(HBDT) - Mo̭l Tă̒i vuu̒ng kaw hwiḙ̂n Da̒ Bắc kỏ chư viết riêng thew hḙ̂ ngư̭ Sanskrit kỏ nguô̒n kôốc bớ Ẩn Dô̭, thôông kwa mâ̭w chư Khmer. Chư Tă̒i xwất thể kí thử XI dêểnh chi̒ ni̒ ản thể zởi kôông nhâ̭n la̒ 1 tloong 4 văn tư̭ kố kuố Dôông Nam Ả.
Chư Tă̒i kố va̒ tư liḙ̂w xưw tâ̒m..
Tlước Kắch ma̭ng
khảng 8 năm 1045, chư Tă̒i - Thải ản chỉnh kwiê̒n tthư̭c zân zuu̒ng la̒
fương tiḙ̂n chiến tái nhửng văn bán fáp kwi ớ châw Mai Da̒ (hwiḙ̂n Mai
Châw va̒ hwiḙ̂n Da̒ Bắc chi̒ ni̒) nỏi riêng va̒ to̒n bô̭ kác tính kỏ dôông
zân Tă̒i - Thải khinh khôổng nhơ: Diḙ̂n Biên, Lai Châw, Xơn La, Iên Bải.
Vởi kẩw chúc hḙ̂t hôổng âm vâ̒n gô̒m tố hơ̭p 48 chư kải, 19 ngwiên âm va̒
6 chư dôô̭c lâ̭p. Hḙ̂ thôổng chư viết kỏ thế gi âm to̒n bô̭ thiểng khể
kuố zân tô Tă̒i tloong mo̭i lỉnh vư̭c kuố dơ̒i khôổng xa̭ hô̭i. Zo kỏ chư
viết riêng cho rêênh chi thức bán diḙ̂, chi thức chiê̒n thôổng kuố zân
tôô̭c ản báw tô̒n, lưw chiê̒n bớ dơ̒i ni̒ kwa dơ̒i khác.
Kwả ci̒nh hô̒i xinh
chư viết zân tô̭c chái kwa zai dwa̭n lô za̒i, kỏ nhê̒w khỏ khăn, chắc
chớ. Ngươ̒i viết ba̒i ni̒ i da̒ tham za bớ buối dâ̒w tloong wiḙ̂c thôổng
nhất mâ̭w kỉ tư̭ chư viết, nô̭i zuung va̒ chương chi̒nh kheéch zảw khwa
zuu̒ng cho záng ră̭i ta̭i Mai Châw baw khảng 7/2007, gô̒m 8 tính kỏ dôông
zân tô̭c Tă̒i - Thải khinh khôổng. Dêểnh chi̒ ni̒, to̒n tính da̒ vớ ản
tlêênh 40 khwả hoo̭c, kỏ ha̒ng tlăm ho̭c viên ản kấp chửng chí thiểng
zân tôô̭c, chươ kế ha̒ng chṷc lớp ră̭i báw tô̒n ta̭i 2 hwiḙ̂n Mai Châw va̒
Da̒ Bắc. Hô̒i xinh chư viết zân tôô̭c tloong môi tlươ̒ng kuô̭c khôổng ngươ̒i
zân bán diḙ̂ xḙ lâ̒n lươ̭t zẩl la̭i kác zi xán văn hwả fi vâ̭t thế, la̒
mṷc tiêw fát chiến bê̒n vưưng kuố kuô̭c khôổng dương da̭i. Tloong nhưửng
năm khânh ni, chư Tă̒i - Thải ản Nha̒ nước kwan tâm, kôông nhâ̭n la̒ 1
tloong 8 chư viết zân tôô̭c thiếw xổ ản fép tố chứ ră̭i va̒ hoo̭c. Chư Tă̒i - Thải i da̒ ản ngiên kửw, thiết
kể tlêênh mẳi vi tỉnh zo nhỏm tin hoo̭c Tlươ̒ng Kaw Dắng Xư fa̭m Xơn La
fổi hơ̭p Tluung tâm tin hoo̭c - Bô̭ ZZ&DT bô̭ font chư Tă̒i - Thải
thôổng nhất kỏ thế ka̒i dă̭ch tlêênh hḙ̂ diê̒w hă̒nh Windows.
Như vâ̭y chư viết zân
tôô̭c la̒ fương tiḙ̂n zaw lưw, tiếp lưw chi thức án diḙ̂ va̒ chi thức
chiê̒n thôổng tloong kôô̭ng dôô̒ng, nỏ ko̒n la̒ dôô̭ng lư̭c thúc dấi kinh
tể, nhất la̒ ngă̒nh văn hwả, zu li̭ch fát chiến bê̒n vưưng.
Ngỏ paw tlang fṷc mo̭l ỉ pả, kỏ thế ản dố ta̒n nét văn hwả kuố zân tôô̭c Mươ̒ng, Thải, Zaw, Môông…
Tloong 2 ngă̒i 12 – 13/4 (tức ngă̒i 15 – 16/3 âm li̭ch), thi̭ tlẩn Vṷ Bán, hwiḙ̂n la̭c Xơn tố tlức lḙ̂ hô̭i dê̒ Tlươ̒ng Kha̭ năm 2025. Lḙ̂ hô̭i ản la̒ la̭i pớ năm 2019, tố tlức di̭nh ki̒ 3 năm/lâ̒n tí dáp ửng nhu kâ̒w văn hwả, tinh thâ̒n kuố mo̭l zân, kóp fâ̒n báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ zi xán.
Văn hwả Mươ̒ng la̒ môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw tloong pức tlănh tư̒ mă̒w kuố nê̒n văn hwả Viḙ̂t Nam. Ngẳm ản ho̭ zả tli̭ kuố zi xán, tloong nô̭ lư̭c báw tô̒n zi xán văn hwả Mươ̒ng, tư̒ kả nhân i ta̒ toỏng kóp tảng kế. Pớ ta̒ lô, ta̒n mo̭l dam mê văn hwả Mươ̒ng i ta̒ la̒ tư̒ hwa̭t dôô̭ng báw tô̒n, kóp fâ̒n zư̭ zi̒n kho ta̒ng zi xán văn hwả bươ̭t thơ̒i zan.
Zân tôô̭c Mươ̒ng la̒ môô̭ch tloong ta̒n zân tôô̭c thiếw khổ ká ớ Viḙ̂t Nam, tâ̭p tlung tlú iểw ớ tính Hwa̒ Bi̒nh. Văn hwả Mươ̒ng tính Hwa̒ Bi̒nh la̒ kho ta̒ng zi xán foong fủ, cho dố bán xắc dôô̭c dảw kuố zân tôô̭c Mươ̒ng. Kôô̒ng pơ̭i hơn 63% zân khổ kuố tính la̒ mo̭l Mươ̒ng, zân tôô̭c Mươ̒ng i ta̒ xán xinh pơ̭i zư̭ ản tư̒ zả tli̭ văn hwả dă̭c xắc, la̒ dêênh bán xắc tluổ. Zi xán văn hwả kuố mo̭l Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh la̒ ta̒i xán bô zả, la̒ kốt kuố bán xắc zân tôô̭c, cho dố ản tơ̒i khôổng tinh thâ̒n foong fủ kâ̒n ản báw tô̒n pơ̭i fát hwi tloong tơ̒i khôổng hiḙ̂n da̭i.
Ngă̒i 26/3/2025, Hô̭i dôô̒ng bi̒nh cho̭n, tôn binh tác fấm văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tiếw biếw xwất xắc 50 năm khăw ngă̒i dất nước thôổng nhất (30/4/1975 - 30/4/2025) ban hă̒nh thôông bảw khổ 35/TB-HĐBC wê̒l kết kwá bi̒nh cho̭n pơ̭i dê̒ kứ tôn binh tác fấm văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tính Hwa̒ Bi̒nh tiêw biếw xwất xắc 50 năm khăw ngă̒i dất nước thôổng nhất Thew di̭, la̒ kể hwă̭ch kuố Ban thươ̒ng bṷ Tính wí pơ̭i WBNZ tính Hwa̒ Bi̒nh wê̒l ta̒n hwa̭t dôô̭ng tôống kết 50 năm nê̒n văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t Viḙ̂t Nam khăw ngă̒i dất nước thoỏng nhất, tloong di̭ tố tlức bi̒nh cho̭n, tôn binh tác fấm văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tiêw biếw, xwất xắc 50 năm.
Tlỉnh thức bớ kướ pớ khảng 2/2025, Khu zu li̭ch xinh thải Ngo̒l Hwa̒ (PriorBay Resort) thuô̭c xa̭ Xuổi Hwa (Tân La̭c) thu hút zu kheéch têểnh khảm fả, tlái ngiḙ̂m ta̒n xán fấm zu li̭ch dắng kấp, dôô̭c dảw pơ̭i hấp zâ̭n.