Bâm kô̭ lả la̒ dă̭c tlưng kuố văn hwả ấm thư̭c zân tôô̭c Mươ̒ng.

Thew Ngḙ̂ nhân ưw tủ Bu̒i Thănh Bi̒nh, Zảm dôốc Báw ta̒ng zi xán văn hwả Mươ̒ng, ấm thư̭c zân tôô̭c Mươ̒ng zất foong fủ, da za̭ng kôô̒ng pơ̭i tư̒ mỏn ăn ngon, hấp zâ̭n, dă̭c tlưng. Ta̒n mỏn ăn, dô̒ oỏng tê̒w khai thác pớ ta̒n kác xán bâ̭t tư̭ nhiên. Môô̭ch xổ mỏn ăn dă̭c tlưng nhơ: băng tẳng chẩm pơ̭i chấm chẻw, nhúc ka nổ pơ̭i băng chuô hô̭t tlói, chá tắc dẳw, tắc khẳng, kú ma̒i… Mo̭l Mươ̒ng i xứ zṷng tư̒ lwa̭i za bi̭ gô̒m: hă̒nh, tói, kơng, dă̭c biḙ̂t la̒ hô̭t tlói, môô̭ch xổ nơi xứ zṷng thêm hô̭t he. Tloong ấm thư̭c, mo̭l Mươ̒ng kỏ kâw pô̭ túc kết ản kinh ngiḙ̂m hăi, xâw xắc: Kơm tô̒, nha̒ gác, dác kwa̭c, kủi thui, ngă̒i lui, khảng têểnh/Kơm dếp, kơm chăm, tlêênh hoo̭ng, tlêênh na̒/Kả nhó, kả ká, tloong tâ̒m, chơ̒ pển/Ti too̭c tloong hâ̒ng ản moong, ản chim/Ti hải, ti thi̒m, ản tắc, ản tlải”…

Văn hwả ấm thư̭c kuố mo̭l Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh ản la̒ dêênh pớ ta̒n kác mỏn ăn zân za̭, khânh, zoong hương bi̭ kuố khṷ hâ̒ng, khôông pển mé i chăng kẻm fâ̒n dôô̭c dảw, hấp zâ̭n. Pô̭ têểnh xư̭ dôô̭c dảw kuố ấm thư̭c xử Mươ̒ng, chắc hắn zu kheéch chăng khói to̒ mo̒ pơ̭i ươ ha̭w toỏng. Ni la̒ lwa̭i ha̭w tlử zănh ản la̒ pớ men lả. Mươ̒ng Wang (La̭c Xơn) la̒ nơi nối thiểng kôô̒ng hương bi̭ ha̭w toỏng tliê̒n thôổng kuố mo̭l Mươ̒ng pớ mâ̭n ngă̒i, hơm, ngoo̭ch, khăi nôô̒ng, kỏ hương bi̭ dă̭c tlưng tluổ. Môô̭ch mỏn ăn khác ản la̒ dêênh pớ kảw dếp hoo̭ng la̒ kơm lam Hwa̒ Bi̒nh bươ̒ dẻw, bươ̒ hơm. Kắch la̒ kơm lam ngă̒i măi i ta̒ kỏ môô̭ch éw khác. Wa̒i ngwiên liḙ̂w chỉnh la̒ kảw dếp, mo̭l Mươ̒ng ko̒n thêm paw ít dác kốt dươ̒ tí ka̭ ôổng kơm lam nảng chỉn tlêênh pếp thân, pếp kúi, hương hơm pớ ôổng tle, lảw peẻnh té hwa̒ kwḙ̂n kôô̒ng mu̒i hơm ngâ̭i kuố dác kôtá dươ̒ la̒ bi̭ ngoo̭ch pu̒i kuố kảw dếp, la̒ dêênh mỏn ăn hết khức ẩn tươ̭ng.

Pô̭ têểnh ấm thư̭c zân tôô̭c Mươ̒ng, thiểw xót nểw chăng pô̭ têểnh bâm kô̭ lả. Ăn dểm bâm kô̭ lả, thư̭c kheéch chăng chí kám nhâ̭n ản hương bi̭ dă̭c biḙ̂t kuố ta̒n kác mỏn ăn chẩm pơ̭i bỏi hô̭t tlói, mo̒ ko̒n thi̒m dố tloong di̭ ti̒nh kám môô̭c ma̭c, chân thă̒nh kuố kon mo̭l thôông kwa kắch pă̒i bâm kô̭; kám nhâ̭n ản văn hwả, fép tắc thôông kwa kắch pă̒i biḙ̂n, tlân tloo̭ng thức ăn tlêênh bâm kô̭…

Têểnh pơ̭i tính Hwa̒ Bi̒nh ta̒n ngă̒i tâ̒w xwân năm mởi, zu kheéch chăng chí ản tham zư̭ Lḙ̂ hô̭i Khai ha̭ zân tôô̭c Mươ̒ng, mo̒ ko̒n ản thướng thức tư̒ mỏn ăn tliê̒n thôổng, dă̭c xán kuố mo̭l Mươ̒ng zo ta̒n kác ngḙ̂ nhân la̒. Ta̭i Lḙ̂ hô̭i Khai ha̭ Mươ̒ng Pi (Tân La̭c), fâ̒n thi văn hwả ấm thư̭c ka̭ no̒ i thu hút ản kho̭m zu kheéch. Dôô̒ng chỉ Bu̒i Thi̭ Tlang, kôông chức văn hwả - xa̭ hô̭i xa̭ Foong Fủ cho hăi: "Mô̭i dơn bi̭ tham za fâ̒n thi văn hwả ấm thư̭c zoong têểnh ta̒n mỏn ăn dôô̭c dảw, dâ̭m nét bán xắc. Nểw nhơ xa̭ Kwiết Chiển nối thiểng pơ̭i tắc xu xu, kú kái thi̒ xa̭ Xuổi Hwa kỏ dă̭c tlưng la̒ mỏn kả hăi xa̭ bu̒ng kaw Ngố Luông zoong têểnh ha̭w lế…”. Ấm thư̭c zân tôô̭c Mươ̒ng i ta̒ kóp fâ̒n la̒ dêênh bu̒ng tất Hwa̒ Bi̒nh dâ̭m da̒ bán xắc văn hwả.

KÁC TIN KHÁC

Bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c tối thăi nhơ̒ mô hi̒nh zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng

Lưw zư̭ bán xắc văn hwả Hwa̒ Bi̒nh

Thiêng liêng Lḙ̂ Kă̒w ngư, thá hwa dăng tlêênh khôông Da̒

Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

---

Xa̭ Hơ̭p Tiển zư̒ bán xắc văn hwả zân tô̭c Mươ̒ng

Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t ti têểnh bu̒ng khỏ - Lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.