Văn hwả - Zu li̠ch

Tỏn Bă̒ng xếp ha̭ng zi tích li̭ch xứ văn hwả kấp tính di̒nh Xẩw, xa̭ Thănh Kaw

Thử hal, 17/3/2025 | 3:08:35 Khwô̠ng

WBNZ hwiḙ̂n Lương Xơn bươ̒ tố tlức Lḙ̂ tỏn nhâ̭n Bă̒ng xếp ha̭ng zi tích li̭ch xứ - văn hwả kấp tính di̒nh Xẩw, xa̭ Thănh Kaw.


Thươ̒ wí kwiê̒n, lă̭nh da̭w Xớ Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch tlaw Bă̒ng xếp ha̭ng zi tích li̭ch xứ - văn hwả kấp tính di̒nh Xẩw, xa̭ Thănh Kaw, hwiḙ̂n Lương Xơn.

Di̒nh Xẩw ớ thôn Xẩw ha̭, xa̭ Thănh Kaw, hwiḙ̂n Lương Xơn. Pớ tâ̒w, di̒nh ản thửng pă̒ng tlănh, tle, kâl lảw, mải lơ̭p lả pải. Tlái kwa thơ̒i zan, ngôl di̒nh kố hư hoóng, nhân zân toỏng kóp tí thửng la̭i ngôl di̒nh kỏ ziḙ̂n tích ká, thôốch, khang tlang, ản la̒ pă̒ng gô̭ tử thiết, thew kiếw kiển tlúc hi̒nh chư̭ Dinh "J’, gô̒m tiê̒n di̒nh pơ̭i hâ̭w kung. Di̒nh Xẩw tô̒n ta̭i têểnh năm 1950, khi thư̭c zân Fáp ti ka̒n kwét kwa ni, ngôl di̒nh bi̭ tôốch fả tlí ko̒n la̭i nê̒n moỏng. Ká thắi bô̭ dô̒ thơ̒ bi̭ bất pơ̭i thất la̭c, ta̒n hwa̭t dôô̭ng xinh hwa̭t văn hwả tỉn ngươ̭ng i tlâ̒ng la̭i pớ di̭. Tlái kwa tư̒ lâ̒n tu xướ, di̒nh ản thửng la̭i nhơ ngă̒i măi.

Ngỏ thew Thâ̒n tích - Thâ̒n xắc thôn Xẩw, la̒ng Thănh Lương, Tôống Thănh Lương, Châw Lương Xơn ản lưw zư̭ ớ Viḙ̂n Thôông tin Khwa hoo̭c xa̭ hô̭i - Viḙ̂n Ha̒n lâm Khwa hoo̭c xa̭ hô̭i Viḙ̂t Nam an hăi dẳi, di̒nh Xẩw khâi hơ kỏ 4 da̭w xắc foo̒ng ản ta̒n tliê̒w da̭i nha̒ Ngwiḙ̂n foong tă̭ng cho ta̒n bi̭ thâ̒n ớ di̒nh nhơ: Dôô̒ng Khẳnh Nhi̭ niên (1887), Zwi Tân Tam niên (1909); 2 da̭w xắc Khái Di̭nh kứw niên (1924). I ngỏ thew Thâ̒n tích - Thâ̒n xắc ni̒, di̒nh Xẩw thơ̒ Tán Viên Xơn tam bi̭ thươ̭ng dắng thâ̒n gô̒m: Tán Viên Xơn Kuốc Chuổ Thươ̭ng dắng thâ̒n; kaw Xơn Da̭i Bương thươ̭ng dắng thâ̒n; Kwỉ Minh Da̭i Bương thươ̭ng dắng thâ̒n.

Tí báw tô̒n pơ̭i fát hwi ta̒n zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng, dáp ửng nhu kâ̒w văn hwả tâm linh, pớ nguô̒n kinh fỉ xa̭ hô̭i hwả kôô̒ng pơ̭i toỏng kóp kuố nhân zân, di̒nh ản xâi zư̭ng la̭i nhơ ngă̒i hôm măi.

Lḙ̂ hô̭i di̒nh Xẩw ản tố tlức ha̒ng năm paw môô̒ng 5 khảng Chiêng, kỏ kwi mô kôô̒ng pơ̭i tư̒ hwa̭t dôô̭ng ngi thức, tṷc tlo̒ dôô̭c dảw. Kôô̒ng pơ̭i kwả tli̒nh hi̒nh thă̒nh, fát tliến kôô̒ng zả tli̭ wê̒l li̭ch xứ, văn hwả, zu li̭ch, zi tích di̒nh Xẩw ản WBNZ tính Hwa̒ Bi̒nh tha kwiết di̭nh xếp ha̭ng zi tích li̭ch xứ - văn hwả kấp tính.


KÁC TIN KHÁC

Thiêng liêng Lḙ̂ Kă̒w ngư, thá hwa dăng tlêênh khôông Da̒
Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c
Xa̭ Hơ̭p Tiển zư̒ bán xắc văn hwả zân tô̭c Mươ̒ng
Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t ti têểnh bu̒ng khỏ - Lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.

Xâi zư̭ng Khu báw tô̒n khôông zan văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng, xỏm Lwi̭ Ái

Xa̭ Foong Fủ la̒ bu̒ng tất kuố văn hwả Mươ̒ng kuố hwiḙ̂n Tân La̭c. bán Mươ̒ng Kwi̭ Ái, xa̭ Foong Fủ – pu̒ng ko̒n lưw zư̭ ản ta̒n foong tṷc tâ̭p kwản tloong tơ̒i khôổng kuố mo̭l Mươ̒ng Pi. Hwiḙ̂n tang kôô̒ng pơ̭i ta̒n dơn bi̭ liên kwan xâi zư̭ng Khu báw tô̒n khôông zan văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng, xỏm Lwi̭ Ái, hưởng têểnh fát tliến ta̒n xán fấm zu li̭ch, nơng kaw tơ̒i khôổng mo̭l zân.

Dôô̭c dảw lḙ̂ hô̭i dê̒n Tlươ̒ng Kha̭

Ớ bu̒ng Mươ̒ng Chiê̒ng, thi̭ tlẩn Vṷ Bán (La̭c Xơn) kỏ môô̭ch lḙ̂ hô̭i dă̭c xắc ản tố tlức kử 3 năm 1 lâ̒n, di̭ la̒ lḙ̂ hô̭i dê̒n Tlươ̒ng Kha̭. Dê̒n ớ tlêênh pơ̭ khôông Pưới, ớ khân khươ̭ keẻnh tôô̒ng Mươ̒ng Tla̒w, thơ̒ 3 bi̭ thâ̒n Kun Zo̒l la̒ mo̭l chwiên báw tlơ̭ nôông ngiḙ̂p, dă̭i zân la̒ tôô̒ng la̒ na̒, tỏn dác tưởi tôô̒ng na̒, kâl lo̭, lôông kâl pôông, chuông pái, báw tlơ̭ muô̒ ma̒ng, ản nhân zân tloong bu̒ng tôn la̒ thă̒nh hwa̒ng.