Zu kheéch thăm kwan, tlái ngiḙ̂m ta̭i xa̭ Xuổi Hwa (Tân La̭c). 

Ta̒n tôi tlớ la̭i thăm kác diḙ̂ zănh buu̒ng tất Xuổi Hwa paw zi̭p kuổi khaảng 6, tlơ̒i tloong xeenh, thơ̒i tiết dẳng noỏng nhơ zi̭w pớch khi zi chwiến tlêênh 435 (TF Hwa̒ Bi̒nh - Bi̒nh Thănh - Xuổi Hwa), twiển khả za̒i khwáng 30km ản zoong paw khai thác ba̒i năm năi êm thwâ̭n, Xe ô tô nhḙl nhaa̒ng lướt pớ ngá pa zôốc Kun têểnh tlô̭ diếm káng xỏm Liểm chí khwáng 30 fút thăi bi̒ hơn môô̭ch thiểng dôô̒ng hô̒ xoóc tuung mo̭l nhơ tlước ni. Zi chwiến tlêênh thwiê̒n têểnh kác xỏm Né, xỏm Liểm, xỏm Ngo̒l kám nhâ̭n ản ká khôông zan tlơ̒i tất, khôông dác baw la, bi̒nh iên bô ku̒ng. Ngo̒l hwa pớ lô gâi kwiển lwiển, nhở nhuung cho kheéch muôn fương. Kác xỏm pên vi̭nh Ngo̒l hwa kỏ kắnh kwan thiên nhiên thươi thôốch, thơ môô̭ng, hâ̒ng khṷ ba̭t nga̒n, haang dôô̭ng tư̭ nhiên hấp zâ̭n pơ̭i khỉ hâ̭w tloong lee̒nh. 

Bán Ngo̒l la̒ môô̭ch tloong kác bán ben loo̒ng hô̒ kôô̒ng pơ̭i tư̒ haang dôô̭ng ngwiên xơ. Bán chí kỏ khwáng 80 hô̭ zân chú iểw la̒ mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng, ko̒n lưw zư̭ tư̒ nét văn hwả chwiê̒n thôổng thôốch dḙp, tloong xinh hwa̭t, dơ̒i khôổng kuố ngươ̒i zân gâ̒n nhơ ko̒n ngwiên bḙn. Bán Ngo̒l ản WBNZ tính Hwa̒ Bi̒nh kôông nhâ̭n la̒ diếm zu li̭ch văn hwả kôô̭ng dôô̒ng zân tôô̭c Mươ̒ng tư̒ năm wê̒l tlước. Ta̒n mo̭l kaw thuối mởi ni kế la̭i iểng: Vi̭nh Ngo̒l Hwa, hô̒ Hwa tlước ni la̒ nơi ớ kuố tư̒ lwa̒i chim muông, thủ kwỉ…Nơi ni gẳn liê̒n pơ̭i ta̒n kâw ka kuố zân thwiê̒n, ké chơ̭: "Chơ̭ Bơ̒ thôốch nhất ho̒n Ngai/ Thác Bơ̒ thôốch nhất kô Mai paảnh haa̒ng”…” "Ăi zoong ho wê̒l miểng tiên ni̒/ Pên kiê khṷ Ngải, pên ni̒ Ngo̒l Hwa”… 

Tlêênh diḙ̂ ba̒n ko̒n kỏ dôô̭ng Hwa Tiên nă̒m lâng châ̒ng tlải khṷ pôl Bươ Zâm hăi khṷ Pa̒, thuô̭c diḙ̂ fâ̭n xỏm Ngo̒l la̒ môô̭ch khôông zan hwiê̒n bỉ thôi thúc mo̭l têểnh thi̒m hiếw, tlái ngiḙ̂m. Wo̒m dôô̭ng ză̭l 20m, hôô̭ng chơ̒ng 50m kôô̒ng bô ba̒n khổi nhṷ ká nhó. Kỏ khổi nhṷ khôống lô̒ "moo̭c” pớ chơ̒ lêênh nhơ Fâ̭t twa̭ twa̒ xen. Ko̒n kỏ tư̒ nhỏm tươ̭ng Fâ̭t nhó hơn nhấp nhô ớ pên. Kô̭t nhṷ dôô̭ng Hwa Tiên thôốch hiểm kỏ. Ti khu paw pên chiêw la̒ hô̒ dác tloong wắt, kỏ hủ khu têểnh 1m, kỏ hủ fắng lă̭ng, dác chí chơ̒ng ớ kaang thăi. Kác zái nhṷ mê̒m ma̭i puông thuổng ngỏ rất tḙp mă̭t, ka̭ no̒ kỏ ăi kó paw thi̒ ta̒n âm thănh nhơ thiểng kôô̒ng, thiểng chiêng, nhơ nê̒n táng văn hwả Mươ̒ng kố ngân nga baang woo̭ng ká bu hô̒ dác dêênh thơ. Paw ta̒n ngă̒i khaảng 3, kỏ tư̒ dwa̒n zu kheéch têểnh khu bư̭c xỏm Ngo̒l, vi̭nh Ngo̒l Hwa, dôô̭ng Hwa Tiên. Têểnh ni, zu kheéch kó thế hiếw thêm wê̒l dơ̒i khôổng văn hwả kuố mo̭l Mươ̒ng tloong ta̒n nếp nha̒ xa̒n thấp thwảng ben hô̒ hăi xen lâ̭n tloong ta̒n khu wâ̒n kâl ăn tlải xum xê. Ản tham za tlái ngiḙ̂m kuô̭c khôổng xinh hwa̭t thươ̒ng ngă̒i kuố ngươ̒i zân, thân thiḙ̂n, lởi la̒ kwen. Ản thướng thức kác mỏn ăn zân tôô̭c nhơ nhúc nảng, kả nảng, băng hâ̒ng… hăi la̒ kỏ thế che̒w thwiê̒n, kăw kả, ti bô̭, lew khṷ, thảm hiếm thẳng kắnh kuốc za dôô̭ng Ngo̒l hwa tí chiêm ngươ̭ng kác khổi nhṷ luung linh, hwiê̒n áw muôn hi̒nh va̭n tlaa̭ng…

Tloong ta̒n khaảng he̒, nhất la̒ pớ khaảng 5 têểnh khaảng 8 nơi ni̒ chỉnh la̒ thơ̒i diếm hwa̒ mêê̒nh paw ta̒n hwa̭t dôô̭ng chơ̒ dác tloong loo̒ng hô̒ Hwa̒ Bi̒nh. Thơ̒i diếm khăw pớ khaảng 9 têểnh khaảng 4 năm khăw thi̒ khôông zan iên ti̭nh, thư̭c xư̭ la̒ môô̭ch nơi ngí zươ̭ng twiḙ̂t bơ̒i ză̒nh cho kheéch zu li̭ch. Nểw kỏ thơ̒i zan ớ la̭i kwa têm i la̒ tlái ngiḙ̂m twiḙ̂t bơ̒i, ản ngẳm hwa̒ng hôn thuổng, bi̒nh minh lêênh, dă̭c biḙ̂t ta̒n ngă̒i no̒ tlăng laảng kám nhâ̭n ản khôông khỉ maách kuố xỏ pớ hô̒ lêênh. Ká môô̭ch loo̒ng hô̒ luung linh nhơ wa̒ng, nhơ pa̭c thew xoỏng dác…Zu kheéch kỏ thế zâ̭l khởm ka̭ 4 zơ̒ laảng tí kôô̒ng ngươ̒i zân bán diḙ̂ ti kất bỏ khởm tơ̭i têểnh ka̭ bi̒nh minh lêênh. Zu kheéch kỏ thế ngẳm tlo̭n wḙn ta̒n khwắnh khắc lăi dôô̭ng loo̒ng ngươ̒i, nhơ̒ di̭, tâm hô̒n ti̭nh lă̭ng la̭i khi rơ̒i xa nơi dô thi̭ tí têểnh pơ̭i kác laa̒ng bán chwiê̒n thôổng. 

Chi̭ Ngwiḙ̂n Bích Thwí, kwâ̭n Tâi Hô̒ (Ha̒ Nô̭i) chiê xé: Khi têểnh zu li̭ch ta̭i xa̭ Xuổi Hwa, ta̒n tôi ta̒ thi̒m hiếw wê̒l văn hwả chwiê̒n thôổng kuố zân tôô̭c Mươ̒ng, tlái ngiḙ̂m kuô̭c khôổng zán zi̭, zân za̭ nơi ni̒ pơ̭i kă̭p ản ta̒n ngươ̒i zân bán diḙ̂ chân chất, thân thiḙ̂n. Tin chắc ră̒ng, tloong tương lai, kôô̒ng xư̭ kwan tâm dâ̒w tư tư̒ hơn nươ, kác diḙ̂ diếm têểnh tlêênh diḙ̂ ba̒n xḙ la̒ diḙ̂ diếm zu li̭ch lỉ tướng cho ăi hảw "tlổn” khói kuô̭c khôổng xô bô̒, áp lư̭c nơi thă̒nh thi̭.

KÁC TIN KHÁC

Bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c tối thăi nhơ̒ mô hi̒nh zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng

Lưw zư̭ bán xắc văn hwả Hwa̒ Bi̒nh

Thiêng liêng Lḙ̂ Kă̒w ngư, thá hwa dăng tlêênh khôông Da̒

Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

---

Xa̭ Hơ̭p Tiển zư̒ bán xắc văn hwả zân tô̭c Mươ̒ng

Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t ti têểnh bu̒ng khỏ - Lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.