Zu kheéch ươ muô xẳm ớ chơ̭ fiên Pa̒ Ko̒, xa̭ Pa̒ Ko̒ (Mai Châw).

La̒ miểng hḙn puôn paảnh, kết nổl, tlaw tối ha̒ng hwả nôông xán pơ̭i i nhơ zaw lưw văn hwả, tô̭l ha̒, kết pa̭n kuố dôô̒ng ba̒w mo̭l Môông ớ ta̒n xa̭ Hang Kiê, Pa̒ Ko̒ (Mai Châw) pơ̭i Loỏng Luông, hwiḙ̂n Vân Hô̒ (Xơn La), chơ̭ fiên Pa̒ Ko̒ ản ho̭p paw Chú nhâ̭t ha̒ng twâ̒n. Ta̒n zan ha̒ng ớ ni khả la̒ dơn zán, ha̒ng hwả hâ̒w nhơ la̒ ta̒n dô̒ zu̒ng, bâ̭t zṷng, kôông kṷ thiết iểw, khânh pơ̭i kuô̭c khôổng hna̒g ngă̒i kuố dôô̒ng ba̒w Môông; ta̒n kác lwa̭i nôông xán zo tlỉnh mo̭l zân diḙ̂ fương xán xwất… Zu̒ dơn xơ, môô̭c ma̭c mé mơ̭i mo̒ lâ̒n têểnh chơ̭ fiên tê̒w thu hút zu kheéch. Mo̭l ươ lươ̭ cho̭n nôông xán "kuố nha̒ lôông ản”, mo̭l bi̭ hút bới ta̒n kải zan ha̒ng paảnh kwâ̒n ảw chuông lḙ̂…

Kải Ngwiḙ̂n Thi̭ Tlang, zu kheéch têểnh pớ kwâ̭n Ha̒ Dôông (TF Ha̒ Nô̭i) chiê xé: "Lâ̒n tâ̒w têểnh Mai Châw zu li̭ch, ản ô̭i pa̭n zởi thiḙ̂w tôi têểnh chơ̭ fiên Pa̒ Ko̒ pớ ka̭ khởm, kôô̒ng pơ̭i kắnh mâi tlúc mơ̒ mơ̒, chơ̭ fiên Pa̒ Ko̒ chôổng nhơ pức tlănh thu nhó wê̒l tơ̒i khôổng, xinh hwa̭t kuố dôô̒ng ba̒w Môông. Tôi i măng ngơ̭p bới kắnh xắc mă̒w kuố ta̒n bô̭ wẳl ảw kôô̒ng ha̒ng hwả mo̭l zân khắp nơi tố wê̒l ni pă̒i paảnh. Zu̒ la̒ chơ̭ fiên mé kám zác chôổng nhơ chơ̭ Thết. Ha̒ng hwả foong fủ, dâ̭m bán xắc dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Môông, Thải, pớ kwâ̒n ảw têểnh fṷ kiḙ̂n, thủl xeéch pái hwa văn thố kấm; dô̒ la̒ nôông; bâ̭t nuôi; dô̒ zu̒ng; dô̒ diḙ̂n tứ, mi̭ fấm; thâ̭m tlỉ kỏ ká khu ăn oỏng kôô̒ng pơ̭i tư̒ mỏn ăn tliê̒n thôổng. Khânh zan ha̒ng pái kỏ ta̒n nhỏm ỉ pả Môông thuối chơ̒ng 18 - 20 thươi tẳn, tloong bô̭ wẳl ảw tliê̒n thôổng”. Mê mấn pơ̭i ta̒n xán fấm chuống pái, tlước khi wê̒l kải Tlang cho̭n muô ba̒i kải bỉ, khăn la̒ kwa̒ tă̭ng cho mo̭l thân.

Ti kôô̒ng mṷc dích ốn di̭nh tlâ̭t tư̭, khôi fṷc, kwáng bả bán xắc văn hwả tliê̒n thôổng tí fát tliến zu li̭ch, khảng 12/2018, WBNZ hwiḙ̂n Mai Châw tha kwiết di̭nh la̒ mô hi̒nh "Fiên chơ̭ bu̒ng kaw Mai Châw” tố tlức kỏ kwi mô ớ xân bâ̭n dôô̭ng tluung tâm hwiḙ̂n. Khác pơ̭i chơ̭ fiên Pa̒ Ko̒, Fiên chơ̭ bu̒ng kaw ko̒n kỏ thêm khôông zan văn hwả ngḙ̂ thwâ̭t zân tôô̭c. Tí la̒ diếm nhẩn pơ̭i thêm tư̒ hwa̭t dôô̭ng thu hút kheéch zu li̭ch, paw kuổi khảng, Fiên chơ̭ bu̒ng kaw Mai Châw la̒ la̭i môô̭ch khổ hwa̭t dôô̭ng văn hwả dă̭c xắc kuố dôô̒ng ba̒w ta̒n kác zân tôô̭c Thải, Môông nhơ: biếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, muổ hát, hwa̒ teẻnh nha̭c kṷ zân tôô̭c… Bươ̒ thwái mải muô xẳm ha̒ng dă̭c xán, zu kheéch bươ̒ ản ngỏ ta̒n tiết mṷc văn hwả, văn ngḙ̂ bán xắc luố dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c. ta̒n thiểng hát, thiểng nha̭c tê̒w pơ̭i ha̒ kôô̒ng zoo̒ng mo̭l ti chơ̭ ka̒ng la̒ cho khôông khỉ chơ̭ fiên khởm Chú nhâ̭t xoio dôô̭ng. Nơi ni̒ chăng chí la̒ miểng têểnh kuố zu kheéch tloong nước mo̒ ko̒n thu hút tư̒ zu kheéch kuố tể têểnh zu li̭ch ớ Viḙ̂t Nam.

Pa̒ Kimberly Keeton, kuốc ti̭ch Mi̭ cho hăi: Pớ ka̭ ớ pên Mi̭, kwa ma̭ng xa̭ hô̭i tôi ản hăi dố tư̒ hi̒nh ắnh, foỏng xư̭ kwáng bả wê̒l zu li̭ch ớ Viḙ̂t Nam. Tloong chwiển ti lâ̒n ni̒, khăw khi thăm kwan Ha̒ Nô̭i, tôi lươ̭ cho̭n Mai Châw la̒ miểng têểnh tiếp thew. Tôi bi̭ thu hút bới kuô̭c khôổng bi̒nh zi̭, môô̭c ma̭c kuố ta̒n kác zân tôô̭c khôổng ớ ni kôô̒ng pơ̭i măng ẩn tươ̭ng bới nét văn hwả tliê̒n thôổng. Têểnh fiên chơ̭ bu̒ng kaw, tôi kỏ thế ản dố ká thắi ta̒n kải di̭. Wa̒i tha, nha̒ tôi ko̒n ản tlái ngiḙ̂m dô̒ ăn oỏng zân tôô̭c kôô̒ng kắch nổ hấp zâ̭n.

Dôô̒ng chỉ Ha̒ Twẩn Hái, Tlướng foo̒ng Zân tôô̭c hwiḙ̂n Mai Châw cho hăi: Tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n zấp ni̒ kỏ 10 chơ̭ fiên. Tí fát tliến zu li̭ch pê̒n bư̭ng, la̒ ản niê̒m tin cho mo̭l zân pơ̭i zu kheéch, bẩn dê̒ bḙ̂ xinh an twa̒n thư̭c fấm kôô̒ng nguô̒n kôốc, xwất xử ha̒ng hwả ka̭ no̒ i ản tlỉnh kwiê̒n diḙ̂ fương kwan tâm, kwán lỉ chă̭t chḙ. Ta̒n ha̒ng pă̒i paảnh ớ fiên chơ̭, tảng pô̭ la̒ fiên chơ̭ bu̒ng kaw Mai Châw ản Ban Kwán lỉ chơ̭ ka̭ no̒ i kiếm tla chất lươ̭ng. Khức hút ta̒n fiên chơ̭ kuố dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c zoong têểnh ta̒n tỉn hiḙ̂w tích kư̭c tloong wiḙ̂c fát tliến zu li̭ch bu̒ng kaw; ta̭w diê̒w kiḙ̂n cho nhân zân ta̒n kác zân tôô̭c hwiḙ̂n Mai Châw zaw lưw puôn paảnh, la̒ diếm nhẩn tloong fát tliến kinh tể diḙ̂ fương.

KÁC TIN KHÁC

Bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c tối thăi nhơ̒ mô hi̒nh zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng

Lưw zư̭ bán xắc văn hwả Hwa̒ Bi̒nh

Thiêng liêng Lḙ̂ Kă̒w ngư, thá hwa dăng tlêênh khôông Da̒

Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

---

Xa̭ Hơ̭p Tiển zư̒ bán xắc văn hwả zân tô̭c Mươ̒ng

Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t ti têểnh bu̒ng khỏ - Lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.