̭ Hơ̭p Tiển zư̒ bán xắc văn hwả zân tô̭c Mươ̒ng

Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t ti têểnh bu̒ng khỏ - Lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.