Thung lung Hang Kiê, hwiḙ̂n Mai Châw, tính Hwa̒ Bi̒nh ớ tlóm khươ bổn biê̒l khṷ, kweenh năm mâl mu̒ baw fú. Dươ̭c ni̒ da̒ tư̒ng ản vỉ nhơ thung lṷng tứ thâ̒n, ka̭ ni̒ Hang Kiê da̒ dối thăi, tlớ thee̒nh diếm zu li̭ch lỉ tướng.

Thung lṷng Hang kiê dḙp nhơ chiḙ̂n kố tích dơ̒i hơ
Ti thew
kuốc lô̭ 6, cha̭m dất kaw ngwiên Mô̭c Châw, kỏ ảng khả ngé chiêw di hơn
chṷc kâl xổ khả choỏng kweenh ko, uổn lươ̭n kwa kác mâl tlơ̒i la̒ dêểnh
dất Hang Kiê. Thung lṷng kuố mo̭l Mông paw nhửng ngă̒i ni̒ thôốch dêểnh
mêl mo̭l. Ớ ni pổn muô̒ hwa rư̒ng rớ ba̭t nga̒n, khỉ hâ̭w ôn hwa̒, paw
ngươ̒i dêểnh ni chăng hảw rơ̒i ti.
Xa̭ Hang Kiê ớ keḙnh kaw ngwiên
Mô̭c Châw kỏ khỉ hâ̭w ôn hwa̒, kweenh năm maách mé.
Hang Kiê la̒ dươ̭c khinh khôổng kuố ba̒ kon mo̭l
Mông, zân tô̭c hiểw kheéch khi̒ no̒ i vớ rôô̭ng kướ dỏn kheéch. Nhửng
ngôi nha̒ gô̭ thấp thwảng zưởi nhửng tản wâ̒n da̒w, wâ̒n mâ̭n iên bi̒nh.
Dêểnh ni ba̭n kỏ thế baw thăm bất kử za di̒nh no̒. Za chú tháw tlôô̭ng
da̭ mơ̒i ba̭n la̭i ớ ăn kơm ku̒ng za di̒nh. Tlước ni nơi ni̒ tư̒ng ản mắt
dêểnh la̒ vu̒ng dất "tứ thâ̒n” vi̒ tḙ̂ buôn baảnh ma twỉ. Mẩi năm khâânh
ni, na̭n buôn baảnh da̒ zám hắn, ba̒ kon ngươ̒i Mông da̒ mắt la̒ zu lich
dớ dỏn kheéch.
Xúng I
Muổ la̒ mo̭l Mông ớ bán Hang Kiê da̒ meḙnh za̭n vớ homestay ta̭i bán,
nha̒ sa̒n kuố Muổ la̒ dươ̭c dêểnh kuố nhê̒w zu kheéch. Nơi ni ko̒n kỏ
nhửng ngê̒ thú kôông chiê̒n dơ̒i kuố mo̭l Mông, nhơ ngê̒ zḙ̂t lanh,we xáp
oong, thêw thuô̒ ản ủn ma̭ng fṷ nư̭ Mông hoo̭c pớ khi̒ ko̒n rét, 4, 5
thuối da̒ mắt thêw, 6 – 7 thuối mắt nổl lanh, zḙ̂t lanh, we xáp oong.
Hwa̒ mêê̒nh tloong kuô̭c khôổng kuố ba̒ kon ngươ̒i Mông i la̒ môô̭ch chái
ngiḙ̂m thủ vi̭.
Ngôi nha̒ homestay kuố kô chú Xúng
I Muổ
Kô chú xinh dḙp Xu̒ng I Muổ
Kác ủn ma̭i Mông zwiên zảng, rất
zói văn ngḙ̂
Tham za la̒ ngê̒ thú kôông ku̒ng ba̒ kon ngươ̒i Mông
i la̒ môô̭ch chái ngiḙ̂m thủ vi̭

Kuô̭c khôổng ớ ni iên bi̒nh.
Kung ảng khả kweenh ko ớ thung lṷng Hang Kiê

Diḙ̂ hi̒nh khu Báw tô̒n thiên nhiên Hang Kiê – Pa̒
Ko̒ kỏ dô̭ kaw tlung bi̒nh 800 – 900m xo pơ̭i mă̭t dác biến. Diếm kaw nhất
kuố khu báw tô̒n la̒ 1.223m. Ziḙ̂n tích rư̒ng kuố khu báw tô̒n chú iểw
ớ tlêênh vu̒ng nủi kỏ dô̭ chắn kaw, kỏ 2 ză̭i khṷ lởn la̒: Xa̒ Linh va̒
Lương Xa da̒ ta̭w tha nhê̒w thung lṷng rô̭ng, bă̒ng ha̒ng tlăm ha, kư zân tâ̭p
chung dôông, fát chiến nôông ngiḙ̂p.
Xán fấm dâ̒w thăi kuố zu kheéch khi̒ tham za thêw
pơ̭i ba̒ kon.
Xem bản dịch
Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.
Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.
Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?
Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.