Hwiḙ̂n Mai Châw kỏ 2 xa̭ dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Môông khôổng tâ̭p tlung la̒ hang Kiê, Pa̒ Ko̒. Nơi ni̒ kắch tlung tâm hwiḙ̂n khwáng 40 kâl khổ, diḙ̂ hi̒nh tô̒l khṷ ză̭l kôô̒ng pơ̭i hâ̒w nhơ khu bư̭c nă̒m ớ dô̭ ză̭l tlêênh 500m xo pơ̭i mơ̭c dác biến, ngo̭n khṷ ză̭l nhất 1.500 m nă̒m ớ pên khải Tâi Bắc kuố Khu báw tô̒n thiên nhiên Hang Kiê - Pa̒ Ko̒. Pớ paw tơ̒i năi, dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Môông kôô̒ng ha̒ zư̭ zi̒n ngê̒ chuông pái thố kấm tliê̒n thôổng. Mo̭l ỉ pả Môông miḙ̂t ma̒i pên khung pái chuông tí zư̭ lḙ̂ tinh hwa văn hwả zân tôô̭c tlêênh ta̒n tẩm pái thố kấm bán xắc.


Zư̭ zi̒n ngê̒ chuông pái tliê̒n thôổng, mo̭l ỉ pả zân tôô̭c Môông ớ xa̭ Hang Kiê (Mai Châw)la̒ dêênh ta̒n bô̭ tlang fṷc zoong dâ̭m bán xắc zân tôô̭c.

Kải Xu̒ng I Muổ ớ xỏm Hang Kiê, xa̭ Hang Kiê tư̭ ha̒w pô̭: Tí la̒ dêênh môô̭ch bô̭ tlang fṷc tliê̒n thôổng kuố dôô̒ng ba̒w Môông, mo̭l ỉ pả zân tôô̭c Môông kâ̒n zất tư̒ thơ̒i zan pơ̭i kôông khức, to̒I hói bươ̒ khẻw lẻw pơ̭i tí mí, chăm chí, chi̭w khỏ. Ta̒n kôông dwa̭n tê̒w fái ản la̒ thú kôông, pớ lôông kâl leenh, thu hwă̭ch, poóc tắch dâi, tâm dâi, kwăi dâi, têểnh ka̭ pắc khung pơ̭i chuông dêênh ta̒n tẩm thố kấm dâ̭m bán xắc zân tôô̭c. ta̒n bô̭ tlang fṷc dâ̭m dă̭c mă̒w thố kấm ản la̒ dêênh thew năm khảng tlḙ̂t nhoo̭c kuố mo̭l ỉ pả Môông. Mơ̭i mo̒ hwa̭ tiết, hwa văn tê̒w ản dố ta̒n khát boo̭ng thôốch tḙp, zoong bán xắc văn hwả zất tluổ kuố dôô̒ng ba̒w Môông. 

Têểnh Hang Kiê, Pa̒ Ko̒, chăng khỏ tí tô̭l ản hi̒nh ắnh mo̭l ỉ pả Môông tlêênh ta̭ng khả ti la̒ wiḙ̂c, ti chơ̭ fiên… tlêênh dôổng kwa̭c chỏn, bươ̒ ti bươ̒ déw thăi nổl ta̒n dâi leenh thă̒nh kuô̭n. Kôô̒ng pơ̭i bán tính chăm chí, kâ̒n ku̒, ỉ pả Môông thươ̒ng cheenh thú chuông pái paw ka̭ no̒ i ản. Têểnh ka̭ la̒ xoong miểng pái, tả la̭i tiếp tṷc luô̭c tloong dác buunh loo̭c la̭i xoong tả la̭i zoong ti chắt kwang xoong zêểnh khô ba̒i lâ̒n tí cho pái tlẳng, mê̒m tha ngỏ ản dố mă̭t pái tlớ dêênh poỏng mi̭n. Pớ tẩm pái leenh tlẳng loo̭c, mo̭l ỉ pả Môông xḙ wḙ pă̒ng xáp oong ta̒n hwa văn hi̒nh hoo̭c thew ỉ moong hảw kuố mêê̒nh, khăw di̭ mởi zoong nhuô̭m tla̒m pơ̭i zu̒ng chí tư̒ mă̒w thêw hwa văn hwa̭ tiết kâ̒w ki̒, xă̭c xơ̭. Kôông dwa̭n ni̒ thươ̒ng kẻw za̒i khwáng 1 khảng. Khăw khi la̒ xoong, ta̒n tẩm pái thố kấm xḙ ản mo̭l ỉ pả Môông zoong ti băl thă̒nh ta̒n bô̭ tlang fṷc tliê̒n thôổng dâ̭m bán xắc văn hwả zân tôô̭c. 


Ta̒n xán fấm la̒ pớ pái thố kấm tliê̒n thôổng ản ỉ pả zân tôô̭c Môông pă̒i paảnh ớ chơ̭ kṷm xa̭ Hang Kiê, Pa̒ Ko̒ (Mai Châw). 

Tlước ni, pái thố kấm kuố mo̭l Môông ớ Hang Kiê, Pa̒ Ko̒ tlú iểw zu̒ng tí băl tlang fṷc ha̒ng hăi kuố ta̒n thă̒nh biên tloong za di̒nh. Dâ̒n dâ̒n, thew kải fát tliến kuố khôổng, tảng kế la̒ têểnh khi meénh tất pơ̭i kon mo̭l nơi ni̒ pắt tâ̒w hăi dẳi khai thác tna̒ zả tli̭ dă̭c xắc tí la̒ zu li̭ch, tư̒ xán fấm chuông pái thố kấm i ta̒ tlớ thă̒nh ha̒ng hwả, kỏ thêm ản khức hút cho zu li̭ch bán Môông. 

Ản dố ản ba̒i năm khânh ni, ta̭ng khả ti pớ tlung tâm hwiḙ̂n Mai Châw lêênh 2 xa̭ Hang Kiê, Pa̒ Ko̒ khả thwâ̭n lơ̭i i ta̒ kóp fâ̒n thúc tấi puôn paảnh ha̒ng hwả, kỏ thêm ản kơ hô̭i cho dôô̒ng ba̒w Môông zoong xán fấm chuông pái thố kấm bươn tha xa. Tảng kế la̒ khai thác lơ̭i thể wê̒l zu li̭ch, Hang Kiê pơ̭i Pa̒ Ko̒ tlớ thă̒nh miểng zu li̭ch ngă̒i ka̒ng kỏ dẩw ẩn nối bâ̭t tlêênh bán dô̒ zu li̭ch hwiḙ̂n Mai Châw. La̒ng ngê̒ chuông pái thố kấm tliê̒n thôổng thew di̭ mo̒ ản la̒ dêênh ho̭, fát tliến tloong kôô̭ng dôô̒ng zân tôô̭c Môông. Thew thôổng kê, zấp ni̒ tlêênh diḙ̂ pa̒n 2 xa̭ i ko̒n lưw zư̭ pơ̭i zwi tli̒ hwa̭t dôô̭ng ha̒ng tlăm khung chuông pái, kôô̒ng ha̒ng tlăm mẳi băl ớ ta̒n nha̒. Môô̭ch khổ mo̭l i ta̒ dâ̒w tư ha̒ng chṷc mẳi băl kôông ngiḙ̂p tí xán xwất ta̒n mă̭t ha̒ng la̒ pớ pái thố kấm nhơ Va̒ng I Zẳnh, xỏm Hang Kiê, xa̭ Hang Kiê i ta̒ pa̭w za̭n wăl bổn dâ̒w tư 7 mẳi băl kôông ngiḙ̂p tí xán xwất ta̒n xán fấm pớ thố kấm. Hăi Xu̒ng I Muổ i ta̒ zoong xán fấm ản la̒ pớ thố kấm têểnh ô̭i pa̭n, kheéch zu li̭ch tloong pơ̭i wa̒i nước thôông kwa hwa̭t dôô̭ng kwáng bả, fát tliến zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng… 

Ni i la̒ hưởng ti hơ̭p mo̒ hwiḙ̂n Mai Châw xác di̭nh kâ̒n tấi thẳn tliến khai ớ 2 xa̭ Hang Kiê, Pa̒ Ko̒ tloong khuôn khố la̒ zư̭ ản 6 - tlương tli̒nh mṷc tiêw kuốc za fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c thiếw khổ pơ̭i miê̒n nủi tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n. Thew di̭, pă̒ng kắch khai thác zả tli̭ văn hwả dă̭c xắc kuố ngê̒ chuông pái thố kấm tliê̒n thôổng, dôô̒ng ba̒w Môông 2 xa̭ Hang Kiê, Pa̒ Ko̒ khă̭n kha̒ng kôô̒ng báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng thôốch tḙp kuố ta̒n zân tôô̭c thiếw khổ tê̒w pơ̭i fát tliến zu li̭ch tloong ká thắi hwiḙ̂n.

 


KÁC TIN KHÁC


Báw tô̒n thiểng pô̭, chư̭ biết kuố zân tôô̭c Mươ̒ng

Mo̭l Mươ̒ng kỏ tôống zân khổ tlêênh 1,4 tliḙ̂w mo̭l, tâ̭p tlung tlú iểw ớ tính Hwa̒ Bi̒nh pơ̭i tlêênh 500 ngi̒n mo̭l, chiểm tlêênh 63% zân khổ ká thắi tính. Wiḙ̂c tấi thẳn twiên chwiê̒n dă̭i thiểng pô̭, chư̭ biết zân tôô̭c Mươ̒ng tí báw tô̒n pơ̭i fát hwi ta̒n zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng thôốch tḙp kuố zân tôô̭c, fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i… Kwa di̭, kóp fâ̒n la̒ hiḙ̂w kwá Tlương tli̒nh mṷc tiêw kuốc za fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c thiếw khổ pơ̭i miê̒n nủi.

Bán zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng mo̭l Thải thu hút ản zu kheéch kuốc tể

Kắnh kwan thiên nhiên hwang xơ, nét xinh hwa̭t kuố kôô̭ng dôô̒ng mo̭l zân tôô̭c Thải chuô bi̭ tác dôô̭ng bới ta̒n kải pớ pên wa̒i kôô̒ng pơ̭i nhi̭p khôổng dô thi̭ hwả. Di̭ la̒ ta̒n kải mo̒ zu kheéch thi̒m ản dố khi têểnh pơ̭i bán Hi̭ch 2, xa̭ Mai Hi̭ch (Mai Châw). Bán nă̒m ỉn dôô̒ng paw tlải khṷ, khải tlước la̒ zoo̒ng hỏl Xiê kweenh năm dác chắi.