Hwa̒ Bi̒nh la̒ khả kướ paw kuố bu̒ng Tâi Bắc kỏ 6 zân tôô̭c tlỉnh (Mươ̒ng, Kinh, Tă̒i, Thải, Zaw, Môông) kôô̒ng khôổng tê̒w pơ̭i ha̒, tloong di̭ zân tôô̭c Mươ̒ng chiểm khwáng 64%. Mơ̭i mo̒ zân tôô̭c kỏ tliê̒n thôổng văn hwả tluổ. Ta̒n năm kwa, kôô̒ng pơ̭i nô̭ lư̭c kuố ta̒n kác kấp wí Dáng, tlỉnh kwiê̒n kô dôô̒ng ba̒w ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ, tính i ta̒ la̒ ản tư̒ kết kwá tloong kôông tác báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng.
Ta̒n lḙ̂ hô̭i tliê̒n thôổng tlêênh diḙ̂ pa̒n tính ản tố tlức kóp fâ̒n báw tô̒n pơ̭i fát hwi hwi bán xắc văn hwả ta̒n zân tôô̭c. Ắnh chṷp ớ Lḙ̂ hô̭i chuô̒ Ke̒, xa̭ Fủ Vinh (Tân La̭c).
Mươ̒ng Pi - Tân La̭c la̒m môô̭ch tloong ta̒n diến hi̒nh wê̒l báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng kuố zân tôô̭c Mươ̒ng. Dôô̒ng chỉ Bu̒i Minh Hôô̒ng, Tlướng foo̒ng Văn hwả - Thông tin hwiḙ̂n chiê xé: Hwiḙ̂n wí, WBNZ hwiḙ̂n i ta̒ ban hă̒nh tư̒ văn bán chí da̭w, tloong di̭ fái kế têểnh Chí thi̭ khổ 07-CT/HU, ngă̒i 22/10/2016 kuố Hwiḙ̂n wí wê̒l "Tăng kươ̒ng lă̭nh da̭w kuố Dáng dổi pơ̭i kôông tác zư̭ zi̒n, báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ văn hwả Mo Mươ̒ng tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n Tân La̭c”, Ngi̭ kwiết "Báw tô̒n pơ̭i fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n Tân La̭c zai dwa̭n 2021 - 2025, hưởng têểnh năm 2030”. WBNZ hwiḙ̂n ban hă̒nh Dê̒ ản "Báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ zân ka, zân bṷ, zân nha̭c kuố ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ tê̒w pơ̭i fát tliến zu li̭ch zai dwa̭n 2021 - 2030”. Tảng kế, ngă̒i 14/6/2024, Ban Thươ̒ng bṷ Hwiḙ̂n wí i ta̒ thă̒nh lâ̭p Ban Chí da̭w tliến khai la̒ Dê̒ ản Báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng kôô̒ng pơ̭i nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” zai dwa̭n 2023 - 2030. Nhơ̒ di̭, kôông tác báw tô̒n, fát hwi văn hwả zân tôô̭c tê̒w pơ̭i fát tliến zu li̭ch i ta̒ la̒ ản ta̒n diếm nhẩn, tí la̭i ẩn tươ̭ng thôốch tḙp tloong loo̒ng zu kheéch tloong pơ̭i wa̒i tính. Tảng kế nhơ Lḙ̂ hô̭i Khai ha̭ zân tôô̭c Mươ̒ng ản tố tlức pơ̭i kwi mô kấp tính tloong 2 năm 2023, 2024 ớ xỏm Lwi̭ Ái, xa̭ Foong Fủ. Ban Mươ̒ng kố Lwi̭ Ái ta̒ lô i ta̒ nả tư̒ zu kheéch hăi dẳi têểnh, khânh ni la̒ zu li̭ch ta̒n xa̭ bu̒ng kaw Vân Xơn, Kwiết Chiển, Ngố Luông…
Hwa̒ Bi̒nh la̒ tính kỏ tlêênh 74% mo̭l zân tôô̭c thiếw khổ, Kôông tác báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ zi xán ta̒n kác zân tôô̭c ản kấp wí, tlỉnh kwiê̒n ta̒n kác kấp tloong tính tlủ tloo̭ng. Tính i ta̒ ban hă̒nh tư̒ văn bán chí da̭w. Tloong di̭ fái pô̭ têểnh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/TU, ngă̒i 11/10/2021 kuố Ban Thươ̒ng bṷ Tính wí wê̒l báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ zi xán văn hwả ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh zai dwa̭n 2021 - 2025, hưởng têểnh năm 2030. Ban Thươ̒ng bṷ Tính wí chí da̭w WBNZ tính ban hă̒nh Dê̒ ản báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng pơ̭i nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” zai dwa̭n 2023 - 2030; Dê̒ ản tí báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ bán xắc văn hwả zân tôô̭c thiếw khổ tloong tính tê̒w pơ̭i fát tliến zu li̭ch. Kôô̒ng pơ̭i, kwáng bả, pô̭ wê̒l bu̒ng tất, kon mo̭l Hwa̒ Bi̒nh; xâi zư̭ng ta̒n xán fấm zu li̭ch dôô̭c dảw thu hút kheéch zu li̭ch tloong nước pơ̭i kuốc tể, kóp fâ̒n fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i.
Dôô̒ng chỉ Kwắch Thi̭ Kiê̒w, Zảm dôốc Xớ Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch cho hăi: Kải tảng kế tloong kôông tác báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ văn hwả ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ la̒ tính i ta̒ la̒ Tlương tli̒nh tôống kiếm kê ká thắi zi xán văn hwả fi bâ̭t thế kuố ta̒n kác zân tôô̭c tloong tính. Têểnh măi, kát hắi tính kỏ 786 zi xán văn hwả fi bâ̭t thế, gô̒m ta̒n lwa̭i hi̒nh: Thiểng pô̭, chư̭ biết, ngư̭ văn zân zan, ngḙ̂ thwâ̭t tli̒nh ziḙ̂n zân zan, ngê̒ thú kôông tliê̒n thôổng, tâ̭p kwản xa̭ hô̭i pơ̭i tỉn ngươ̭ng…
Tính i ta̒ kỏ 5 zi xán văn hwả fi bâ̭t thế kấp kuốc za: Mo Mươ̒ng, Ngḙ̂ thwâ̭t Chiêng Mươ̒ng, Tli thức zân zan Li̭ch tle zân tôô̭c Mươ̒ng, Lḙ̂ hô̭i tliê̒n thôổng Khai Ha̭ kuố zân tôô̭c Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh, Tâ̭p kwản xa̭ hô̭i pơ̭i tỉn ngươ̭ng Keng Loỏng kuố mo̭l Thải hwiḙ̂n Mai Châw. Ta̒n Hwiḙ̂n wí, Thă̒nh wí, Dáng wí tlư̭c thuô̭c i ta̒ ban hă̒nh tư̒ tlí thi̭, ngi̭ kwiết, dê̒ ản, kể hwă̭ch pơ̭i tliến khai la̒ cho hơ̭p pơ̭i thư̭c tể diḙ̂ fương, dơn bi̭.
La̒ thew Chí da̭w kuố Tính wí, Ban Twiên zảw Tính wí, Xớ Khwa hoo̭c pơ̭i Kôông ngḙ̂ tê̒w pơ̭i ta̒n xớ, ban, ngă̒nh liên kwan xâi zư̭ng Bô̭ chư̭ zân tôô̭c Mươ̒ng. Ngă̒i 8/9/2016, WBNZ tính ban hă̒nh Kwiết di̭nh khổ 2295/QĐ-UBND wê̒l wiḙ̂c fê chwấn Bô̭ chư̭ zân tôô̭c Mươ̒ng tính Hwa̒ Bi̒nh. Tí zoong Bô̭ chư̭ zân tôô̭c Mươ̒ng paw tơ̒i khôổng, kóp fâ̒n báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ văn hwả kuố zân tôô̭c Mươ̒ng, tính i ta̒ chí da̭w tố tlức biên xwa̭n ta̒n ta̒i liḙ̂w: "Tlí páw dă̭i thiểng pô̭, chư̭ biết zân tôô̭c Mươ̒ng”; "Thiểng Mươ̒ng kơ xớ”, "Too̭c hiếw thiểng Mươ̒ng” tí tliến khai têểnh kản bô̭, kôông chức, biên chức kôô̒ng Nhân zân bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Mươ̒ng khôổng; biên xwa̭n Tư̒ diến xoong ngư̭ dổi tliểw Viḙ̂t - Mươ̒ng; Mươ̒ng - Viḙ̂t, WBNZ tính ban hă̒nh Kwiết di̭nh khổ 1349/QĐ-UBND, ngă̒i 8/6/2019 fê zwiḙ̂t Dê̒ ản dă̭i pơ̭i hoo̭c tiểng zân tôô̭c Mươ̒ng zai dwa̭n 2018 - 2025, tâ̒m ngỏ têểnh năm 2035 tlêênh diḙ̂ pa̒n tính. Xớ Zảw zṷc pơ̭i Da̒w ta̭w i ta̒ tố tlức ta̒n lớp da̒w ta̭w tí xâi zư̭ng dô̭i ngṷ chwiên za kốt kản dă̭i thiểng zân tôô̭c Mươ̒ng. Hwiḙ̂n La̭c Thwí xâi zư̭ng 10 mô hi̒nh "Bâ̭n dôô̭ng, pô̭ meḙnh pơ̭i kản bô̭ kơ xớ kỏ kho̭m dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Mươ̒ng hăi pô̭ thiểng Mươ̒ng”…
Pên keḙnh di̭, tliến khai Dê̒ ản báw tô̒n tlang fṷc tliê̒n thôổng ta̒n kác zân tôô̭c, ta̒n diḙ̂ fương, kơ kwan, dơn bi̭ tang kỏ tư̒ kắch la̒ tí bâ̭n dôô̭ng kản bô̭, hô̭i biên, Nhân zân mă̭c tlang fṷc zân tôô̭c tloong ta̒n zi̭p lḙ̂, thết, ngă̒i kí niḙ̂m. Bâ̭n dôô̭ng hoo̭c xinh, xinh biên ta̒n tlươ̒ng mă̭c tlang fṷc zân tôô̭c tloong ta̒n puối cha̒w kơ̒, hwa̭t dôô̭ng văn hwảm văn ngḙ̂…; kản bô̭, nhân biên ta̒n zwănh ngiḙ̂p, mo̭l zân hwa̭t dôô̭ng zi̭ch bṷ zu li̭ch tlêênh diḙ̂ pa̒n tính mă̭c tlang fṷc zân tôô̭c. Kwa di̭, la̒ dêênh ẩn tươ̭ng dổi pơ̭i ô̭i pa̭n, zu kheéch tloong khi têểnh tính Hwa̒ Bi̒nh.
Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.
Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.
Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?
Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.
.jpg)
