Văn hwả - Zu li̠ch

Chư viết zân tôô̭c - dôô̭ng lư̭c thúc dấi fát chiến KT-XH va̒ báw tô̒n chi thức bán diḙ̂, chi thức chiê̒n thôổng

Thử tư, 7/9/2022 | 11:28:32 Khwô̠ng

(HBDT) - Mo̭l Tă̒i vuu̒ng kaw hwiḙ̂n Da̒ Bắc kỏ chư viết riêng thew hḙ̂ ngư̭ Sanskrit kỏ nguô̒n kôốc bớ Ẩn Dô̭, thôông kwa mâ̭w chư Khmer. Chư Tă̒i xwất thể kí thử XI dêểnh chi̒ ni̒ ản thể zởi kôông nhâ̭n la̒ 1 tloong 4 văn tư̭ kố kuố Dôông Nam Ả.

Chư Tă̒i kố va̒ tư liḙ̂w xưw tâ̒m..

Tlước Kắch ma̭ng khảng 8 năm 1045, chư Tă̒i - Thải ản chỉnh kwiê̒n tthư̭c zân zuu̒ng la̒ fương tiḙ̂n chiến tái nhửng văn bán fáp kwi ớ châw Mai Da̒ (hwiḙ̂n Mai Châw va̒ hwiḙ̂n Da̒ Bắc chi̒ ni̒) nỏi riêng va̒ to̒n bô̭ kác tính kỏ dôông zân Tă̒i - Thải khinh khôổng nhơ: Diḙ̂n Biên, Lai Châw, Xơn La, Iên Bải. Vởi kẩw chúc hḙ̂t hôổng âm vâ̒n gô̒m tố hơ̭p 48 chư kải, 19 ngwiên âm va̒ 6 chư dôô̭c lâ̭p. Hḙ̂ thôổng chư viết kỏ thế gi âm to̒n bô̭ thiểng khể kuố zân tô Tă̒i tloong mo̭i lỉnh vư̭c kuố dơ̒i khôổng xa̭ hô̭i. Zo kỏ chư viết riêng cho rêênh chi thức bán diḙ̂, chi thức chiê̒n thôổng kuố zân tôô̭c ản báw tô̒n, lưw chiê̒n bớ dơ̒i ni̒ kwa dơ̒i khác.

Kwả ci̒nh hô̒i xinh chư viết zân tô̭c chái kwa zai dwa̭n lô za̒i, kỏ nhê̒w khỏ khăn, chắc chớ. Ngươ̒i viết ba̒i ni̒ i da̒ tham za bớ buối dâ̒w tloong wiḙ̂c thôổng nhất mâ̭w kỉ tư̭ chư viết, nô̭i zuung va̒ chương chi̒nh kheéch zảw khwa zuu̒ng cho záng ră̭i ta̭i Mai Châw baw khảng 7/2007, gô̒m 8 tính kỏ dôông zân tô̭c Tă̒i - Thải khinh khôổng. Dêểnh chi̒ ni̒, to̒n tính da̒ vớ ản tlêênh 40 khwả hoo̭c, kỏ ha̒ng tlăm ho̭c viên ản kấp chửng chí thiểng zân tôô̭c, chươ kế ha̒ng chṷc lớp ră̭i báw tô̒n ta̭i 2 hwiḙ̂n Mai Châw va̒ Da̒ Bắc. Hô̒i xinh chư viết zân tôô̭c tloong môi tlươ̒ng kuô̭c khôổng ngươ̒i zân bán diḙ̂ xḙ lâ̒n lươ̭t zẩl la̭i kác zi xán văn hwả fi vâ̭t thế, la̒ mṷc tiêw fát chiến bê̒n vưưng kuố kuô̭c khôổng dương da̭i. Tloong nhưửng năm khânh ni, chư Tă̒i - Thải ản Nha̒ nước kwan tâm, kôông nhâ̭n la̒ 1 tloong 8 chư viết zân tôô̭c thiếw xổ ản fép tố chứ ră̭i va̒ hoo̭c. Chư Tă̒i - Thải i da̒ ản ngiên kửw, thiết kể tlêênh mẳi vi tỉnh zo nhỏm tin hoo̭c Tlươ̒ng Kaw Dắng Xư fa̭m Xơn La fổi hơ̭p Tluung tâm tin hoo̭c - Bô̭ ZZ&DT bô̭ font chư Tă̒i - Thải thôổng nhất kỏ thế ka̒i dă̭ch tlêênh hḙ̂ diê̒w hă̒nh Windows. 

Như vâ̭y chư viết zân tôô̭c la̒ fương tiḙ̂n zaw lưw, tiếp lưw chi thức án diḙ̂ va̒ chi thức chiê̒n thôổng tloong kôô̭ng dôô̒ng, nỏ ko̒n la̒ dôô̭ng lư̭c thúc dấi kinh tể, nhất la̒ ngă̒nh văn hwả, zu li̭ch fát chiến bê̒n vưưng.


KÁC TIN KHÁC

Bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c tối thăi nhơ̒ mô hi̒nh zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng
Lưw zư̭ bán xắc văn hwả Hwa̒ Bi̒nh
Thiêng liêng Lḙ̂ Kă̒w ngư, thá hwa dăng tlêênh khôông Da̒
Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

Xa̭ Hơ̭p Tiển zư̒ bán xắc văn hwả zân tô̭c Mươ̒ng

Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t ti têểnh bu̒ng khỏ - Lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.