Mo̭l zân xa̭ Hang Kiê (Mai Châw) chwấn bi̭ chẩi dản kweenh nha̒, koi nhơ la̒ buô̒ fu̒ hô̭ cho ká nha̒ năm mởi khức khwé, măl mản, fát da̭t.

Thew foong tṷc tliê̒n thôổng, dôô̒ng ba̒w Môông tỏn Thết kố tliê̒n tlước Thết Ngwiên dản 1 khảng. Di̭ la̒ ka̭ pa̒ kon ngí ngơi khăw khi lo̭, lế i ta̒ thu hwă̭ch. Ti kôô̒ng pơ̭i Bỉ thư Dáng wí xa̭ Hang Kiê ta̒n tôi têểnh xỏm Thung Ắng tỏn Thết kôô̒ng pa̒ kon. Xỏm kắch tluung tâm xa̭ châ̒ng 15km, ká thắi xỏm kỏ 124 hô̭, 100% la̒ zân tôô̭c Môông. Dôô̒ng ba̒w Môông nơi ni̒ tỏn Thết thew zoo̒ng ho̭, mơ̭i mo̒ zoo̒ng ho̭ tố tlức fâ̒n lḙ̂ thew tơ̒ng ngă̒i khác ha̒, cho dêênh thơ̒i zan ăn Thết kuố mơ̭i zoo̒ng ho̭ kỏ chêênh lâ̭ch. 

Tloong kăn nha̒ bư̭ng cha̭i nă̒m khân khươ̭ tô̒l, nha̒ eenh Wa̒ng A Têểnh, xỏm Thung Ắng tất bâ̭t chwấn bi̭ ha̭w, nhúc tí tiếp eenh ủn ớ xa i têểnh pớ khởm tí zúp za di̒nh. Chí môô̭ch éw kon kủi 80kg ản nảng xoong. Nha̒ chwấn bi̭ 6 bâm kơm da̭i kheéch, khổ nhúc kủi ko̒n la̭i ản ướp bỏi tlew gác pếp ăn dâ̒n. Nểw nhơ năm tlước chí kỏ ba̒i tiḙ̂ nhúc muô ớ chơ̭ kôô̒ng pơ̭i ít peẻnh lế, me̒n mẻn pơ̭i ha̭w thi̒ năm năi, tơ̒i khôổng ản nơng kaw cho dêênh pươ̭ ăn i kỏ tư̒ thăi tối. Bâm kơm nha̒ eenh Têểnh kỏ têểnh ká chṷc mỏn ăn, nhúc kủi ản chể biển tha̒nh tư̒ mỏn, peẻnh chă̒i thăi pă̒ng kơm dếp, chẻn ha̭w lế oỏng tâ̒i tả la̭i lâng. Năm năi tỏn tư̒ kheéch cho dêênh nha̒ h pui hơn hắn, bới bi̒ thew kwan niḙ̂m, ngă̒i Thết nha̒ no̒ kỏ tư̒ kheéch têểnh zôô̭ng nha̒ di̭ xḙ kỏ tư̒ măl mẳn. Pươ̭ ăn ngă̒i Thết kuố mo̭l Môông chăng fân biḙ̂t ôông tưở hăi ỉ pả, tưở ka̒, ko̒n dét tê̒w ngô̒i ăn chung. Khăw môô̭ch năm la̒ wiḙ̂c bất bá, ni la̒ ka̭ tí eenh ủn tô̭l ha̒, kế cho ha̒ iểng wê̒l ti̒nh hi̒nh tơ̒i khôổng za di̒nh pơ̭i chúc ha̒ năm mởi tư̒ măl mẳn. 

Khăw khi oỏng ka̭n chẻn ha̭w mơ̒i kheéch, eenh Wa̒ng A Têểnh chiê xé: "Mẩi năm tlước ko̒n khỏ khăn cho dêênh nuôi ản kon kủi, ko̒n po̒ chăng zảm bố. Zu̒ i ta̒ thwát nge̒w mé têểnh năm năi mởi kỏ diê̒w kiḙ̂n bố kủi tỏn Thết. Tloong xỏm i kỏ tư̒ nha̒ bố kủi cho dêênh pui lẳm”. 

Tloong ta̒n ngă̒i Thết kố tliê̒n, dét kon thew pổ mḙ̂ têểnh ta̒n nha̒ chúc Thết; thănh niên xúng xỉnh tloong bô̭ kwâ̒n ảw mởi tlấi hô̭i tlêênh ta̒n ta̭ng khả kweenh bán la̒ng, chơi ta̒n tlo̒ chơi tliê̒n thôổng. Ni i la̒ zi̭p tí ta̒n tôi ôông tưở, ỉ pả tó ti̒nh, kỏ tư̒ tôi i ta̒ dêênh zwiên ôông pa̒. Ngăl tlước kướ paw WBNZ xa̭ Hang Kiê ta̒n tôi tô̭l môô̭ch nhỏm ỉ pả tang chơi tung ko̒n - tlo̒ chơi tliê̒n thôổng kuố dôô̒ng ba̒w Môông. Ta̒n thiểng kươ̒i zo̒n tan nhơ xuô ti kải chả leḙnh ớ tlêênh miê̒n tô̒l khṷ. Xẩw hố ka̭ ản dô̭ kheéch la̭ mé khăw môô̭ch ka̭ la̒ kwen, ủn Ha̒ng Thi̭ Muổ, xỏm Hang Kiê cho hăi: Nhỏm ô̭i pa̭n zoo̭ng tê̒w hoo̭c kôô̒ng tlươ̒ng kuố xa̭. Kỏ nha̒ i ta̒ ăn Thết kỏ nha̒ chuô mé hḙn ha̒ pớ tlước ti ti zôô̭ng Thết kôô̒ng ha̒. Ta̒n tlươ̒ng hoo̭c tlêênh diḙ̂ pa̒n xa̭ i ta̒ ta̭w diê̒w kiḙ̂n cho hoo̭c xinh ngí hoo̭c tỏn Thết kôô̒ng za di̒nh pơ̭i xḙ hoo̭c bu̒ khăw khi ăn Thết xoong. 

Môô̭ch ngă̒i pui tỏn Thết kôô̒ng pa̒ kon mo̭l Môông la̒ cho ta̒n tôi ẩm loo̒ng ka̭ ản dố tơ̒i khôổng kuố mo̭l zân ngă̒i môô̭ch ẩm do. Tlêênh ta̭ng khả tlớ wê̒l, tloong ma̒n tlúc tă̒i pơ̭i kôô̒ng kải chả ngoo̭ch ta̒n ngă̒i khươ̭ muô̒ chả i chăng măng leḙnh, bới dôô̒ng ba̒w Môông nơi ni chăng ko̒n tư̒ nha̒ fái dưới tỏl ka̭ Thết wê̒l.

KÁC TIN KHÁC

Bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c tối thăi nhơ̒ mô hi̒nh zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng

Lưw zư̭ bán xắc văn hwả Hwa̒ Bi̒nh

Thiêng liêng Lḙ̂ Kă̒w ngư, thá hwa dăng tlêênh khôông Da̒

Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

---

Xa̭ Hơ̭p Tiển zư̒ bán xắc văn hwả zân tô̭c Mươ̒ng

Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t ti têểnh bu̒ng khỏ - Lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.