Mo̭l zân xa̭ Fủ Ngiḙ̂ pô̭ tluổ kôô̒ng pơ̭i hwiḙ̂n La̭c Thwí pô̭ chung hăi nhắc ha̒ thiểng khể: "Zu̒ ăi ti no wê̒l no/Muô̒ Xwân ngă̒i hô̭i kôô̒ng ha̒ tỏn cha̒w/Zu̒ ăi mái ớ nơi no̒/Chuô̒ Tiên bớ hô̭i kôô̒ng ha̒ paw pui Xwân/Zu̒ ăi ti xa ti khânh/Chuô̒ Tiên Fủ Ngiḙ̂ hô̭i Xwân thi̒m wê̒l” tí pô̭ wê̒l zả tli̭ kuố lḙ̂ hô̭i tliê̒n thôổng kwêl nha̒ ản tố tlức ha̒ng năm zi̭p tâ̒w Xwân.


Ngi lḙ̂ zước kiḙ̂w pớ di̒nh Tlung wê̒l chuô̒ Tiên tham zư̭ Lḙ̂ hô̭i khai hô̭i năm 2024. 

Hôốc la̒ Lḙ̂ hô̭i chuô̒ Tiên mé ni la̒ lḙ̂ hô̭i chung cho ká thắi kwâ̒n thế khu zi tích xa̭ Fủ Ngiḙ̂. Lḙ̂ hô̭i chuô̒ Tiên kỏ pớ ta̒ mâ̭n ngă̒i têểnh ngă̒i măi i ta̒ kỏ thiểng tloong pơ̭i wa̒i tính. Năm 2024, Lḙ̂ hô̭i chuô̒ Tiên ản tố tlức kwi mô kấp tính. Ngăl pớ ngă̒i tâ̒w khai hô̭i i ta̒ kỏ kho̭m zu kheéch têểnh zư̭. Mḙ̂ Vṷ Hwiê̒n Chi, zu kheéch Ha̒ nô̭i chiê xé: ka̭ hăi dẳi têểnh Lḙ̂ hô̭i Chuô̒ Tiên ản tố tlức pơ̭i kwi mô kấp tính, môô̒ng 4 Thết, tôi kôô̒ng pơ̭i za di̒nh wê̒l chiêm bải, ngỏ kắnh chuô̒. Ản dố la̒ hoong nơi ni kỏ kắnh khôông khṷ zư̭ chân kheéch. Chắc chẳn tôi xḙ tlớ la̭i tí kỏ thế ti ngỏ ản kwâ̒n thế khu zi tích ká hôô̭ng ni̒.

La̒ mo̭l La̭c Thwí lâ̭p nha̒ lâ̭p kướ ớ Hái Foo̒ng, ma̭ng kải thên Zảng Mi năm no̒ i thu xếp wê̒l thăm kwêl paw zi̭p Thết, i la̒ zi̭p chỉnh hô̭i chuô̒ Tiên. Kải Mi cho hăi: Tôi ti chuô̒ Tiên tí kă̒w moong môô̭ch năm mởi khức khwé, kôông wiḙ̂c heenh thôông, Pui hơn la̒ ản hwa̒ paw khôông khỉ lḙ̂ hô̭i kôô̒ng pơ̭i ta̒n kác tlo̒ chơi zân zan, ngỏ hát châ̒w văn, thăm kwan, muô khẳm ớ khu hô̭i chơ̭ xwân kôô̒ng pơ̭i ta̒n xán bâ̭t chăng tlí kuố hwiḙ̂n La̭c Thwí mo̒ ko̒n ớ ta̒n hwiḙ̂n, thă̒nh fổ tloong tính. 

Lḙ̂ hô̭i ziḙ̂n tha tloong 3 ngă̒i, pớ 12 - 14/2/2024 (tức ngă̒i môô̒ng 3,4,5 khảng Chiêng năm Záp Thi̒n) kôô̒ng pơ̭i tư̒ hwa̭t dôô̭ng văn hwả, thế thaw, tư̒ tlo̒ chơi zân zan nhơ: thi pẳnh nả, kẻw ko, boỏng chwiê̒n; hô̭i chơ̭ xwân; tlương tli̒nh zaw lưw ngḙ̂ thwâ̭t zân zan, tli̒nh ziḙ̂n nha̭c kṷ zân tôô̭c, ngḙ̂ thwâ̭t chiêng Mươ̒ng, hát zân ka, châ̒w văn pơ̭i tố tlức tli̒nh ziḙ̂n tỉn ngươ̭ng Thơ̒ Mâ̭w Tam Fú… Khăw khai hô̭i, lḙ̂ hô̭i tiếp tṷc ziḙ̂n tha tloong 3 khảng (pớ khảng 1 - 3 âm li̭ch). 

Têểnh pơ̭i lḙ̂ khai hô̭i chuô̒ Tiên, zu kheéch ản tlửng kiển pơ̭i tham za paw lḙ̂ hô̭i kố tliê̒n kuố zân tôô̭c Mươ̒ng kôô̒ng bán xắc kỏ tluổ, Ni la̒ lḙ̂ hô̭i ká nhất kuố bu̒ng tất La̭c Thwí. Bớ tâ̒w cho lḙ̂ khai hô̭i tlỉnh, zu kheéch ản ngỏ xác mă̒w, khôông khỉ xôi dôô̭ng kuố 3 dwa̒n zước pớ 3 miểng. Khới tâ̒w la̒ dwa̒n zước kuố dê̒n Tli̒nh, thử 2 la̒ dwa̒n zước kuố dê̒n Mâ̭w pơ̭i thử 3 la̒ dwa̒n zước kuố di̒nh tlung. Dwa̒n zước no̒ i ngơ̭p kơ̒ kôô̒ng pơ̭i hal ha̒ng bát báw khỉ wi ngi, fươ̒ng bát âm pui nhô̭n, hu̒ng tlảng pơ̭i wang xa kuố ta̒n thiểng chiêng, muổ tử linh ti kôô̒ng zoo̒ng mo̭l nổl ha̒ wê̒l ti tlấi hô̭i. 

Hwa̒ thew thiểng chiêng ngâm wang kuố tất Mươ̒ng La̭c Thwí, zu kheéch ản tham kwan, chiêm bải kwâ̒n thế khu zi tích Dôô̭ng Tiên - Chuô̒ Tiên - Mâ̭w Dâ̒m Da; ta̒n kác bi̭ thâ̒n ản thơ̒ la̒ Tố Mâ̭w Âw Kơ, Pa bi̭ Tán biên kôô̒ng Pổn bi̭ Thẳnh Nương. Thew 10 xắc foong zấp ni̒ ko̒n ản lưw zư̭ zo ta̒n tliê̒w buô foong kiển tă̭ng, ta̒n kác bi̭ thâ̒n tê̒w ản xắc foong la̒ Thươ̭ng dắng thâ̒n. Xắc cho xa̭ Nhươ̭ng la̭w (măi la̒ xa̭ Fủ Ngiḙ̂) ản tôn kỉnh pơ̭i thơ̒ fṷng. Kwâ̒n thế khu zi tích zănh lam thắng kắnh chuô̒ Tiên kỏ 16 diếm zi tích, kôô̒ng tư̒ lwa̭i hi̒nh nhơ li̭ch xứ văn hwả, kháw kố hoo̭c, thẳng kắnh… kwâ̒n thế zi tích ni̒ ớ tloong hôô̭c lṷng kuố thôn La̭w Nô̭i pơ̭i La̭w Ngwa̭i, xuung kweenh ản che chẳn kuố 2 tlải khṷ tlái zfi nhơ hal kon hôô̒ng ká tang hảw bươn mêê̒nh têểnh tlơ̒i xeenh. Têểnh ni, zu kheéch nhơ tlớ wê̒l pơ̭i kô̭i nguô̒n, ản thá hô̒n pơ̭i mâl tlơ̒i, xắc khṷ; ản ngỏ tơ̒ng ta̒n ko̒ tlẳng păl tlêênh keẻnh tôô̒ng hôô̭ng, ngỏ ta̒n kon mo̭l tloong tlang fṷc mo̭l Mươ̒ng; ản têểnh ngỏ ha̒ng Tam twa̒, Linh Xơn, Mâ̭w Thươ̭ng Nga̒n, Mâ̭w Loong, hỏl Wa̒ng, hỏl Pa̭c. Thwí Tiên… Wa̒i ta̒n diếm zu li̭ch, zu kheéch ko̒n ản thăm dôô̭ng Kô Chỉn, dôô̭ng Ôông Hwa̒ng Pắi, dôô̭ng Ôông Hwa̒ng Mươ̒l ti kôô̒ng pơ̭i ta̒n tliê̒n thwiết. Tảng pô̭, têểnh thăm kwâ̒n thế khu zi tích, zu kheéch xḙ ản thăm kwan zănh thẳng dôô̭ng Tiên kôô̒ng pơ̭i tư̒ kải hăi. Ni la̒ zi tlí kháw kố ản Bô̭ Văn hwả pơ̭i Thôông tin xếp ha̭ng zi tích kuốc za năm 1989… 

Zấp ni̒, khả káp tlew Hương Bi̒nh nă̒m ớ bu̒ng tlṷng kuố tam zác tâm linh "Chuô̒ Hương - Chuô̒ Tiên - Tam Chúc” tang tấi nhănh tiển dô̭ la̒ xoong kết nổl tna̭g khả, kỏ thêm kơ hô̭i cho zu kheéch khảm fả dôô̭c dảw kuố kắnh xắc thiên nhiên. Dôô̒ng chỉ Ngwiḙ̂n Văn Hái, Chú ti̭ch WBNZ hwiḙ̂n La̭c Thwí chiê xé: Nhân zân pơ̭i zu kheéch i ta̒ hô̭i tṷ wê̒l ni, kôô̒ng hướng khôông khỉ pui nhô̭n kuố muô̒ Xwân pơ̭i tlái ngiḙ̂m zả tli̭ văn hwả kuố bu̒ng tất, kon mo̭l hwiḙ̂n La̭c Thwí. Thôông kwa ta̒n hwa̭t dôô̭ng kuố lḙ̂ hô̭i, mơ̭i mo̒ kon mo̭l xḙ ản hăi môô̭ch kắch khu hơn wê̒l zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng tloong tơ̒i khôổng tinh thâ̒n kuố nhân zân. Kôô̒ng pơ̭i kwáng bả xán fấm zu li̭ch kuố diḙ̂ fương têểnh pơ̭i zu kheéch tloong nước pơ̭i kuốc tể, kóp fâ̒n fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i tlêênh diḙ̂ pa̒n.


KÁC TIN KHÁC


Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.