Zi tích kháw kố ho̭c hang xỏm Tla̭i, xa̭ Tân Lâ̭p (La̭c Xơn) la̒ môô̭ch tloong nhưửng zi tích kháw kố tiêw biếw wê̒l zi xán Văn hwả Hwa̒ Binh.

Zi chí kháw kố hoo̭c tiêw biếw

Cho dêểnh chi̒ ni̒, tính Hwa̒ Bi̒nh la̒ diḙ̂ fa̒n kỏ ít nhân 72 diḙ̂ diếm thuô̭c VHHB, nhê̒w nhất ở Viḙ̂t Nam. Tloong xổ rỉ fái kể dêểnh zi tích kháw kố hoo̭c La̒l khṷ la̒ng Wee̒nh, xa̭ Iên Fủ va̒ hang xỏm Tla̭i, xa̭ Tân Lâ̭p (La̭c Xơn) la̒ 2 di chí kháw kố hoo̭c nối thiểng kuố VHHB.

Zi tích La̒l khṷ la̒ng We̒nh ản nha̒ kháw kố hoo̭c mo̭l Fáp fát hiḙ̂n vfa khai kwâ̭t bớ năm 1929, la̒ zi tích kháw kố hoo̭c tiêw biếw thuô̭c VHHB. Ka̭ ni̒ zi tích ko̒n zư̭ ngwiên tla̭ng môô̭ch fâ̒n văn hwả kôốc , tlêênh la̒l khṷ ko̒n la̭i khả nhê̒w lớp dất châ̒m tíc kí dḙ̂ tử. Zi tích kỏ thơơ̒ng văn hwả rất dă̒i, chưở tố hơ̭p kôông kṷ bă̒ng khṷ, gổm, mô̭ tảng kuố kư zân VHHB niên da̭i bớ 17.000 - 8.000 khắch măi ni̒.

Zi tích háng xỏm Tla̭i la̒ zi tích HVHB tiêw biếw ở Viḙ̂ Nam va̒ Dôông Nam Ả, ản fá hiḙ̂n 1972, Viḙ̂n Kháw kố hoo̭c khai kwâ̭t nhưửng năm 1981 - 1982. Hang xỏm Tla̭i kỏ niên da̭i 21.000 kắch ngăi năi. Ni vươ̒ la̒ dươ̭c ớ lô za̒i, vươ̒ la̒ kôông xướng chể tác kôông kṷ, i la̒ dươ̭c mô̒ má kuố kư zân VHHB. Zi tích hang xỏm Tla̭i ản kôông nhâ̭n zi tích kháw kố kấp kwuốc za năm 2001. Năm 2008, Xớ VH-TT&ZL fổi hơ̭p kôông Tluung tâm Tiê̒n xứ Dôông Nam Ả tố chức tôn ta̭w, báw tô̒n, fṷc vṷ kheéch tham kwan.

Khấn chương lâ̭p hô̒ xơ khwa hoo̭c dê̒ ngi̭ xếp ha̭ng zi tích kwuốc za dă̭c biḙ̂t

Kăn kử chi da̭w kuố Thươ̒ngchư̭c Tính wí ta̭i Văn bán xổ 1434-TB/VPTU, ngă̒i 9/12/2022 kuố Văn foo̒ng Tính wí thôông bảw kết lwâ̭n kuố Thươ̒ng chư̭c Tính wí ta̭ibuối kháw xát thư̭c tể kôông tác kwán lỉ, báw tô̒n va̒ fát hwi zi xán văn hwả tlêênh diḙ̂ ba̒n kác hwiḙ̂n: La̭c Xơn, Tân La̭c,Kaw Foong; UBNZ tính ban hă̒nh kể hwă̭ch lâ̭p hô̒ xơ khwa hoo̭c dê̒ ngi̭ xếp ha̭ng zi tích kwuốc za dăch biḙ̂t "Zi tích ha̒ng xỏm Tla̭i, xa̭ Tân Lâ̭p va̒ zi tích la̒l khṷ la̒ng Wee̒nh, xa̭ Iên Fủ (La̭c Xơn)".

KÁC TIN KHÁC

Bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c tối thăi nhơ̒ mô hi̒nh zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng

Lưw zư̭ bán xắc văn hwả Hwa̒ Bi̒nh

Thiêng liêng Lḙ̂ Kă̒w ngư, thá hwa dăng tlêênh khôông Da̒

Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

---

Xa̭ Hơ̭p Tiển zư̒ bán xắc văn hwả zân tô̭c Mươ̒ng

Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t ti têểnh bu̒ng khỏ - Lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.