Ti kôô̒ng kwả tli̒nh hô̭i nhâ̭p pơ̭i fát tliến, ta̒n nét văn hwả tliê̒n thôổng bổn kỏ tloong văn hwả kuố kôô̭ng dôô̒ng mo̭l Mươ̒ng pô̭ chung, mo̭l Mươ̒ng ớ hwiḙ̂n Tân La̭c pô̭ tluổ kỏ ngwi kơ mai môô̭ch. Tlăn tlớ tlước thư̭c tể ni̒, tư̒ kâw la̭c bô̭ báw tô̒n pơ̭i fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n Tân La̭c ản thă̒nh lâ̭p pơ̭i hwa̭t dôô̭ng khả hiḙ̂w kwá.


 Mḙ̂ Bu̒i Thi̭ Nhu, mo̭l kỏ wi tỉn tloong khu Mươ̒ng Foi, thi̭ tlẩn Ma̭n Dức (Tân La̭c) pô̭ pơ̭i ta̒n thôn kon wê̒l bô̭ tlang fṷc zân tôô̭c Mươ̒ng.


Mḙ̂ Bu̒i Thi̭ Lwiển, Chú nhiḙ̂m kâw la̭c bô̭ zư̭ zi̒n pơ̭i fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng ớ khu Mươ̒ng Foi, thi̭ tlẩn Ma̭n Dức cho hăi: Tlước ni, tloong kuô̭c khôổng ha̒ng ngă̒i pơ̭i paw ta̒n zi̭p lḙ̂, Thết, ôông tưở, ỉ pả zân tôô̭c Mươ̒ng tê̒w mă̭c tlang fṷc tliê̒n thôổng, kâ̒m chiêng teẻnh wang khắp xỏm la̒ng pơ̭i mṷc dích kă̒w cho chú nha̒, kwêl hương môô̭ch năm an lee̒nh, măl mẳn, la̒ muô̒ ản lo̭. Mé i lô năi ta̒n bô̭ tlang fṷc hăi thiểng chiêng chăng ko̒n ản xứ zṷng fố biển nươ. Ko̒n kế nươ la̒ tlang fṷc Mươ̒ng thơ̒i măi ản kắch tân cho hơ̭p pơ̭i xu thể thơ̒i tlang ngă̒i măi. Thăi bi̒ băl pă̒ng pái chuông lḙ̂ pă̒ng thăi, ta̒n bô̭ tlang fṷc Mươ̒ng i ta̒ ản thăi pă̒ng pái tôống hơ̭p kôô̒ng wḙ hwa văn in kôông ngiḙ̂p. Tânh tét lâng, xa̒ tích i ản thăi thể pă̒ng ta̒n mỏn dô̒ ản la̒ khă̭n, thiểw ti ta̒n nét tinh tể bổn kỏ pớ pa̒n thăi thú kôông kuố kon mo̭l. 

Chăng chí kỏ tlang fṷc, dổi pơ̭i mo̭l Mươ̒ng, wiḙ̂c lưw zư̭ thiểng pô̭ i tư̒ tlăn tlớ. Mḙ̂ Bu̒i Thi̭ Nhu, mo̭l kỏ wi tỉn tloong khu Mươ̒ng Foi, thi̭ tlẩn ma̭n Dức chiê xé: Zấp ni̒, ta̒n thể hḙ̂ thănh niên té pớ năm 2000 tlớ la̭i ni ít pô̭ thiểng Mươ̒ng tloong pô̭ meḙnh ha̒ng ngă̒i. Kỏ wiḙ̂c di̭ bới bi̒ thiểng pô̭ ni̒ tang dâ̒n bất ti tỉnh fố biển, ka̭ ta̒n ủn ta̒n thôn ti têểnh tlươ̒ng, tlướng thă̒nh, ti wa̒i law dôô̭ng, kôông tác tlú iểw la̒ pô̭ meḙnh pơ̭i thâ̒i kô, ô̭i pa̭n, dôô̒ng ngiḙ̂p pă̒ng thiểng fố thôông… Wiḙ̂c ni̒ la̒ cho kho ta̒ng thiểng pô̭, văn hwả, văn ngḙ̂ kuố mo̭l Mươ̒ng bi̭ mai môô̭ch. 

Kôô̒ng wiḙ̂c tlăn tlớ di̭, mḙ̂ Nhu kôô̒ng ta̒n thă̒nh biên tloong kâw la̭c bô̭ ka̭ no̒ i zwi tli̒ 1 puối/1twâ̒n dă̭i ta̒n thôn kon nhó thuối hoo̭c pơ̭i hắi ản thiểng Mươ̒ng. Ản iểng ta̒n mḙ̂ chwiê̒n dă̭i wê̒l thiểng pô̭ pơ̭i tlang fṷc kuố zân tôô̭c mêê̒nh, tloong mơ̭i mo̒ ủn i tê̒w măng fẩn khới. Ủn Bu̒i Thănh Tháw, khu Mươ̒ng Foi pă̒i tó: Hôm măi, ủn ản hăi dẳi hơn wê̒l tlang fṷc kuố zân tôô̭c. Mởi tâ̒w mă̭c ủn măng khả khỏ, mé khăw ản ta̒n mḙ̂ páw ủn măng lởi mă̭c hơn, zất thôốch. Ủn ươ tlang fṷc kuố zân tôô̭c mêê̒nh. 

Kâw la̭c bô̭ zư̭ zi̒n pơ̭i fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c ản thă̒nh lâ̭p tí zư̭ zi̒n pơ̭i fát hwi bán xắc vă nwhả kuố zân tôô̭c Mươ̒ng kwa tlang fṷc, thiểng pô̭ kô li̭nh bư̭c văn hwả, văn ngḙ̂; xưw tâ̒m, báw tô̒n bán xắc văn hwả kuố dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Mươ̒ng nhơ: tlang fṷc, nha̭c kṷ, kôông kṷ law dôô̭ng, ta̒n tlo̒ chơi zân zan, fṷc zư̭ng ta̒n ba̒i zân ka kôô̒ng văn hwả ấm thư̭c zân tôô̭c Mươ̒ng, dáp ửng nhu kâ̒w xảng ta̭w pơ̭i hướng thṷ văn hwả, văn ngḙ̂ kuố mo̭l zân… Ta̒n kâw la̭c bô̭, lớp hoo̭c bố ích zất kâ̒n ản nhân hôô̭ng pơ̭i fố biển hơn tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n. Pên keḙnh di̭, fái kỏ paw kuô̭c kuố ta̒n kác kấp, ngă̒nh tlg hwiḙ̂n, nhất la̒ tăng kươ̒ng kôông tác twiên chwiê̒n, thu hút ta̒n nguô̒n lư̭c, tối mởi nô̭i zung, hi̒nh thức zư̭ zi̒n, kwáng bả ta̒n xán fấm văn hwả tlêênh ká thắi hwiḙ̂n. 

Dôô̒ng chỉ Bu̒i Minh Hôô̒ng, Tlướng foo̒ng Văn hwả, Thôông tin hwiḙ̂n Tân La̭c cho hăi: Zấp ni̒, tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n i ta̒ thă̒nh lâ̭p tư̒ kâw la̭c bô̭ nhơ: Mo Mươ̒ng, Thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh” pơ̭i tiêw biếw la̒ kâw la̭c bô̭ zư̭ zi̒n thiểng pô̭, tlang fṷc. Hwiḙ̂n khwiển khích ta̒n diḙ̂ fương tiếp tṷc nhân hôô̭ng mô hi̒nh kâw la̭c bô̭ tí zư̭ zi̒n thiểng pô̭ pơ̭i tlang fṷc kuố mo̭l Mươ̒ng. 

Zoong tloong mêê̒nh zoo̒ng mẳw kuố kon La̭c thôn Hôô̒ng, lớp lớp thể hḙ̂ kon mo̭l xử Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh pô̭ chung, Tân La̭c pô̭ tluổ i tang kôô̒ng ha̒ dwa̒n kết zư̭ zi̒n pơ̭i fát hwi tliê̒n thôổng, bán xắc văn hwả zân tôô̭c, kóp fâ̒n fát tliến tơ̒i khôổng văn hwả tinh thâ̒n kuố dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c thiếw khổ tloong thơ̒i da̭i mởi, kôô̒ng chung thăi xâi zư̭ng kwêl hương, dất nước ẩm do, hă̭nh fúc.


KÁC TIN KHÁC


Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.