Ôông Ha̒ Văn Fơ̒i (ngô̒i tloong), xa̭ Tân Few – ngươ̒i am hiếw va̒ zư̭ zi̒n nhê̒w zả tli̭ văn hwả dă̭c chưưng kuố zân tôô̭c Tă̒i tlêênh diḙ̂ ba̒n.

Dâ̒n tôi dêểnh thăm za di̒nh ôông Ha̒ Văn Fơ̒i, ngươ̒i am hiếw nhê̒w nét văn hwả dă̭c chưưng kuố mo̭l Tă̒i. Ôông Fơ̒i chiê xé: Thết Ngwiên Dản la̒ lḙ̂ kwan tloo̭ng nhất, to nhất tloong năm kuố mo̭l Tă̒i. Tuṷc dỏn Thết kuố mo̭l Tă̒i kỏ 2 kôông dwa̭n: "hết kháw mơ̒” tưức la̒ tuṷc la̒ kơm mởi va̒ "hết xḙ̂t – hết chiḙ̂ng” tưức la̒ tṷc dỏn Thết Ngwiên dản, ản chấn bi̭ tlước bớ khảng Cha̭p. Thết kơm mởi va̒ Thết Ngwiên dản bắt dâ̒w bớ môô̒ng 1 dêểnh môô̒ng 3 khảng Chiêng. Lḙ̂ kuủng thươ̒ng kỏ 2 lḙ̂, khẩn bổ dả, kác vi̭ thâ̒n kai kwán, tlôông zư̭ ớ dươ̭c za di̒nh khinh khôổng vởi moong muổn tố tiên va̒ kác vi̭ thâ̒n xḙ che chớ, báw vḙ̂ cho za di̒nh.

Baw khởm môô̒ng 1 Thết, mo̭l Tă̒i kỏ tuṷc lḙ̂ ká nha̒ zâ̭l khởm tha cha hải lôô̭c, cho̭n kac kâl lả xeenh, thôốch zoong wê̒l nha̒ vởi niê̒m tin zoong la̭i ta̒i lôô̭c, măl mẳn tloong năm mởi. Nểw di xôông nha̒ ủn eenh, ha̒ng xỏm fái mă̭c dô̒ mâ̒w tlẳng dớ zoong la̭i măl mẳn, xuô duối vâ̭n den.

Thew chiḙ̂n dơ̒i hơ, khi̒ hơ kỏ za di̒nh chí kỏ môô̭ch kon ka ma̭i dang ruôi kon. Dêểnh Thết za di̒nh kwiết di̭nh nảng kon ka ma̭i. Kon ka hăi khể, nướ dêm kon zu tloong nha̒ măng thiểng ka ma̭i ră̭n báw kác kon ớ la̭i meḙnh khwé, hôốc kha̒ di baách tlun, baách mổl, ma̒ ăn, ko̒n mḙ̂khởm zaw chú nha̒ nảng dớ khẩn kơm mởi. Kon zu măng rêênh rỉ bô̭ la̭i bổ mḙ̂, ngă̒i zaw la̭i khẩn kơm mởi chăng rêênh nảng ka, hwa̭n la̭i tha Chiêng mḙ̂ la̒ lḙ̂ kơm mởi. Ó nảng ka nươ̭ ma̒ di kiểm kon chim, kon rê̒, kả hỏl, tlải rỏ wê̒l khẩn bổ dả i ản. Za di̒nh măng thiể hwa̭n la̭i Thết kơm mởi kuố khảng 10 âm li̭ch, vi̒ rêênh rỉ, khi̒ lo̭ khắp chỉn non, mo̭l Tă̭i thươ̒ng cho kon chẩw tloong za di̒nh di hải, zoong wê̒l luô̭c chỉn dái khổ, dơ̭i dêểnh khảng Cha̭p, khảng Chiêng mḙ̂ la̒ lḙ̂ kơm mởi. Fái la̒ kơm mởi bă̒ng lo̭ non khảng 10, ko̒n beẻnh chưưng lể kảw vṷ no̒ kỏi i ản, thức khẩn thươ̒ng la̒ thi̭t rê̒, thi̭t chim, kả…

Dôô̒ng chỉ Ha̒ Văn Lḙ̂, Fỏ Chú ti̭ch UBNZ xa̭ Tân Few cho mắt: Tân Few kỏ nhê̒w zân tôô̭c, tloong rỉ mo̭l Tă̒i chiểm da xổ 74% zân xổ. Mo̭l Tă̒i kỏ nhê̒w nét dă̭c chưưng, thiểng khể, chư viết riêng, foong tuṷc, tâ̭p kwản tloong ngă̒i lḙ̂, Thết, dảm kưởi, dảm tang, tlang fuṷc va̒ nha̒ ớ ản la̒ thew foong kắch riêng. Ngă̒i năi, zu̒ kuô̭c khôổng da̒ kỏ nhê̒w thăi dối mê mo̭l Tă̒i ớ Tân Few vấn zư̭ ản foong tuṷc, tâ̭p kwản, nét văn hwả chiê̒n thôổng tloong zi̭p Thết kố chiê̒n.

KÁC TIN KHÁC

Bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c tối thăi nhơ̒ mô hi̒nh zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng

Lưw zư̭ bán xắc văn hwả Hwa̒ Bi̒nh

Thiêng liêng Lḙ̂ Kă̒w ngư, thá hwa dăng tlêênh khôông Da̒

Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

---

Xa̭ Hơ̭p Tiển zư̒ bán xắc văn hwả zân tô̭c Mươ̒ng

Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t ti têểnh bu̒ng khỏ - Lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.