(HBDT) - La̒ môô̭ch tloong xổ ít zân tôô̭c kỏ chư̭ biết pơ̭i ko̒n ản xứ zṷng khả thươ̒ng xwiên cho têểnh ngă̒i măi, chư̭ biết Nôm Zaw tang ản kấp wí, tlỉnh kwiê̒n kwan tâm, kôô̭ng dôô̒ng zân tôô̭c Zaw ớ ta̒n kác diḙ̂ fương tloong tính tham za báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ tli thức bán diḙ̂.


Ôông Lỉ Hôô̒ng Minh ớ bán Xưng, xa̭ Kaw Xơn (Da̒ Bắc) tâm hwiết pơ̭i 
wiḙ̂c báw tô̒n, chwiê̒n dă̭i chư̭ biết Nôm Zaw.

I ta̒ ớ thuối wa̒i 80 mé kṷ Ba̒n Văn Thân ớ xa̭ Vâ̒i Nươ (Da̒ Bắc) i hoong khắp ta̒n bán la̒ng mo̭l Zaw tí chwiê̒n dă̭i chư̭. Kṷ páw la̒ chư̭ Nôm Zaw tlỉnh la̒ cha̭c dâi gẳn kết kôô̭ng dôô̒ng, kết nổl tâm linh, tloong di̭ dởng tư̒ zả tli̭ văn hwả, da̭w dức. Pớ la̒ kản bô̭ xa̭, tlăn tlớ ka̭ chư̭ kuố zân tôô̭c Zaw ngă̒i ka̒ng éw mo̭l hăi pơ̭i kỏ ngwi kơ mai môô̭ch, kṷ nhơ̒ paw xư̭ tlơ̭ zúp kuố ta̒n thă̒nh biên báw tô̒n tli thức bán diḙ̂ kuố tính lâ̭p tơ̒ tli̒nh tlỉnh kwiê̒n xa̭ cho dă̭i fố biển chư̭ Nôm Zaw cho kản bô̭, nhân zân. Hơn 10 năm kwa, kṷ tê̒w dă̭n zwi tli̒ bớ lớp chwiê̒n dă̭i chư̭ zân tôô̭c Zaw. Pă̒ng tâm hwiết kuố ngươ̒i thâ̒i kaw thuối, ha̒ng tlăm kản bô̭ pơ̭i mo̭l zân tloong xa̭ i ta̒ too̭c, biết kơ bán pơ̭i nhâ̭n hăi ản mă̭t chư̭.

Môô̭ch ngươ̒i thâ̒i dă̭i chư̭ Nôm Zaw khác tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n Da̒ Bắc i miḙ̂t ma̒i chwiê̒n dă̭i cho mo̭l zân la̒ ôông Lỉ Hôô̒ng Minh ớ bán Xưng, xa̭ Kaw Xơn. Thew ôông Minh, chư̭ biết chăng thế thiểw tloong tơ̒i khôổng mo̭l Zaw, tha tơ̒i ko̒n zo nhu kâ̒w pớ chỉnh bán thân mô̭i mo̒ mo̭l moong hảw zư̭ zi̒n bán xắc, foong tṷc tâ̭p kwản, tli thức zân zan. Tlái kwa tư̒ thể hḙ̂, ta̒n kác kuổn khắch kố i ản lưw chwiê̒n tloong môô̭ch xổ za di̒nh pơ̭i za di̒nh kôô̒ng nô̭i zung foong fủ. Ớ bán Xưng, mo̭l zân ỉ thức ản wiḙ̂c báw tô̒n, zư̭ zi̒n bán xắc văn hwả, tloong di̭ kỏ thiểng pô̭, chư̭ biết kuố zân tôô̭c mêê̒nh. Minh tlửng la̒ lớp hoo̭c kuố ôông thâ̒i zảw Lỉ Hôô̒ng Minh thu hút kho̭m mo̭l mo̭l zân tham za, tloong di̭ kỏ ká lưở thuối tlung niên, thănh niên, dét kon. Bi̒nh kwân mô̭i mo̒ khảng, ôông tố tlức 2 - 3 puối hoo̭c cho 10 - 15 hoo̭c biên. Thôông kwa wiḙ̂c hoo̭c chư̭, pa̒ kon hiếw thêm wê̒l da̭w lỉ, foong tṷc, tâ̭p kwản pơ̭i i nhơ kóp fâ̒n báw tô̒n chư̭ biết têểnh wê̒l khăw ni̒.

Thew Xớ VH,TT&ZL, dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Zaw tlêênh diḙ̂ pa̒n tính khôổng thă̒nh kôô̭ng dôô̒ng ớ ta̒n kác hwiḙ̂n: Da̒ Bắc, Lương Xơn, Kim Bôi, Kaw Foong pơ̭i thă̒nh fổ Hwa̒ Bi̒nh, kỏ nê̒n văn hwả, li̭ch xứ lô tơ̒i kôô̒ng pơ̭i tli thức zân zan foong fủ. Wê̒l chư̭ biết, nả chăng kỏ văn tư̭ tluổ mo̒ xứ zṷng chư̭ Hản ta̒ ản Zaw hwả hôốc la̒ chư̭ Nôm Zaw. Ta̒n năm khânh ni, tí báw bḙ̂ pơ̭i fát hwi pê̒n bư̭ng zi xán chư̭ biết kuố zân tôô̭c Zaw, pên keḙnh bớ lớp ngăl ớ ta̭i kơ xớ zo chỉnh ngươ̒i thâ̒i tloong kôô̭ng dôô̒ng chwiê̒n dă̭i, kấp wí, tlỉnh kwiê̒n diḙ̂ fương ka̭ no̒ i ta̭w mo̭i diê̒w kiḙ̂n dôô̭ng biên khích lḙ̂ ta̒n mo̭l nẳm zư̭ pơ̭i chwiê̒n dă̭i zi xán. Xớ VH,TT&ZL kwan tâm xâi zư̭ng hô̒ xơ dê̒ ngi̭ kôông nhâ̭n ngḙ̂ nhân ưw tủ, ngḙ̂ nhân nhân zân cho ta̒n mo̭l kỏ tư̒ kôổng hiển cho wiḙ̂c báw tô̒n zi xán văn hwả zân tôô̭c Zaw. Thôông kwa dô̭i ngṷ ngḙ̂ nhân, mo̭l kỏ wi tỉn tloong kôô̭ng dôô̒ng, kôông tác zư̭ zi̒n, fát hwi zi xán chư̭ Nôm Zaw tloong kôô̭ng dôô̒ng ngă̒i ka̒ng ản koi tloo̭ng.

Chư̭ Nôm Zaw ko̒n ản báw tô̒n zản tiếp pơ̭i khai thác hiḙ̂w kwá gẳn pơ̭i fát tliến zu li̭ch. Zấp ni̒, bán Xưng, xa̭ kaw Xơn tang fát tliến zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng. Tlêênh kơ xớ thew tuối mṷc tiêw zư̭ zi̒n, fát hwi zả tli̭, chư̭ biết Nôm Zaw kôô̒ng ta̒n kác zi xán khác kuố zân tôô̭c Zaw tang zoong têểnh nguô̒n lơ̭i cho mo̭l zân bán Xưng.


KÁC TIN KHÁC


Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.