Văn hwả - Zu li̠ch

Khảm fả zi tích hang xỏm Tla̭i ớ Mươ̒ng Wang

Thử hal, 30/12/2024 | 12:01:12 Khwô̠ng

Kắch ni 20 năm, tiển xi̭ Ngwiển Viḙ̂t, Zảm dôốc Tluung tâm Tiê̒n xứ Dôông Nam Ả da̒ fát hiḙ̂n huôl dổ di la̭i thơ̒i tiê̒n xứ za̒i chưư̒ng 6m ớ fiể Nam kướ hang xỏm Tla̭i, xa̭ Tân Lâ̭p (La̭c Xơn). Khi̒ fát hiḙ̂n, huôl di la̭i ni̒ ớ khu 60 – 70 cm, kỏ niên da̭i 8.000 – 9.000 năm, hiḙ̂n tla̭ng khâânh nhơ ngwiên vḙn.


Tiển xi̭ Ngwiển Viḙ̂t, Zảm dôốc Tluung tâm Tiê̒n xứ Dôông Nam Ả, zởi thiḙ̂w chiê xé kôô̒ng chiê̒n thôông wê̒l kác fát hiḙ̂n mởi kuố nê̒n Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh in rẩw ớ hang xỏm Tla̭i. 


Kỏ diḙ̂ hi̒nh ản bao boo̭c deenh kwenh la̒ khṷ khươ dôô̒ng bă̒ng, hang ớ khươ khṷ deenh kweenh la̒ dôô̒ng Mươ̒ng Wang kẩl lo̭. Năm 1980 , tloong chiển di kôông tác ngiên kửw lâ̭p bán dô̒ kuố fương ản Hwa̒ Bi̒nh – Tân La̭c, dwa̒n diḙ̂ chất 203 da̒ fát hiḙ̂n dổ vết văn hwả ngwiên thwí ớ hang xỏm Tla̭i, thu ản 108 hiḙ̂n vâ̭t khṷ va̒ xương dôô̭ng vâ̭t kác lo̭i.

Tloong zi tích hang khṷ Tla̭i, wa̒i kác hiḙ̂n vâ̭t bă̒ng khṷ, ko̒n thu ản rất nhê̒w bo ốc va̒ thưư̭c vâ̭t. Wiḙ̂c fát hiḙ̂n kác hô̭t kảw, bo tlẩw tloong thơơ̒ng văn hwả hang khṷ tla̭i la̒ minh chưửng vâ̭t chất wê̒l môô̭ch nê̒n nôông ngiḙ̂p tlôông lo̭ rác xơ khai thơ̒i Văn hwả Hwa̒ Bi̒n. Dă̭c biḙ̂t kác nha̒ khwa hoo̭c da̒ fát hiḙ̂n ngôi mô̭ ớ diḙ̂ thơơ̒ng kỏ niên da̭i tlêênh 17.000 năm. Zi tích mo̭l dơ̒i hơ dớ la̭i ko̒n môô̭ch xổ bếp kúi, tloong rỉ tlo̭n nhất la̒ bếp kúi , tloong rỉ kỏ 3 ho̒n khṷ khả to, thôốch va̒ diến hi̒nh, dôổng vuunh mâ̒w dó xâ̭m. Cho dêểnh chf ni̒, kác nha̒ kháw kổ vấn chươ zí ma̭ hết kác bỉ ấn lưw zư̭ ta̭i hang xỏm Tla̭i.

Dêểnh hang khṷ Tla̭i, ha ản thi̒ hiếw kuô̭c khôổng ngươ̒i tiê̒n xứ Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh. Thew huôl khả kố 21 ngi̒n năm thuối nhơ zoong zu khéch wê̒l khi̒ xơ khai kuố tlơ̒i, dất. Loo̒ng hang chiê thee̒nh 3 ngăn, ngăn kân khươ kaw nhất kỏ 2 hôô̭c lo̭m nhơ 2 tlải tlơởng ka da̭i to bác bả. Kuổi năm 2014, tiển xi̭ Ngwiển Viḙ̂t la̒ môô̭ch tloong nhưửng ngươ̒i xảng lâ̭ tha "Kâw la̭c bô̭ kuố nhưửng ngươ̒i iêw mển Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” dưửng tha kêw go̭i fưởng ô̭i, kác nha̒ háw tâm iêw mển văn hwả zân tôô̭c doỏng kóp dớ khắc fuṷc ti̒nh tla̭ng ruṷng khṷ la̒ hư ha̭i zi xán. Moong muổn ớ ni tlớ thee̒nh nhưửng kẳi nôi kuố Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh. Dêểnh kôô̒ng hang khṷ Tla̭i, ngươ̒i zân va̒ zu kheéch ko̒n kỏ diê̒w kiḙ̂n tham kwan, thi̒m hiếw wê̒l khôông zan văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng ngẳm khuung kắnh twiḙ̂t dḙp kuố thuung luṷng Mươ̒ng Wang – 1 tloong 4 Mươ̒ng lởn kuố tính Hwa̒ Bi̒nh.

KÁC TIN KHÁC

Zư̭c zơ̭ Tlương tli̒nh ngḙ̂ thwâ̭t “Dất nước tlo̭n niê̒m pui” – kỉ ức ha̒w hu̒ng tôốch lảng tương lai
Lḙ̂ hô̭i teẻnh kả tliê̒n thôổng pên pển Mươ̒ng Tlỏ, xa̭ Lô̭ Xơn
Dô̭c dảw Lḙ̂ hô̭i tăẳnh kả hỏl xa̭ Lô̭ Xơn
Fát hwi văn hwả Mươ̒ng tloong kuô̭c khôổng hôm măi

Tlang fṷc ỉ pả ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ ớ Hwa̒ Bi̒nh

Ngỏ paw tlang fṷc mo̭l ỉ pả, kỏ thế ản dố ta̒n nét văn hwả kuố zân tôô̭c Mươ̒ng, Thải, Zaw, Môông…

Lḙ̂ hô̭i Dê̒n Tlươ̒ng Kha̭ năm 2025

Tloong 2 ngă̒i 12 – 13/4 (tức ngă̒i 15 – 16/3 âm li̭ch), thi̭ tlẩn Vṷ Bán, hwiḙ̂n la̭c Xơn tố tlức lḙ̂ hô̭i dê̒ Tlươ̒ng Kha̭ năm 2025. Lḙ̂ hô̭i ản la̒ la̭i pớ năm 2019, tố tlức di̭nh ki̒ 3 năm/lâ̒n tí dáp ửng nhu kâ̒w văn hwả, tinh thâ̒n kuố mo̭l zân, kóp fâ̒n báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ zi xán.

Zư̭ zi̒n hô̒n kốt zân tôô̭c Mươ̒ng – hă̒nh tli̒nh tiếp nổl pớ tliê̒n thôổng têểnh hiḙ̂n da̭i: Báw tô̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng – pắt nguô̒n pớ dam mê

Văn hwả Mươ̒ng la̒ môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw tloong pức tlănh tư̒ mă̒w kuố nê̒n văn hwả Viḙ̂t Nam. Ngẳm ản ho̭ zả tli̭ kuố zi xán, tloong nô̭ lư̭c báw tô̒n zi xán văn hwả Mươ̒ng, tư̒ kả nhân i ta̒ toỏng kóp tảng kế. Pớ ta̒ lô, ta̒n mo̭l dam mê văn hwả Mươ̒ng i ta̒ la̒ tư̒ hwa̭t dôô̭ng báw tô̒n, kóp fâ̒n zư̭ zi̒n kho ta̒ng zi xán văn hwả bươ̭t thơ̒i zan.

Zư̭ zi̒n hô̒n kốt zân tôô̭c Mươ̒ng – hă̒nh tli̒nh tiếp nổl pớ tliê̒n thôổng têểnh hiḙ̂n da̭i: Wê̒l miê̒n văn hwả Mươ̒ng

Zân tôô̭c Mươ̒ng la̒ môô̭ch tloong ta̒n zân tôô̭c thiếw khổ ká ớ Viḙ̂t Nam, tâ̭p tlung tlú iểw ớ tính Hwa̒ Bi̒nh. Văn hwả Mươ̒ng tính Hwa̒ Bi̒nh la̒ kho ta̒ng zi xán foong fủ, cho dố bán xắc dôô̭c dảw kuố zân tôô̭c Mươ̒ng. Kôô̒ng pơ̭i hơn 63% zân khổ kuố tính la̒ mo̭l Mươ̒ng, zân tôô̭c Mươ̒ng i ta̒ xán xinh pơ̭i zư̭ ản tư̒ zả tli̭ văn hwả dă̭c xắc, la̒ dêênh bán xắc tluổ. Zi xán văn hwả kuố mo̭l Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh la̒ ta̒i xán bô zả, la̒ kốt kuố bán xắc zân tôô̭c, cho dố ản tơ̒i khôổng tinh thâ̒n foong fủ kâ̒n ản báw tô̒n pơ̭i fát hwi tloong tơ̒i khôổng hiḙ̂n da̭i.

44 tác fấm ản dê̒ kứ tôn binh tác fấm văn ho̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tính Hwa̒ Bi̒nh tiêw biếw, xwất xắc 50 năm khăw ngă̒i dất nước thôổng nhất

Ngă̒i 26/3/2025, Hô̭i dôô̒ng bi̒nh cho̭n, tôn binh tác fấm văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tiếw biếw xwất xắc 50 năm khăw ngă̒i dất nước thôổng nhất (30/4/1975 - 30/4/2025) ban hă̒nh thôông bảw khổ 35/TB-HĐBC wê̒l kết kwá bi̒nh cho̭n pơ̭i dê̒ kứ tôn binh tác fấm văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tính Hwa̒ Bi̒nh tiêw biếw xwất xắc 50 năm khăw ngă̒i dất nước thôổng nhất Thew di̭, la̒ kể hwă̭ch kuố Ban thươ̒ng bṷ Tính wí pơ̭i WBNZ tính Hwa̒ Bi̒nh wê̒l ta̒n hwa̭t dôô̭ng tôống kết 50 năm nê̒n văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t Viḙ̂t Nam khăw ngă̒i dất nước thoỏng nhất, tloong di̭ tố tlức bi̒nh cho̭n, tôn binh tác fấm văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tiêw biếw, xwất xắc 50 năm.

Khảm fả xán fấm zu li̭ch khác la̭, hấp zâ̭n ớ pu̒ng têểnh PriorBay Resort

Tlỉnh thức bớ kướ pớ khảng 2/2025, Khu zu li̭ch xinh thải Ngo̒l Hwa̒ (PriorBay Resort) thuô̭c xa̭ Xuổi Hwa (Tân La̭c) thu hút zu kheéch têểnh khảm fả, tlái ngiḙ̂m ta̒n xán fấm zu li̭ch dắng kấp, dôô̭c dảw pơ̭i hấp zâ̭n.