Zu kheéch thew ngỏ kâl thi̭ xỏm Mó, xa̭ Chiê̒ng Châw (Mai Châw) ản binh zănh kâl zi xán Viḙ̂t Nam. 

Nă̒m ớ ngăl pên ta̭ng khả ớ kuổi xỏm Mó, kâl thi̭ kố thṷ nhơ môô̭ch mo̭l khôống lô̒ choo̭ng ớ thắng, bang tlêênh mêê̒nh ta̒n tlâ̒m tích kuố thơ̒i zan. Eenh Ma̭c Văn Kwân, kản bô̭ văn hwả xa̭ Chiê̒ng Châw cho hăi: Tí ản kôông nhâ̭n la̒ kâl zi xán Viḙ̂t Nam, kâl thi̭ ni̒ hô̭i tṷ tâ̒i tú tiêw tlỉ nhơ: moo̭c tư̭ nhiên, khôổng ít nhất 200 năm, to ză̭l, kỏ hi̒nh zảng dă̭c xắc. Kải tảng kế la̒ kâl kỏ zả tli̭ kắnh kwan, văn hwả li̭ch xứ. Zu kheéch têểnh ni chăng khói bất ngơ̒ tlước kải thôốch ki̒ bi̭ kuố kâl thi̭ kha̒ thuối tơ̒i ha̒ng ngi̒n năm, kôốc kâl to têểnh ká chṷc mo̭l uốp chăng tlô̭m, tơ̒ng bảng hă̭ch xu̒ xi̒, gô̒ gê̒, nối u kôô̭c kweenh kôốc kôô̒ng pơ̭i ta̒n lớp po̭ tă̒i tloóc tha tơ̒ng bảng. Khươ̭ thân kâl thi̭ ko̒n khôống tư̒ lô̭ thă̒nh bảng to, ngăl ká ta̒n kee̒nh tlêênh ngo̭n i bảm tlơ̒ng môốc mew, nhuô̭m mă̒w thơ̒i zan.

Mo̭l zân ớ ni thuô̭c lă̒w kâl tliḙ̂n tliê̒n thwiết mâ̭n ngă̒i chă̭c kơ̒ zâ̒m fương Bắc zo Chư xwải Lưw Hư̭w Fúc tlí hwi pớ ta̭ng Môô̭c Châw (Xơn La) tla̒n thuổng, cho kwân xâi zư̭ng dô̒n lwi̭ ớ khu bư̭c kâl thi̭ xỏm Mó tí hoo̒ng chiểm toỏng Mai Châw. Kwân chă̭l ác ti têểnh no bơ bét ta̒i xán kuố zân, ta̒n fả muô̒ ma̒ng, pó ôông tưở tloong mươ̒ng kôô̒ng pơ̭i mo̭l lỉnh ớ ta̒n miểng nả ti kwa, lḙ̂ tlôốc nô̭p cho Chư xwải tí lḙ̂ kôông khăw di̭ tlew lêênh kâl thi̭ tí thi̭ wi. Khăw khi nhâ̭n kôông, chă̭l nả ta̒w hủ pẩm tâ̭p tlung kắch kôốc kâl thi̭ khwáng 200 m wê̒l pên ta̭ng Thănh Hwả. Mô̭i mo̒ khi kwa ni, mo̭l zân tê̒w bô ku̒ng kăm fâ̭n tlước thô̭i ác kuố kwân chă̭c. Cho dêênh, ma̭ nung nẳw ỉ tlỉ tẳnh tuối chă̭c. Kâl thi̭ xỏm Mó tlớ thă̒nh tlủng nhân thô̭i ác môô̭ch thơ̒i.

Têểnh ka̭ thơ̒i Fáp thuô̭c, chă̭c tiếp tṷc pắt bớ pơ̭i tẻm pó mo̭l bô kở, i tẻm tlôốc tlew lêênh kâl thi̭. Kôốc thi̭ tơ̒ng nhuổm mă̒w tó kuố chăng mắt kơ no̒ chiển xi̭ iêw nước. Ta̒n năm chiển tlănh, chă̭c nẻm bom tư̒, kôốc thi̭ kha̒ thă̒nh nơi ho̭p hô̭i zân kwân zu kích, pă̒i binh, bổ tlâ̭n tí chiển dẩw. Kâl chỉnh la̒ tlửng nhân li̭hc xứ tloong hal kuô̭c chiển tlănh kuố zân tôô̭c, la̒ bi̭ kửw tinh che chớ cho zân bán la̒ng.

Khảng 8, khảng 9 la̒ muô̒ thi̭ chỉn, mo̭l zân ti kwa ni i ản hít ha̒ nu̒i hơm ngoo̭ch kuố ta̒n tlải thi̭ hơm. Kâl thi̭ kố thṷ nhơ linh hô̒n kuố mo̭l Thải Mai Châw. Mo̭l zân koi kâl thi̭ la̒ ta̒i xán bô zả pơ̭i tin hă̒ng kâl thi̭ zất linh thiêng. Ngă̒i tlước, kế ká ta̒n kác bi̭ kwan lang ti kwa nơi ni̒ tê̒w fái thuổng ngươ̭ tắch kwa. Ngă̒i măi, paw zi̭p lḙ̂ hô̭i Xên Mươ̒ng ha̒ng năm, thâ̒i mo tlước tiên fái la̒ ngi lḙ̂ kủng ớ kôốc kâl thi̭ khăw di̭ mởi kwăi wê̒l di̒nh la̒ng Bôn la̒ lḙ̂.

Năm 2016, kâl thi̭ xỏm Mó ản binh zănh la̒ kâl zi xán Viḙ̂t Nam. Nhơ̒ ản báw bḙ̂ tốt cho dêênh kâl thi̭ kố thṷ i ko̒n ngwiên wḙn khức khôổng, twá poỏng maách kweenh năm. Mo̭l zân tloong xỏm ka̭ no̒ i fân kôông ha̒ têểnh chăm xoóc, kwét zo̭n. Tlỉnh kwiê̒n diḙ̂ fương tấi mă̭nh twiên tliê̒n, kwáng bả tí mo̭l zân pơ̭i zu kheéch hiếw thêm zả tli̭ kuố tlửng nhân li̭ch xứ, chung thăi báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ li̭ch xứ diḙ̂ fương.

KÁC TIN KHÁC

Bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c tối thăi nhơ̒ mô hi̒nh zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng

Lưw zư̭ bán xắc văn hwả Hwa̒ Bi̒nh

Thiêng liêng Lḙ̂ Kă̒w ngư, thá hwa dăng tlêênh khôông Da̒

Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

---

Xa̭ Hơ̭p Tiển zư̒ bán xắc văn hwả zân tô̭c Mươ̒ng

Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t ti têểnh bu̒ng khỏ - Lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.