Khu zi tích li̭ch xứ Nha̒ mẳi in tiê̒n ớ xa̭ Fủ Ngiḙ̂ (La̭c Thwí) ha̒ng năm tỏn ản tư̒ zu kheéch têểnh thăm kwan, thi̒m hiếw. 

Xứ xắch gi la̭i, pớ kuổi thể kí XIX, thư̭c zân Fáp liên tiêpc kấp chẩi fép cho ta̒n kác nha̒ tư xán Fáp paw bu̒ng tất La̭c Thwí chiểm tất lâ̭p dô̒n diê̒n, xúc tiển wiḙ̂c thwê pơ̭i khai thác kâl hâ̒ng. Ta̒n năm 1893 - 1899, tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n La̭c Thwí kỏ 8 na̒h tư xán Fáp, chiểm 11.445ha tất lâ̭p dô̒n diê̒n. Khu bư̭c xa̭ Kổ Ngiḙ̂ (măi thuô̭c xa̭ Fủ Ngiḙ̂) nă̒m tloong khu dô̒n diê̒n ka̒ fê Chi Nê kuố nha̒ tí fủ mo̭l FápEnet Bo-ren, Ôông Bo - ren ta̒ tá tha hơn 40 năm tí khai fả pơ̭i xâi dô̒n diê̒n. Năm 1943, zo fái tlớ wê̒l Fáp, ôông Bo - ren paảnh la̭i cho za di̒nh ôông pa̒ Dô̭ Di̒nh Thiḙ̂n, nha̒ tư xán Viḙ̂t Nam iêw nước kôô̒ng pơ̭i zả 2.000 la̭ng wa̒ng. 

Dô̒n diê̒n kỏ ziḙ̂n tích 7.331ha, za̒i 13km, hôô̭ng 9km kôô̒ng pơ̭i ta̒n keẻnh hâ̒ng ka̒ fê, kâl tu, tlu, che̒. Ớ ni, ôông Bo - ren ta̒ cho xâi tư̒ khu nha̒ kiên kổ, khu chểbiển ka̒ fê, khu ku̒m tla̭i cho tlu po̒ ớ… Khăw ngă̒i 2/9/1945, nước Viḙ̂t Nam Zân chú kôô̭ng hwa̒ tha tơ̒i fái dổi mă̭t pơ̭i tư̒ khỏ khăn, gôô̒ng mêê̒nh pơ̭i kải chă̭c tỏl, chă̭c zốt, chă̭c pên wa̒i paw. Nê̒n kinh tể kiḙ̂t kwḙ̂, chăng kỏ éw tiê̒n no̒, dất nước i bươ̒ tlái kwa na̭n tỏl zo tlỉnh xắch kuố fát xít Nhâ̭t, kwân Tướng, kwân Fáp thi̒m kắch gâi khức ép wê̒l kinh tể… 

Tlước ta̒nk hỏ khăn di̭, tli thức Viḙ̂t Nam i ta̒ kỏ tư̒ toỏng kóp kwan tloo̭ng, kỏ ngiḙ̂ hết khức to lởn. Tloong xổ ta̒n nhân xi̭ tlỉ thửc tiêw biếw thơ̒i ki̒ ni̒ kỏ ôông Dô̭ Di̒nh Thiḙ̂n. Ta̒n hwa̭t dôô̭ng pơ̭i toỏng kóp ta̒i tlỉnh kuố ôông kôô̒ng za di̒nh kỏ liên kwan têểnh xư̭ kiḙ̂n thă̒nh lâ̭p ngă̒nh Ta̒i tlỉnh Viḙ̂ Nam, têểnh xư̭ tha tơ̒i kuố dôô̒ng pa̭c ta̒i tlỉnh - dôô̒ng pa̭c Kṷ Hô̒, mo̒ dô̒n diê̒n Chi Nê kuố ôông la̒ miểng ản Chỉnh fú kắch ma̭ng tă̭ch nha̒ mẳi in tiê̒n dâ̒w tiên tloong ta̒n ngă̒i dâ̒w Tlỉnh kwiê̒n mởi thă̒nh lâ̭p. 

Thew lơ̒i zởi thiḙ̂w kuố hưởng zâ̭n biên khu zu li̭ch, ớ ni, ta̒n tơ̒ chẩi pa̭c Viḙ̂t Nam kỏ mâ̭nh zả ká nhất la̒ "100 dôô̒ng” hăi ko̒n ản hôốc la̒ "tơ̒ pa̭c kon tlu xeenh” kúo tlỉnh kwiê̒n kắch ma̭ng Viḙ̂t Nam tha tơ̒i, khắng di̭nh bi̭ thể pơ̭i tlú kwiê̒n kuố zân tôô̭c Viḙ̂t Nam. Tloong thơ̒i zan nha̒ mẳi in tiê̒n hwa̭t dôô̭ng ớ dô̒n diê̒n Chi Nê, tí tleẻnh fái ản dố, kôông nhân na̒h mẳi chí in pa̭c paw ka̭ 3 - 4h, Pớ khảng 12/1946 - 2/1947, Kơ kwan Ẩn lwa̭t Tlung ương tă̭ch ớ dô̒n diê̒n Chi Nê i ta̒ kung kấp cho ta̒n ngă̒nh, diḙ̂ fương pớ Nam Tlung Bô̭ tlớ tha khwáng 400 tliḙ̂w dôô̒ng pa̭c Viḙ̂t Nam. Xổ tiê̒n ni̒ ta̒ hô̭ tlơ̭ nguô̒n lư̭c tí tlang bi̭ bṷ khỉ, lương thư̭c, thuốc mem fṷc bṷ kuô̭c khảng chiển chẩng thư̭c zân Fáp. 

Năm 2007, khu zi tích li̭ch xứ Nha̒ mẳi in tiê̒n ớ dô̒n diê̒n Chi Nê (1946 - 1947) ản Na̒h nước xếp ha̭ng zi tích li̭ch xứ kấp kuốc za. Ngăl khăw ản kôông nhâ̭n, kôông tác báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ zi tích nhănh choỏng ản la̒. WBNZ hwiḙ̂n La̭c Thwí lâ̭p kwi hwă̭ch tli tiết ản WBNZ tính fê zwiḙ̂t kwi hwă̭ch kôô̒ng pơ̭i ziḙ̂n tích 15,64 ha, paw bô̒m ta̒n kác ha̭ng mṷc: Xướng in tiê̒n, nha̒ Bác Hô̒ wê̒l thăm pơ̭i la̒ wiḙ̂c, kho tí pa̭c, nha̒ hô̭i tlươ̒ng, nha̒ tỏn tiếp, fu̒ diêw ớ khu xướng in, xân wâ̒n lôông kâl, hḙ̂ thôổng zaw thôông ká thắi khu bư̭c, khu kôông biên wâ̒n hwa, khu tỏn tiếp kôô̒ng pơ̭i ta̒n kôông tli̒nh văn hwả, pui zôô̭ng zải tlỉ… 

Dôô̒ng chỉ Tlâ̒n Kuốc Twẩn, Chú ti̭ch WBNZ xa̭ Fủ Ngiḙ̂ cho hăi: "Tloong ta̒n năm kwa, kôông tác kwán lỉ, báw tô̒n khu zi tích li̭ch xứ Nha̒ mẳi in tiê̒n kôô̒ng pơ̭i kôông tli̒nh Nha̒ tướng niḙ̂m mo̭l kỏ kôông pơ̭i kản bô̭, kôông nhân nha̒ mẳi in tiê̒n ớ dô̒n diê̒n Chi Nê ản dám báw. Khu zi tích la̒ kôông tli̒nh kỏ ỉ ngiḙ̂, la̒ miểng lưw zư̭ ta̒n zẩw ản li̭ch xứ kuố môô̭ch thơ̒i ki̒ kắch ma̭ng bé bang kuố zân tôô̭c Viḙ̂t Nam. Thơ̒i zan kwa, khu zi tích i ta̒ tỏn ha̒ng chṷc ngi̒n lươ̭t zu kheéch têểnh pớ tư̒ nơi thăm kwan, hoo̭c tâ̭p pơ̭i ngiên kửw”.

KÁC TIN KHÁC

Ẩn tươ̭ng zu li̭ch thă̒nh fổ pên khôông Da̒

Ẩn tươ̭ng mô hi̒nh zư̭ zi̒n, fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Hwiḙ̂n La̭c Xơn tlung khức báw tô̒n zi xán văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Xâi zư̭ng khôông zan báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng ớ hwiḙ̂n Tân La̭c

---

Tô̭l Ngḙ̂ nhân Ưw tủ tâm hwiết xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c

Tư̒ lâ̒n tô̭l eenh tloong ta̒n xư̭ kiḙ̂n văn hwả kuố tính, kuố hwiḙ̂n pơ̭i ớ khu mo̭l mươ̒ng Vôi, thi̭ tlẩn Pa Ha̒ng Dô̒i (La̭c Thwí) pơ̭i bai tlo̒ biên da̭w ta̒n tiết mṷc văn ngḙ̂. Khânh ni nhất, eenh tlư̭c tiếp biếw ziḙ̂n ớ Lḙ̂ khai hô̭i chuô̒ Tiên năm 2024, xa̭ Fủ Ngiḙ̂… Ngḙ̂ nhân Ưw tủ ko̒n éw thuối Ngwiḙ̂n Mă̭nh Twẩn ka̭ no̒ i tí la̭i cho ta̒n tôi ẩn tươ̭ng wê̒l môô̭ch ngḙ̂ xi̭ pui pé, tâm hwiết, ta̒i năng, kỏ tư̒ toỏng kóp tloong xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n ta̒n zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c.

Hwiḙ̂n Kaw Foong: Khai thác lơ̭i thể tí fát tliến zu li̭ch pê̒n bư̭ng

Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.

Hwiḙ̂n Mai Châw khơi nguô̒n văn hwả dớ fát chiến zu li̭ch

Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.

Hwiḙ̂n La̭c Xơn nhân rôô̭ng mô hi̒nh kác kâw la̭c bô̭ báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ zi xán văn hwả

Vươ̒ la̒ diếm kă̭p văn hwả, kác kâw la̭c bô̭ (KLB) báw tô̒n fát hwi zả tli̭ văn hwả tlêênh diḙ̂ ba̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn ko̒n lad dươ̭c thưư̭c hă̒nh, môi tlươ̒ng cho ngḙ̂ nhân, nhưửng ngươ̒i am hiếw va̒ iêw thích văn hwả zân tôô̭c xinh hwa̭t, tâ̭p liḙ̂n, tlaw dối kinh ngiḙ̂m, ki̭ năng va̒ chiê̒n ră̭i cho thể hḙ̂ tlé.

Tliê̒n thôông hi̒nh ắnh văn hwả, kon mo̭l tính Hwa̒ Bi̒nh

Tính Hwa̒ Bi̒nh ản hăi dẳi têểnh la̒ bu̒ng tất kỏ bê̒ tă̒i li̭ch xứ, văn hwả, môô̭ch tloong ta̒n kải tlă̭ng kuố mo̭l Viḙ̂t kố, kư tlủ ớ tơ̒ tính khải Bắc mé ta̭p tlung kho̭m nhất ớ tính Hwa̒ Bi̒nh kôô̒ng nê̒n "Văn Hwả Hwa̒ Bi̒nh” nối thiểng i ta̒ kết tinh dêênh kải thôốch kuố bu̒ng tất, kon mo̭l Hwa̒ Bi̒nh

Lưw zư̭ zả tli̭ nê̒n “Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” nối thiểng thể zởi

Hwa̒ Bi̒nh la̒ bu̒ng tất kố pớ mâ̭n ngă̒i, kôô̒ng pơ̭i ta̒n tlải khṷ pôl nổl doo̭c thew hưởng Dôông Nam, ti tôi pơ̭i tlải khṷ Tlươ̒ng Xơn ớ pên khải Tâi i ta̒ la̒ tha dêênh tư̒ bô̒n diḙ̂, thung lṷng kôô̒ng hḙ̂ thôổng, thư̭c bâ̭t foong fủ. Ngăl pớ thơ̒i tiê̒n xứ, kon mo̭l i ta̒ khởm té tha khôổng ớ nơi ni̒ tlêênh meénh tất ni̒, tí la̭i môô̭ch nê̒n văn hwả nối thiểng thể zởi - "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” (VHHB).