Ta̒n năm khânh ni, kỏ tư̒ pa̒ kon zân tôô̭c Môông ớ xa̭ Pa̒ Ko̒ (Mai Châw) i ta̒ khôi fṷc, fát tliến ngê̒ chuông pái thố kấm tliê̒n thôổng. Kwa di̭ nơng kaw thu nhâ̭p, la̒ môô̭ch tloong ta̒n iểw tổ kwan tloo̭ng tí hưởng têểnh fát tliến zu li̭ch ớ xa̭ bu̒ng kaw ni̒.

Kải Xu̒ng I Nôông, xỏm Pa̒ ko̒ 1 (Mai Châw) chwiê̒n dă̭i cho kon kải ngê̒ wḙ xáp oong tliê̒n thôổng kuố dôô̒ng ba̒w Môông.

Wḙ xáp oong, nhuô̭n tla̒m, chuông pái thố kấm la̒ ta̒n ngê̒ tliê̒n thôổng lô tơ̒i kuố dôô̒ng ba̒w Môông xa̭ Pa̒ Ko̒. Mé, i ta̒ kỏ thơ̒i zan za̒i ngê̒ tliê̒n thôổng ni̒ bi̭ mai môô̭ch zo wiḙ̂c fát tliến kuố ta̒n kác xán fấm băl khă̭n, bươ̒ hé tiê̒n tả la̭i chăng tổn tư̒ kôông khức. Tloong khi di̭, tí la̒ tha ản môô̭ch xán fấm chuông pái tliê̒n thôổng kâ̒n tư̒ thơ̒i zan, ti kôô̒ng pơ̭i kâ̒w ki̒ tloong tư̒ kôông dwa̭n. Ta̒n năm khânh ni, ngê̒ wḙ xáp oong, chuông pái thố kấm kuố dôô̒ng ba̒w Môông ớ xa̭ Pa̒ Ko̒ chăng tlí ản báw tô̒n, mo̒ ko̒n tang tlớ thă̒nh kôông wiḙ̂c zoong la̭i tư̒ nguô̒n thu nhâ̭p kaw cho pa̒ kon. 

Pa̒ Ko̒ 1 la̒ xỏm fát tliến thẳn ngê̒ chuông pái thố kấm. Xỏm kỏ 76 nha̒, tloong di̭ kwả nướ khổ hô̭ fát tliến ngê̒ chuông pái thố kấm. Mẩi năm khânh ni, kải Xu̒ng I Nôông, xỏm Pa̒ Ko̒ 1 hâ̒w nhơ tá hắn la̒ wiḙ̂c lú hoo̭ng tí tâ̭p tlung chuông pái thố kấm. Kôông wiḙ̂c chăng fái dẳng xỏ, bất bá mé tả zoong la̭i nguô̒n thu nhâ̭p ốn di̭nh cho za di̒nh kải. Khảng ản tư̒ nhất, kải Nôông thu nhâ̭p tlêênh 20 tliḙ̂w dôô̒ng, ko̒n tlung bi̒nh xa̭ ản khwáng tlêênh 10 tliḙ̂w dôô̒ng/khảng. Kải Nôông chiê xé: "Năm 10 thuối, tôi i ta̒ ản mḙ dă̭i cho ngê̒ wḙ xáp oong, nhuô̭n tla̒m, chuông pái tí la̒ tha ta̒n tlang fṷc tliê̒n thôổng kuố zân tôô̭c mêê̒nh. Zấp ni̒ tôi i dă̭i cho ta̒n kon hăi mắt ngê̒ tliê̒n thôổng kuố zân tôô̭c, bươ̒ tí báw tô̒n, tả la̭i kỏ thế kiểm ản thu nhâ̭p”. 

Ớ kôô̒ng xỏm pơ̭i kải Nôông, 5 năm tlớ la̭i ni, kải Za̒ng I Zổ i tâ̭p tlung paw kôông wiḙ̂c chuông pái thố kấm. Thew kôông wiḙ̂c ha̒ng ngă̒i kải Zổ kôô̒ng pơ̭i mḙ̂ mêê̒nh wḙ xáp oong, nhuô̭m pái xoong chuông thă̒nh tna̒ xán fấm thủl xeéch, kwâ̒n ảw kuố mo̭l Môông tí paảnh cho kheéch. Thi̭ tlươ̒ng puôn paảnh tlỉnh la̒ zoong la̭i nước Thải Lan pơ̭i La̒w paảnh. Kôông wiḙ̂c ni̒ i zoong la̭i nguô̒n thu nhâ̭p khả ốn di̭nh, tlung bi̒nh mơ̭i mo̒ khảng nả khwáng 10 tliḙ̂w dôô̒ng/mo̭l. Kải Zổ chiê xé: Ngă̒i tlước la̒ wiḙ̂c lôông kâl lế tlêênh lú hoo̭ng bất bá mo̒ thu nhâ̭p éw, chuông pái thố kấm kỏ ản thu nhâ̭p tư̒ hơn cho dêênh tôi măng zất pui. Tloong thơ̒i zan têểnh, ta̒n tôi moong hảw ản ta̒n kác kấp tlỉnh kwiê̒n hô̭ tlơ̭ kwáng bả, zởi thiḙ̂w xán fấm têểnh kheéch ha̒ng tloong nước pơ̭i ká ớ nước wa̒i tí paảnh ản tư̒ xán fấm hơn, thu nhâ̭p ản tư̒ hơn nươ. 

Wa̒i xỏm Pa̒ Ko̒ 1, ngê̒ chuông pái thố kấm ko̒n ản khơi la̒ la̭i, fát tliến thẳn ớ xỏm Cha̒ Dẳi. Ni la̒ xỏm fát tliến mô hi̒nh zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng. Ớ ni, pên keḙnh ta̒n xán fấm zu li̭ch khả dôô̭c dảw nhơ: Ti ngỏ mâl tlúc, tỏn dẳng khởm tlêênh tlải khṷ, thăm kwan tô̒l lôông kâl che̒, hâ̒ng kha̒, zu kheéch ko̒n ản tlái ngiḙ̂m ngê̒ wḙ xáp oong, nhuô̭m tla̒m kuố dôô̒ng ba̒w Môông. Dôô̒ng chỉ Fa̒ng A Cha̒, Fỏ Chú ti̭ch WBNZ xa̭ Pa̒ Ko̒ cho hăi: Zấp ni̒ thu nhâ̭p kuố pa̒ kon i ko̒n fṷ thuô̭c nôông ngiḙ̂p, mé i chuô zoong la̭i hiḙ̂w kwá kinh tể pê̒n bư̭ng. Cho dêênh, wiḙ̂c hưởng têểnh kuố xa̭, fát tliến zu li̭ch la̒ hưởng ti ản tlủ tloo̭ng. 

Tí la̒ ản wiḙ̂c ni̒, wiḙ̂c khơi la̒ la̭i ta̒n ngê̒ tliê̒n thôổng, báw tô̒n ta̒n nét văn hwả dă̭c xắc kuố zân tôô̭c Môông la̒ zất kwan tloo̭ng, nhất la̒ ngê̒ wḙ xáp oong, chuông pái thố kấm. Zấp ni̒ xa̭ kỏ môô̭ch khổ mô hi̒nh tlái ngiḙ̂m wḙ xáp oong ớ xỏm Cha̒ Dẳi pơ̭i Pa̒ Ko̒ 1. Tloong thơ̒i zan têểnh ni, xa̭ xḙ tâ̭p tlung twiên tliê̒n, khwiển khích pa̒ kon khôi fṷc ngê̒ lôông kâl leenh, kôô̒ng pơ̭i chuông pái thố kấm tí la̒ tha ản ta̒n xán fấm dôô̭c dảw, fṷc bṷ fát tliến zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng.


KÁC TIN KHÁC


Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.