(HBDT) - Ză̒nh tloo̭n kuô̭c dơ̒i xăw tâ̒m va̒ zư̭ zi̒n chiêng kố, Ngḙ̂ nhân Ưw tủ Bu̒i Tiển Xô, xa̭ Vỉnh Tiển (Kim Bôi) ản vỉ la̒ ngươ̒i "ziên nơ̭” kôô̒ng chiêng Mươ̒ng. Xăi dẳm thiểng chiêng, ôông xă̭n xă̒ng deẻnh dối ba̭c thiê̒n, thơ̒i zan, kôông khức dớ zư̭ zi̒n va̒ lan twá nét văn hwả dôô̭c dảw kuố zân tôô̭c Mươ̒ng.
Ngḙ̂ nhân Ưw tủ Bu̒i Tiển Xô, xa̭ Vỉnh Tiển (Kim Bôi) bên nhưửng kẳi chiêng kwỉ zả.
Ngḙ̂ nhân Ưw tủ Bu̒i Tiển Xô, xa̭ Vỉnh Tiển khinh năm 1953, kwê kôốc ớ hwiḙ̂n La̭c Xơn, năm 17 thuối ôông thew bổ mḙ̂ chiến dêểnh thôn 168, xạ Vỉnh Tiển. Ngăi bớ khi̒ ko̒n rét, dơ̒i khôổng văn hwả kuố zân tôô̭c Mươ̒ng Mươ̒ng, dă̭c biḙ̂t la̒ thiểng chiêng nhơ meḙch nguô̒n tư̭ nhiên ngẩm baw ôông. Tloong nhưửng năm 90 kuố thể kí tlước, khi̒ kinh tể dất nước ko̒n nhê̒w khỏ khăn, nhê̒w nha̒ kẳnh thăng baảnh di nhửng chiêng hơ. Chăng dee̒nh loo̒ng tlước xư̭ "chắi mẩw” văn hwả, ôông Xô khi̒ rỉ la̒ kôông tác viên kuố Dwa̒n Văn kôông tính, da̒ roong ruối tlêênh kẳi xe da̭p di khắp Hwa̒ Bi̒nh dớ thi̒m muô la̭i chiêng. Zu̒ ảng khả khỏ khăn, thiểng chiêng nhơ bên thai thúc zuṷc fái di. Kỏ bâ̭n dớ lể ản 2 kẳi chiêng, ôông vất 3 ngă̒i vươ̭t hơn 100 km ảng khả dô̒l, khṷ ớ hwiḙ̂n Tân La̭c, La̭c Xơn dớ muô chiêng.
Ngḙ̂ nhân Ưu tủ Bu̒i Tiển Xô chiê xé: "Xwất fát bớ xư̭ dam mê, năm 1970, tôi di kôông tác ớ chơ̭ Vṷ Bán hwiḙ̂n La̭c Xơn, thẩi bâ̭w baảnh chiêng hơ, tôi muô wê̒l. Kứ măng ớ nỏ baảnh tôi thi̒m dêểnh hói muô. Kỏ khi̒ nha̒ chăng kỏ thiê̒n, kinh tể khỏ khăn, tloong nha̒ kỏ 6 – 7 kon bo̒, zo dam mê kwả, tôi ba̒n kôô̒ng vơ̭ baảnh bo̒ muô wê̒l”
Bă̒ng tâm hwiết va̒ thiê̒n kuố kuố mêê̒nh, ôông Xô da̒ xưw tâ̒m ản khâânh 60 kẳi chiêng, tloong rỉ kỏ 38 chiêng kố, 18 chiêng kim, ko̒n la̭i la̒ chiêng thâw. Nghḙ̂ nhân Ưw tủ Bu̒i Tiển Xô ko̒n la̒ ngḙ̂ xi̭ da ta̒i, ôông mắt chơi va̒ thế hiḙ̂n khâânh 20 lo̭i nha̭c kṷ kuố kác zân tôô̭c miê̒n nủi va̒ môô̭ch xổ nha̭c kṷ hiḙ̂n hiḙ̂n da̭i.
Ka̭ ni̒, mă̭c zu̒ thuối kaw, ôông Xô vấn thươ̒ng xwiên di chiê̒n ră̭i deẻnh chiêng tlêênh khắp diḙ̂ ba̒n tloong va̒ wa̒i hwiḙ̂n, vởi tâm hwiết lưw zư̭, báw tô̒n chiêng Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khâw. Ôông chí lo chăng thi̒m ản mo̭l hoo̭c, chứ thiê̒n ră̭i ôông ó zắc dêênht khi̒ no̒.
Ba̒ Bu̒i Thi̭ Kwiên, kâw la̭c bô̭ chiêng Mươ̒ng xỏm Thaw Ká, xa̭ Vỉnh Tiển cho mắt: Bớ khi̒ thee̒nh lâ̭p kâw la̭c bô̭ chiêng Mươ̒ng, ản Nghḙ̂ nhân Ưu tủ Bu̒i Tiển Xô tlưư̭c tiếp záng ră̭i, kác thă̒nh viên kâw la̭c bo̭ da̒ deẻnh tha̭w kác ba̒i chiêng Mươ̒ng”.
Dôô̒ng chỉ Bu̒i Văn Nam, Fỏ Chú ti̭ch UBNZ xa̭ Vỉnh Tiển cho mắt: Nghḙ̂ nhân Ưu tủ Bu̒i Tiển Xô luôn la̒ ngươ̒i di dâ̒w tloong wiḙ̂c báw tô̒n, fát hwi kác zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c, dă̭c biḙ̂t la̒ zả tli̭ văn hwả chiêng Mươ̒ng. Wa̒i wiḙ̂c tham za hwa̭t dôô̭ng biếw ziḙ̂n ta̭i diḙ̂ fương, ôông tích kưư̭c chiê̒n ră̭i cho kác thể hḙ̂ tlêênh diḙ̂ ba̒n xa̭. Doỏng kóp kuố ôông Xô da̒ kóp fâ̒n lưw zư̭ văn hwả Chiêng Mươ̒ng nhơ meḙch ngâ̒m chắi mái cho thể hḙ̂ mai khâw.
Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.
Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.
Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?
Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.
.jpg)
