(HBDT) - Kỏ li̭ch xứ vuu̒ng dất ha̒ng ngi̒n năm, zân xổ khwáng 14 va̭n, zân tôô̭c Mươ̒ng chiểm 91%, La̭c Sơn kỏ Mươ̒ng Wang dơ̒i khôổng văn hwả rất foong fủ, dă̭c xắc.
Ngươ̒i zân vuu̒ng Mươ̒ng Vỏ, xạ Nhân Ngiḙ̂ (La̭c Xơn) luw zư̭ nét văn hwả dḙp tloong kuô̭c khôổng thươ̒ng ngă̒i kwa tlang fṷc va̒ ấm thư̭c chiê̒n thôổng.
Foong fủ kác zi xán văn hwả vâ̭t thế
Môô̭ch tloong nhửng zi xán văn hwả (ZXVH) vâ̭t thế tiêw biếw , dôô̒ng thơ̒i la̒ zi tích kháw kố hoo̭c kấp kwuốc za, dỏ la̒ zi chí kháw kổ hoo̭cMải dả la̒ng We̒nh, hang xỏm Tla̭i.
Kwa thôổng kê wê̒l văn hwả vâ̭t thế tlêênh diḙ̂ ba̒n kỏ hḙ̂t hôổng 16 zi tích li̭ch xứ - văn hwả, zănh lam thẳng kắnh da̒ ản kác kấp kôông nhâ̭n, 188 zi tích va̒ zănh lam thẳng kắnh kấp hwiḙ̂n ản tính kiếm kê dươ baw zwănh xắch khwănh vuu̒ng báw vḙ̂.
Chái kwa nhê̒w thơ̒i zan, kác zi tích, zănh lam, thẳng kắnh da̒ va̒ dang ản tôn ta̭w, tu bố, dáp ưửng nhu kâ̒w văn hwả tinh thâ̒n cho nhân zân, kóp fâ̒n fát chiến KT-XH, nhơ: zi tích di̒nh Kối - xa̭ Vṷ Bi̒nh; di̒nh Khỏi, xa̭ Ân Ngiḙ̂; di̒nh Khênh xa̭ Văn Xơn; zi tích tích li̭ch xứ kắch ma̭ng Tâi Tiển - xa̭ Thươ̭ng Kôốc. Kôông tác xưw tâ̒m, kiếm kê, báw kwán, tlưưng bă̒i hiḙ̂n vâ̭t ản kwan tâm.
Dă̭c xắc zả tli̭ văn hwả fi vâ̭t thế
Hát zân ka Mươ̒ng la̒ ZXVH fi vât thế nhơ hát thươ̒ng rang, bô̭ meḙnh, hát dúp ziḙ̂n tha ha̒ng ngă̒i tloong dơ̒i khôổng xinh hwa̭t,nhất la̒ tloong dảm kưởi, hô̭i he̒. Tlêênh diḙ̂ ba̒n ka̭ ni̒ kỏ khwáng 300 ngḙ̂ nhân hát zân ka. Kỏ nhưửng ngḙ̂ nhân kỏ zoo̭ng hát kuổn hút mo̭l iểng nhơ: Kwắch Thi̭ Lon, Bu̒i Thi̭ Niê̒n, Bu̒i Li̭ch, Bu̒i Văn Chính... Kwả chi̒nh gi chép ta̒i liḙ̂w, xưw tâ̒m, kwăi video, zo ngḙ̂ nhân ưw tủ Bu̒i Hwi Vo̭ng va̒ kác thă̒nh viên da̒ xưw tâ̒m hơn 100 kuô̭c, lưw zư̭ hơn 1.000 GB hi̒nh ắnh, thu âm, video.
Thơ̒i zan kwa, kấp wí,chỉnh kwiê̒n, dwa̒n thế kác kấp tlêênh diḙ̂ ba̒n da̒ kwan tâm dêểnh wiḙ̂c báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c. UBNZ hwiḙ̂n vớ kác lớp ră̭i chiêng Mươ̒ng, chư Mươ̒ng, mâl tle daanh; thă̒nh lâ̭p 24 dô̭i thôông tin tiên chiê̒n xa̭, 5 kâw la̭c bô̭ hát thưởngang, bô̭ meḙnh; 1 kâw la̭c bô̭ Mo Mươ̒ng; 3 kâw la̭c bô̭ thơ ka; 252 dô̭i văn ngḙ̂ xỏm, fổ; fṷc zưư̭ng 10 lḙ̂ hô̭i chiê̒n thôổng; 16 zi tích ản kôông nhâ̭n; lưw zư̭ tlêênh 12.000 ngôi nha̒ xa̒n Mươ̒ng va̒ hơn 3.000 chiêng Mươ̒ng, kóp fâ̒n báw tô̒n kác zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng.
Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.
Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.
Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?
Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.