(HBDT) - Ngă̒i 20/12, Xớ VH,TT&ZL tố tlức hô̭i ngi̭ thôông bảw kết kwá xơ bô̭ khai kwâ̭t kháw kố 2 zi tích kấp kuốc za mải khṷ la̒ng Vă̒nh, xa̭ Iên Fủ kôô̒ng pơ̭i hang xỏm Tla̭i, xa̭ Tân Lâ̭p (La̭c Xơn). Zư̭ hô̭i ngi̭ kỏ lă̭nh da̭w Viḙ̂n kháw kố hoo̭c, Tlung tâm Tiê̒n xứ Dôông Nam Ả, WBNZ hwiḙ̂n La̭c Xơn, WBNZ xa̭ Tân Lâ̭p pơ̭i xa̭ Iên Fủ.
Tiển xi̭ Ngwiḙ̂n Viḙ̂t, Zảm dôốc Tlung tâm Tiê̒n xứ Dôông Nam Ả bảw kảw kết kwá khai kwâ̭t kháw kố 2 zi tích kuốc za hang xỏm Tla̭i kôô̒ng pơ̭i mải khṷ la̒ng Vă̒nh (La̭c Xơn).
Thư̭c hiḙ̂n Kwiết di̭nh xổ 1052, ngă̒i 06/5/2022 kuố Bô̭ VH,TT&ZL wê̒l wiḙ̂c khai kwâ̭t kháw kố, Xớ VH,TT&ZL chí da̭w Báw ta̒ng tính fổi hơ̭p pơ̭i Viḙ̂n kháw kố hoo̭c, Viḙ̂n Ha̒n lâm Khwa hoo̭c xa̭ hô̭i Viḙ̂t Nam. Tlung tâm Tiê̒n xứ Dôông Nam Ả, khai kwâ̭t kháw kố ớ zi tích kấp kuốc za mải khṷ la̒ng vă̒nh ớ xỏm Vă̒nh, xa̭ Iên Fủ kôô̒ng pơ̭i zi tích kháw kố kấp kuốc za hang xỏm Tla̭i, xa̭ Tân Lâ̭p (La̭c Xơn). Têểnh măi, kôông tác khai kwâ̭t kháw kố 2 zi tích kuốc za i ta̒ hwa̒n thă̒nh. Kết kwá khai kwâ̭t la̒ nguô̒n tư liḙ̂w mởi, kóp fâ̒n la̒ foong fủ thêm nô̭i zung Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh, kóp fâ̒n thiết thư̭c cho kôông tác kí niḙ̂m 90 năm xác lâ̭p, ngiên kửw nê̒n Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh ớ Viḙ̂t Nam, tôn binh zả tli̭ zi xán văn hwả, tli ân nha̒ kháw kố hoo̭c mo̭l Fáp Madeilen Colani kôô̒ng tư̒ thể hḙ̂ ta̒n kác nha̒ ngiên kửw tiê̒n xứ, kwán lỉ văn hwả tloong pơ̭i wa̒i nước.
Zi tích kháw kố kấp kuốc za mải khṷ la̒ng Vă̒nh, thơ̒i zan khai kwâ̭t pớ ngă̒i 15/5 - 15/10/2022, khai kwâ̭t 4 hủ thám xát kôô̒ng pơ̭i 1 hủ khai kwâ̭t kỏ ziḙ̂n tích 39m2. Ta̒ thi̒m dố dẩw bết kuố môô̭ch xổ pếp kúi, ta̒n kác kṷm xiêng dôô̭ng bâ̭t kôô̒ng ta̒n kác kṷm ho̒n khṷ kuô̭i kỏ thế liên kwan têểnh pu̒ng ớ chể tác kôông kṷ hal miểng chể biển kải ăn kuố mo̭l tiê̒n xứ ớ mải khṷ la̒ng Vă̒nh; ta̒n kác hủ pên wa̒i hang chăng thi̒m ản dố dẩw bết zi tích. Tloong ta̒n hủ khai kwâ̭t pơ̭i thảm xát ta̒ thu ản khổi lươ̭ng khả tư̒ zi bâ̭t, chú iểw la̒ dô̒ khṷ, dô̒ xiêng, dô̒ gổm kôô̒ng nhwiḙ̂n thế; kỏ thêm 7 niên da̭i twiḙ̂t dổi cho zi tích mải khṷ la̒ng Vă̒nh, khăw khi kỏ kết kwá hiḙ̂w chỉnh woo̒ng kâl xḙ kỏ niên da̭i twiḙ̂t dổi khởm nhất ớ zi tích ni̒ lêênh têểnh 25 tliḙ̂w năm kắch ngă̒i măi.
Zi tích kháw kố kấp kuốc za hang xỏm Tla̭i, thơ̒i zan khai kwâ̭t pớ ngă̒i 15/5-15/10/2022, khai kwâ̭t 4 hủ pơ̭i tống ziḙ̂n tích 37m2. Khai kwâ̭t fâ̒n ko̒n la̭i kuố tơ̒ng văn hwả tloong loo̒ng hang xỏm Tla̭i ớ ta̒n kác hủ H2 pơ̭i H3, xác di̭nh tỉnh xảw tlô̭n, mé fa̭m bi ko̒n ngwiên wḙn kuố zi tích; khai kwâ̭t hủ H1 pơ̭i TS 1 pên wa̒i liê̒n kê̒l hang xỏm Tla̭i; thu ản nhỏm kác zi tích pếp kúi, ta̒n kác táng/khổi khṷ kêl lêênh la̒ miểng chể tác kôông kṷ khṷ, xiêng kôô̒ng tư̒ khá năng kỏ liên kwan têểnh hwa̭t dôô̭ng chể biển kải ăn kuố mo̭l tiê̒n xứ; thu thâ̭p ản môô̭ch lươ̭ng mâ̭w fṷc bṷ cho kôông tác fân tích zảm di̭nh niên da̭i twiḙ̂t dổi, ba̒w tứ kôô̒ng fẩn hwa… thu thâ̭p ản khổi lươ̭ng tư̒ zi tích, chú iểw la̒ dô̒ khṷ, dô̒ xiêng kôô̒ng pơ̭i ít dô̒ gổm; kỏ thêm 1 niên da̭i twiḙ̂t dổi cho hang xỏm Tla̭i.
Ớ ta̭i hô̭i ngi̭, ta̒n kác da̭i biếw i ta̒ dê̒ xwất, kiển ngi̭ môô̭ch xổ bẩn dê̒ nhơ: tiếp tṷc cho tliến khai kôông tác ngiên kửw pơ̭i khai kwâ̭t pă̒ng fương fáp bi tư liḙ̂w nhă̒m lḙ̂ mâ̭w fân tích niên da̭i twiḙ̂t dổi mởi cho 2 zi tích; xâi zư̭ng hô̒ xơ dăng kỉ xếp ha̭ng zi xán kấp kuốc za dă̭c biḙ̂t cho 2 zi tích.
Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.
Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.
Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?
Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.
.jpg)
