(HBDT) - Ngă̒i 15/3, WBNZ hwiḙ̂n Kim Bôi tố tlức lḙ̂ tỏn Pă̒ng xếp ha̭ng zi tích li̭ch xứ - văn hwả kấp tính dê̒n Ne̒, xa̭ Xwân Thwí. Ni la̒ 1 tloong 8 zi tích xếp ha̭ng tlêênh tôống xổ 29 zi tích li̭ch xứ - văn hwả kuố hwiḙ̂n ta̒ ản kiếm kê.
Lă̭nh da̭w Xớ VH,TT&ZL tlaw Pă̒ng xếp ha̭ng zi tích li̭ch xứ - văn hwả kấp tính dê̒n Ne̒, xa̭ Xwân Thwí (Kim Bôi) cho Dáng wí, tlỉnh kwiê̒n diḙ̂ fương.
Dê̒n Ne̒ thuô̭c xỏm Bơ̒ Ne̒, xa̭ Xwân Thwí. Ni la̒ ngôl dê̒n kỏ li̭ch xứ hi̒nh thă̒nh pơ̭i fát tliến ta̒ lô tơ̒i. Tlái kwa thơ̒i zan, ngôl dê̒n pớ mâ̭n ngă̒i chăng ko̒n nươ. Mé pă̒ng xư̭ nô̭ lư̭c kuố tlỉnh kwiê̒n pơ̭i nhân zân diḙ̂ fương, năm 2015, ngô̒l dê̒n ản fṷc zư̭ng nhơ ngă̒i măi. Kôô̒ng pơ̭i di̭, lḙ̂ hô̭i dê̒n Ne̒ ta̒ ản la̒ la̭i, thế hiḙ̂n dă̭c xắc ta̒n kác zả tli̭ văn hwả kuố zân tôô̭c Mươ̒ng ớ hwiḙ̂n Kim Bôi.
Dê̒n Ne̒ la̒ nơi thơ̒ fṷng Xơn Thâ̒n Kôông Chuổ (tên hwỉ la̒ Kwắch Thi̭ Zói, ko̒n hôốc la̒ Pa̒ Chuổ Tô̒l Ne̒). Pa̒ la̒ kon kải thử 3 kuố Da̭i bương Kwắch Nhân Tho̭ - tơ̒i thử 13 tliê̒w Lê, dê̒n Ne̒ ko̒n lưw zư̭ 2 da̭w xắc foong (bán kôốc) pơ̭i 1 bán Ngoo̭c fá "Ha̭ Bi̒ xa̭ liḙ̂t bi̭ thâ̒n tích”. Ha̒ng năm, paw ngă̒i môô̒ng 7 khảng ziêng, kôô̒ng pơ̭i loo̒ng thă̒nh kỉnh, mắt ơn pơ̭i kă̒w moong năm mởi an lee̒nh, thi̭nh bươ̭ng, tư̒ mo̭l zân diḙ̂ fương têểnh dê̒n Ne̒ zơng lḙ̂. Ni i la̒ zi̭p zảw zṷc thể hḙ̂ khăw ka̭ no̒ i nhở têểnh kôông dức kuố Pa̒ Chuổ Tô̒l Ne̒.
Ớ tloong lḙ̂ tỏn nhâ̭n Pă̒ng xếp ha̭ng zi tích li̭ch xứ - văn hwả kấp tính dê̒n Ne̒, lă̭nh da̭w WBNZ hwiḙ̂n Kim Bôi khắng di̭nh: Ni la̒ xư̭ kiḙ̂n văn hwả kwan tloo̭ng pơ̭i ză̒w ỉ ngiḙ̂, ta̭w tư̒ nguô̒n dôô̭ng biên cho kản bô̭, nhân zân ta̒n kác zân tôô̭c tloong hwiḙ̂n pô̭ chung pơ̭i xa̭ Xwân Thwí pô̭ tluổ. Zi tích dê̒n Ne̒ nă̒m tloong hḙ̂ thôổng zi tích, zănh lam thẳng kắnh kuố hwiḙ̂n Kim Bôi, kỏ tư̒ diê̒w kiḙ̂n thwâ̭n lơ̭i tí khai thác fát tliến zu li̭ch. Tloong tương lai, zi tích dê̒n Ne̒ xḙ kết hơ̭p pơ̭i ta̒n kác zi tích tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n tí la̒ dêênh ta̒n twiển zu li̭ch tâm linh - xinh thải - kháw kố - la̒ng bán. Dê̒n Ne̒ xḙ ladf diếm kới tâm linh kuố kho̭m zu kheéch khânh xa, thêm nguô̒n lư̭c tí diḙ̂ fương fát tliến ti lêênh.
Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.
Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.
Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?
Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.
.jpg)
