(HBDT) - Ngă̒i 20/12, Xớ VH,TT&ZL tố tlức hô̭i ngi̭ thôông bảw kết kwá xơ bô̭ khai kwâ̭t kháw kố 2 zi tích kấp kuốc za mải khṷ la̒ng Vă̒nh, xa̭ Iên Fủ kôô̒ng pơ̭i hang xỏm Tla̭i, xa̭ Tân Lâ̭p (La̭c Xơn). Zư̭ hô̭i ngi̭ kỏ lă̭nh da̭w Viḙ̂n kháw kố hoo̭c, Tlung tâm Tiê̒n xứ Dôông Nam Ả, WBNZ hwiḙ̂n La̭c Xơn, WBNZ xa̭ Tân Lâ̭p pơ̭i xa̭ Iên Fủ.
Tiển xi̭ Ngwiḙ̂n Viḙ̂t, Zảm dôốc Tlung tâm Tiê̒n xứ Dôông Nam Ả bảw kảw kết kwá khai kwâ̭t kháw kố 2 zi tích kuốc za hang xỏm Tla̭i kôô̒ng pơ̭i mải khṷ la̒ng Vă̒nh (La̭c Xơn).
Thư̭c hiḙ̂n Kwiết di̭nh xổ 1052, ngă̒i 06/5/2022 kuố Bô̭ VH,TT&ZL wê̒l wiḙ̂c khai kwâ̭t kháw kố, Xớ VH,TT&ZL chí da̭w Báw ta̒ng tính fổi hơ̭p pơ̭i Viḙ̂n kháw kố hoo̭c, Viḙ̂n Ha̒n lâm Khwa hoo̭c xa̭ hô̭i Viḙ̂t Nam. Tlung tâm Tiê̒n xứ Dôông Nam Ả, khai kwâ̭t kháw kố ớ zi tích kấp kuốc za mải khṷ la̒ng vă̒nh ớ xỏm Vă̒nh, xa̭ Iên Fủ kôô̒ng pơ̭i zi tích kháw kố kấp kuốc za hang xỏm Tla̭i, xa̭ Tân Lâ̭p (La̭c Xơn). Têểnh măi, kôông tác khai kwâ̭t kháw kố 2 zi tích kuốc za i ta̒ hwa̒n thă̒nh. Kết kwá khai kwâ̭t la̒ nguô̒n tư liḙ̂w mởi, kóp fâ̒n la̒ foong fủ thêm nô̭i zung Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh, kóp fâ̒n thiết thư̭c cho kôông tác kí niḙ̂m 90 năm xác lâ̭p, ngiên kửw nê̒n Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh ớ Viḙ̂t Nam, tôn binh zả tli̭ zi xán văn hwả, tli ân nha̒ kháw kố hoo̭c mo̭l Fáp Madeilen Colani kôô̒ng tư̒ thể hḙ̂ ta̒n kác nha̒ ngiên kửw tiê̒n xứ, kwán lỉ văn hwả tloong pơ̭i wa̒i nước.
Zi tích kháw kố kấp kuốc za mải khṷ la̒ng Vă̒nh, thơ̒i zan khai kwâ̭t pớ ngă̒i 15/5 - 15/10/2022, khai kwâ̭t 4 hủ thám xát kôô̒ng pơ̭i 1 hủ khai kwâ̭t kỏ ziḙ̂n tích 39m2. Ta̒ thi̒m dố dẩw bết kuố môô̭ch xổ pếp kúi, ta̒n kác kṷm xiêng dôô̭ng bâ̭t kôô̒ng ta̒n kác kṷm ho̒n khṷ kuô̭i kỏ thế liên kwan têểnh pu̒ng ớ chể tác kôông kṷ hal miểng chể biển kải ăn kuố mo̭l tiê̒n xứ ớ mải khṷ la̒ng Vă̒nh; ta̒n kác hủ pên wa̒i hang chăng thi̒m ản dố dẩw bết zi tích. Tloong ta̒n hủ khai kwâ̭t pơ̭i thảm xát ta̒ thu ản khổi lươ̭ng khả tư̒ zi bâ̭t, chú iểw la̒ dô̒ khṷ, dô̒ xiêng, dô̒ gổm kôô̒ng nhwiḙ̂n thế; kỏ thêm 7 niên da̭i twiḙ̂t dổi cho zi tích mải khṷ la̒ng Vă̒nh, khăw khi kỏ kết kwá hiḙ̂w chỉnh woo̒ng kâl xḙ kỏ niên da̭i twiḙ̂t dổi khởm nhất ớ zi tích ni̒ lêênh têểnh 25 tliḙ̂w năm kắch ngă̒i măi.
Zi tích kháw kố kấp kuốc za hang xỏm Tla̭i, thơ̒i zan khai kwâ̭t pớ ngă̒i 15/5-15/10/2022, khai kwâ̭t 4 hủ pơ̭i tống ziḙ̂n tích 37m2. Khai kwâ̭t fâ̒n ko̒n la̭i kuố tơ̒ng văn hwả tloong loo̒ng hang xỏm Tla̭i ớ ta̒n kác hủ H2 pơ̭i H3, xác di̭nh tỉnh xảw tlô̭n, mé fa̭m bi ko̒n ngwiên wḙn kuố zi tích; khai kwâ̭t hủ H1 pơ̭i TS 1 pên wa̒i liê̒n kê̒l hang xỏm Tla̭i; thu ản nhỏm kác zi tích pếp kúi, ta̒n kác táng/khổi khṷ kêl lêênh la̒ miểng chể tác kôông kṷ khṷ, xiêng kôô̒ng tư̒ khá năng kỏ liên kwan têểnh hwa̭t dôô̭ng chể biển kải ăn kuố mo̭l tiê̒n xứ; thu thâ̭p ản môô̭ch lươ̭ng mâ̭w fṷc bṷ cho kôông tác fân tích zảm di̭nh niên da̭i twiḙ̂t dổi, ba̒w tứ kôô̒ng fẩn hwa… thu thâ̭p ản khổi lươ̭ng tư̒ zi tích, chú iểw la̒ dô̒ khṷ, dô̒ xiêng kôô̒ng pơ̭i ít dô̒ gổm; kỏ thêm 1 niên da̭i twiḙ̂t dổi cho hang xỏm Tla̭i.
Ớ ta̭i hô̭i ngi̭, ta̒n kác da̭i biếw i ta̒ dê̒ xwất, kiển ngi̭ môô̭ch xổ bẩn dê̒ nhơ: tiếp tṷc cho tliến khai kôông tác ngiên kửw pơ̭i khai kwâ̭t pă̒ng fương fáp bi tư liḙ̂w nhă̒m lḙ̂ mâ̭w fân tích niên da̭i twiḙ̂t dổi mởi cho 2 zi tích; xâi zư̭ng hô̒ xơ dăng kỉ xếp ha̭ng zi xán kấp kuốc za dă̭c biḙ̂t cho 2 zi tích.
Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.
Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.
Vươ̒ la̒ diếm kă̭p văn hwả, kác kâw la̭c bô̭ (KLB) báw tô̒n fát hwi zả tli̭ văn hwả tlêênh diḙ̂ ba̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn ko̒n lad dươ̭c thưư̭c hă̒nh, môi tlươ̒ng cho ngḙ̂ nhân, nhưửng ngươ̒i am hiếw va̒ iêw thích văn hwả zân tôô̭c xinh hwa̭t, tâ̭p liḙ̂n, tlaw dối kinh ngiḙ̂m, ki̭ năng va̒ chiê̒n ră̭i cho thể hḙ̂ tlé.
Tính Hwa̒ Bi̒nh ản hăi dẳi têểnh la̒ bu̒ng tất kỏ bê̒ tă̒i li̭ch xứ, văn hwả, môô̭ch tloong ta̒n kải tlă̭ng kuố mo̭l Viḙ̂t kố, kư tlủ ớ tơ̒ tính khải Bắc mé ta̭p tlung kho̭m nhất ớ tính Hwa̒ Bi̒nh kôô̒ng nê̒n "Văn Hwả Hwa̒ Bi̒nh” nối thiểng i ta̒ kết tinh dêênh kải thôốch kuố bu̒ng tất, kon mo̭l Hwa̒ Bi̒nh
Hwa̒ Bi̒nh la̒ bu̒ng tất kố pớ mâ̭n ngă̒i, kôô̒ng pơ̭i ta̒n tlải khṷ pôl nổl doo̭c thew hưởng Dôông Nam, ti tôi pơ̭i tlải khṷ Tlươ̒ng Xơn ớ pên khải Tâi i ta̒ la̒ tha dêênh tư̒ bô̒n diḙ̂, thung lṷng kôô̒ng hḙ̂ thôổng, thư̭c bâ̭t foong fủ. Ngăl pớ thơ̒i tiê̒n xứ, kon mo̭l i ta̒ khởm té tha khôổng ớ nơi ni̒ tlêênh meénh tất ni̒, tí la̭i môô̭ch nê̒n văn hwả nối thiểng thể zởi - "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” (VHHB).
