Tloong ta̒n năm kwa, kôông tác báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ zi xán văn hwả ta̒n kác zân tôô̭c tlêênh diḙ̂ pa̒n fươ̒ng Thải Bi̒nh (TF Hwa̒ Bi̒nh) i ta̒ la̒ ản kết kwá kwan tloo̭ng; ta̒n zả tli̭ văn hwả bâ̭t thế, fi bâ̭t thế ản kwan tâm.


"Kâw la̭c bô̭ thănh thểiw niên zư̭ zi̒n bán xắc văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng” kuố Dwa̒n Thănh niên fươ̒ng Thải Bi̒nh ản zwi tli̒ hwa̭t dôô̭ng. 

Kôô̒ng pơ̭i fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i, fươ̒ng Thải Bi̒nh tích kư̭c tham za zư̭ zi̒n, fát hwi zả tli̭ văn hwả pơ̭i tliê̒n thôổng thôốch tḙp kuố mo̭l Mươ̒ng nhơ: ngḙ̂ thwâ̭t chiêng Mươ̒ng, Mo Mươ̒ng, tlang fṷc, ta̒n tlo̒ chơi zân zan, ngư̭ văn zân zan, zân ka, thiểng pô̭, chư̭ biết, ngê̒ thú kôông tliê̒n thôổng, foong tṷc, tâ̭p kwản, tỉn ngươ̭ng, ấm thư̭c… Fươ̒ng tấi thẳn wiḙ̂c twiên tliê̒n ta̒n tlí thi̭, ngi̭ kwiết kuố Dáng, tlỉnh xắch, fáp lwâ̭t kuố Nha̒ nước wê̒l báw tô̒n, zư̭ zi̒n, fát hwi zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng kuố zân tôô̭c. Pớ di̭ kắch ngẳm ngi̭ kuố mo̭l zân wê̒l kôông tác ni̒ ản nơng lêênh, khơi zâ̭l ta̒n kải ươ, kải dam mê, zúp thể hḙ̂ tlé hăi dẳi ản tí thêm tlân tloo̭ng, tư̭ ha̒w wê̒l bán xắc văn hwả tliê̒n thôổng kuố zân tôô̭c Mươ̒ng. 

Nhơ̒ la̒ dôô̒ng bô̭ tư̒ zái fáp, wiḙ̂c zư̭ zi̒n, fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng ớ fươ̒ng Thải Bi̒nh la̒ ản kết kwá tích kư̭c. Hḙ̂ thôổng tlỉnh tli̭ kôô̒ng nhân zân nhiḙ̂t ti̒nh tham za hướng ửng. Tloong ta̒n xư̭ kiḙ̂n, ngă̒i lḙ̂, Thết, dảm kưởi… ỉ pả tlêênh diḙ̂ pa̒n thươ̒ng mă̭c tlang fṷc zân tôô̭c. Ká thắi fươ̒ng kỏ khânh 150 kải chiêng Mươ̒ng, tư̒ hô̭ kỏ pớ 2 chiếc tlớ lêênh. Khổ mo̭l hăi teẻnh chiêng tlêênh 200 mo̭l ớ ta̒n dô̭ thuối, xoong tlú iểw pớ 31 thuối tlớ lêênh. Pên keḙnh di̭, fươ̒ng zấp ni̒ kỏ 23 mo̭l hăi hát ta̒n la̒n diḙ̂w zân ka, hát mươ̒ng; lưw zư̭ ản 5 la̒n diḙ̂w, gô̒m: hát bỉ Mươ̒ng, mơ̒i tlu̒, hát dổi, thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh, hát dủm; lưw zư̭ diḙ̂w muổ pôông, xêênh tiê̒n kôô̒ng 5 lwa̭i nha̭c kṷ la̒ ko̒ ke, ôổng khảw, tlôổng, da̒n tlo̭l. Kôô̒ng pơ̭i mo̭l zân i lưw zư̭ tư̒ tlo̒ chơi zân zan. Ká thắi fươ̒ng kỏ 1.800/2.416 mo̭l Mươ̒ng pô̭ ản thiểng Mươ̒ng, khânh 25 mo̭l biết ản chư̭ Mươ̒ng. 

Zấp ni̒, tlêênh diḙ̂ pa̒n fươ̒ng Thải Bi̒nh kỏ Báw ta̒ng Khôông zan văn hwả Mươ̒ng pơ̭i Báw ta̒ng zi xán văn hwả Mươ̒ng. Ni la̒ ta̒n miểng lưw zư̭, báw tô̒n văn hwả tliê̒n thôổng kuố zân tôô̭c Mươ̒ng. 

Báw ta̒ng Khôông zan văn hwả Mươ̒ng nă̒m ớ tlêênh ta̭ng khả Tâi Tiển thuô̭c diḙ̂ pa̒n tố 9, fươ̒ng Thải Bi̒nh. Ni la̒ Báw ta̒ng tư nhân tâ̒w tiên ớ tính Hwa̒ Bi̒nh. Báw ta̒ng xưw tâ̒m, tlưng pă̒i hơn 3.000 hiḙ̂n bâ̭t kỏ zả tli̭ kuố mo̭l Mươ̒ng mâ̭n ngă̒i khâi hơ, i tải hiḙ̂n khôông zan văn hwả fán ắnh ho̭ nét tơ̒i khôổng tinh thâ̒n, foong tṷc tâ̭p kwản kuố mo̭l Mươ̒ng kôô̒ng 4 khu nha̒ khaa̒nh da̭i ziḙ̂n cho 4 tơ̒ng lớp tloong xa̭ hô̭i Mươ̒ng mâ̭n ngă̒i, di̭ la̒: nha̒ Lang, nha̒ Â̭w, nha̒ Noóc pơ̭i nha̒ Noóc tlo̭i, kôô̒ng pơ̭i di̭ la̒ ta̒n hiḙ̂n bâ̭t chiêng, lư, kôông kṷ teẻnh pắt kả, khung chuông pái; ko̭n dác, dô̒ ti too̭c, dô̒ zu̒ng tloong nha̒… Ká thắi hiḙ̂n bâ̭t zoong têểnh cho mo̭l têểnh ngỏ hăi dẳi khu hơn wê̒l tơ̒i khôổng tinh thâ̒n, foong tṷc tâ̭p kwản, kinh tể - xa̭ hô̭i, văn hwả dă̭c tlưng kuố mo̭l Mươ̒ng kwa tư̒ thể kí. 

Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng nă̒m ớ tố 6, fươ̒ng Thải Bi̒nh. Ni la̒ báw ta̒ng tư nhân thuô̭c xớ hư̭w kuố Ngḙ̂ nhân Ưw tủ Bu̒i Thănh Bi̒nh, xâi zư̭ng tí lưw zư̭, báw tô̒n ta̒n nét văn hwả tliê̒n thôổng kuố zân tôô̭c Mươ̒ng. Kơ xớ bâ̭t chất kuố báw ta̒ng paw gô̒m 7 ngôl nha̒ tlỉnh: nha̒ khổ 1 la̒ miểng lưw zư̭ kố bâ̭t pơ̭i tlưng pă̒i ta̒n hiḙ̂n bâ̭t tiêw biếw wê̒l zi xán văn hwả Mươ̒ng; nha̒ khổ 2 la̒ nha̒ zân Mươ̒ng; nha̒ khổ 3 la̒ nha̒ Lang, mô tá la̭i kiển tlúc nha̒ ớ môô̭ch bi̭ Lang Kun Mươ̒ng; nha̒ khổ 4 la̒ nha̒ chiêng; nha̒ khổ 5 la̒ nha̒ thư viḙ̂n báw ta̒ng; nha̒ khổ 6 pơ̭i khổ 7 la̒ khu ăn oỏng ấm thư̭c xử Mươ̒ng. Ta̒n ngôl nha̒ lưw zư̭ khổ zi bâ̭t, kố bâ̭t lêênh têểnh 5.000 hiḙ̂n bâ̭t ta̒n kác lwa̭i. Tloong khuôn biên kuố báw ta̒ng ko̒n kỏ khwáng xân hôô̭ng la̒ miểng zởi thiḙ̂w pơ̭i tliê̒n dă̭i wê̒l âm nha̭c zân zan, tlo̒ chơi zân zan Mươ̒ng. 

Tí báw tô̒n, fát hwi mă̭nh mḙ hơn nươ ta̒n zả tli̭ tliê̒n thôổng dă̭c xắc kuố văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng. Dwa̒n Thănh niên fươ̒ng Thải Bi̒nh i ta̒ thă̒nh lâ̭p "Kâw la̭c bô̭ thănh thiểw nhi zư̭ zi̒n bán xắc văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng”. Kâw la̭c bô̭ tâ̭p tlung paw 6 máng tlỉnh la̒: zân ka, tlang fṷc, nha̭c kṷ, ấm thư̭c, tlo̒ chơi, văn hwả zân zan. Têểnh măi, kâw la̭c bô̭ thu hút ản hơn 60 mo̭l, khôi fṷc la̭i ta̒n ba̒i tli̒nh tẩw chiêng, hwa̒ tẩw na̭hc kṷ zân tôô̭c, la̒n diḙ̂w zân ka, tlo̒ chơi tliê̒n thôổng… biếw ziḙ̂n tloong ta̒n zi̭p lḙ̂, Thết, ngă̒i hô̭i văn hwả kuố diḙ̂ fương. Wa̒i tha, fươ̒ng Thải Bi̒nh ko̒n tố tlức ta̒n lớp dă̭i chiêng Mươ̒ng, zwi tli̒ hiḙ̂w kwá 4 "Kâw la̭c bô̭ chiêng Mươ̒ng” ớ ta̒n tố zân fổ khổ 4, 5, 6, 7 thu hút tlêênh 150 mo̭l tê̒w tham za. 

Wiḙ̂c tấi thẳn kôông tác báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng tlêênh diḙ̂ pa̒n fươ̒ng Thải Bi̒nh xḙ kóp fâ̒n báw tô̒n, zư̭ zi̒n, fát hwi ta̒n zả tli̭ văn hwả dă̭c xắc kuố zân tôô̭c. Kôô̒ng pơ̭i, zúp fươ̒ng kwáng bả, zởi thiḙ̂w wê̒l tiê̒m năng, bu̒ng tất, kon mo̭l, tơ̒ng pước xâi zư̭ng xán fấm văn hwả zu li̭ch hấp zâ̭n tí thu hút zu kheéch.

 


KÁC TIN KHÁC


Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.