Pă̒ng kải ti̒nh kám ươ nha̭c kṷ zân tôô̭c, ớ thuối wa̒i 60, ngḙ̂ nhân Hwa̒ng Văn Viên, xỏm Ziểng Xa̭, xa̭ Kư Iên (Lương Xơn) i zư̭ ản niê̒m xăi mê, nhiḙ̂t hwiết. Ôông tích kư̭c tham za biếw ziḙ̂n zân ka, zân bṷ pơ̭i chwiê̒n dă̭i chiêng Mươ̒ng kôô̒ng pơ̭i moong hảw báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng.


Ngḙ̂ nhân Hwa̒ng Văn Viên, xỏm Ziểng Xa̭, xa̭ Kư Iên (Lương Xơn) chăm chút cho cha̒n chiêng Mươ̒ng.

Ôông Viên la̒ mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng. Pớ năm 1981, ôông pắt tâ̒w hoo̭c teẻnh chiêng Mươ̒ng. Pớ di̭ tểểnh măi, ôông ka̭ no̒ i nhiḙ̂t hwiết pơ̭i dam mê pơ̭i văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng, ka̭ no̒ i tham za ta̒n tlương tli̒nh văn ngḙ̂. Ôông thươ̒ng ản mơ̒i tham za teẻnh chiêng Mươ̒ng cho tư̒ ngḙ̂ nhân biếw ziḙ̂n zan ka, zân bṷ tloong ta̒n ngă̒i lḙ̂ ká, hô̭i thi, hô̭i ziḙ̂n ớ hwiḙ̂n pơ̭i tính. Ôông ko̒n ản kứ ti zư̭ ta̒n liên hwan, hô̭i thi văn ngḙ̂ zân zan ớ tính pơ̭i da̭t ản tư̒ thă̒nh tích, zái thướng. Tảng kế, kâw la̭c bô̭ Báw tô̒n pơ̭i zư̭ zi̒n bán xắc văn hwả zân tôô̭c xa̭ Kư Iên zo ôông la̒ chú nhiḙ̂m i ta̒ dwa̭t ản zái hal Hô̭i ziḙ̂n tli̒nh tẩw chêing pơ̭i hát zân ka, zân bṷ zân tôô̭c Mươ̒ng hwiḙ̂n Lương Xơn năm 2023.

Tí zư̭ nét thôốch tḙp kuố văn hwả tliê̒n thôổng, ôông Viên i ta̒ chwiê̒n dă̭i teẻnh chiêng Mươ̒ng cho kho̭m mo̭l tloong xỏm ươ lwa̭i hi̒nh nha̭c kṷ ni̒. Kôô̒ng pơ̭i di̭, ôông tham za lớp chwiê̒n dă̭i teẻnh chiêng chăng bất tiê̒n cho hoo̭c biên tloong kâw la̭c bô̭. Khânh ni, tư̒ hoo̭c tlo̒ kuố g i ta̒ teẻnh cha̒n chiêng thă̒nh tha̭w, tlớ thă̒nh hta̭ nhân văn ngḙ̂ toỏng kóp tích kư̭c cho foong tla̒w văn hwả, văn ngḙ̂ ớ kơ xớ. Ôông ka̭ no̒ i nô̭ lư̭c chwiê̒n kám hửng dam mê têểnh thể hḙ̂ tlé, kóp fâ̒n zi̒n zư̭ pơ̭i fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c. 

Ôông Hwa̒ng Văn Viên chiê xé: Chiêng Mươ̒ng la̒ linh hô̒n tloong âm nha̭c zân tôô̭c Mươ̒ng. Ta̒n tôi kới gẳm paw di̭ tinh thâ̒n la̭c kwan, ta̒n chiết lỉ khôổng kuố zân tôô̭c mêê̒nh. Kôô̒ng pơ̭i chiêng kỏ thế dôô̭c tẩw, hơ̭p xưởng pơ̭i zu̒ng tloong khi hát zaw zwiên, hát muổ zân zan… tôi moong hảw lưw zư̭, chwiê̒n la̭i cho thể hḙ̂ tlé tí chăng bất ti bán xắc văn hwả zân tôô̭c. 

Ta̒n năm khânh ni, xa̭ Kư Iên tăng kươ̒ng kwán lỉ, báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng, gô̒m thiểng pô̭, foong tṷc tâ̭p kwản, tỉn ngươ̭ng, ấm thư̭c, tlang fṷc…. Dâ̒w tư cho xư̭ ngiḙ̂p văn hwả, thế thaw kôô̒ng kôông tác báw tô̒n, fát hwi bán xắc văn hwả. Hwi dôô̭ng ká thắi twa̒n zân tham za xâi zư̭ng, fát tliến nê̒n văn hwả tiên tiển, dâ̭m da̒ bán xắc zân tôô̭c. Zấp ni̒, xa̭ kỏ 3 dô̭i chiêng Mươ̒ng kôô̒ng 3 bô̭ chiêng, 36 kải chiêng. 100% thă̒nh biên kâw la̭c bô̭ kỏ tlang fṷc zân tôô̭c Mươ̒ng tí biếw ziḙ̂n tloong ta̒n zi̭p lḙ̂, hô̭i thi. 

Pên keḙnh di̭, ta̒n la̒n diḙ̂w zân ka, zân bṷ i ta̒ thẩm khu pơ̭i kỏ khức hút kheéch zu li̭ch wê̒l Kư Iên. Kâw la̭c bô̭ báw tô̒n pơ̭i zi̒n zư̭ bán xắc văn hwả zân tôô̭c xa̭ Kư Iên i ta̒ thă̒nh lâ̭p ta̒n dô̭i, nhỏm thươ̒ng tâ̭p ta̒n tiết mṷc văn ngḙ̂ dâ̭ da̒ bán xắc tí biếw ziḙ̂n fṷc bṷ zu kheéch ớ ta̒n diếm zu li̭ch tlêênh diḙ̂ pa̒n. 

Dôô̒ng chỉ Bu̒i Di̒nh Lwân, Fỏ Chú ti̭ch WBNZ xa̭ Kư Iên cho hăi: Tí báw tô̒n, fát hwi hơn nươ bán xắc văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng, WBNZ xa̭ thươ̒ng tố tlức ta̒n hwat jdôô̭ng zaw lưw nha̭c kṷ zân tôô̭c, muổ hát zân zan, la̒ dêênh môi tlươ̒ng cho hoo̭c xinh xinh hwa̭t văn hwả tliê̒n thôô̒ng; lâ̭p thơl ta̒n dơn bi̭ kwan tâm zi̒n zư̭ tliê̒n thôổng văn hwả zân tôô̭c. Fát hwi bai tlo̒ kha̒ la̒ng, tlướng bán tloong chwiê̒n da̭i nét thôốch văn hwả zân tôô̭c cho thể hḙ̂ tlé…

KÁC TIN KHÁC


Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.