Ngḙ̂ nhân ưw tủ Bă̭ch Thi̭ Da̒w, xa̭ Xwân Thwí (Kim Bôi) chwiê̒n dă̭i hát zân ka Mươ̒ng cho thể hḙ̂ tlé.

"Tôốch lảng” ti̒nh iêw zi xán văn hwả

Thuô̭c 4 bu̒ng Mươ̒ng ká kuố tính, thên hôốc Mươ̒ng Wang ti kôô̒ng pơ̭i thên La̭c Xơn – nơi khôổng tâ̭p tlung kuố dôô̒ng ba̒w ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ, tlú iểw la̒ mo̭l Mươ̒ng. Kải tảng pô̭, pă̒ng ỉ thức, niê̒m tư̭ ha̒w zân tôô̭c, kôô̭ng dôô̒ng Mươ̒ng Wang tang tham za báw tô̒n khả tốt ta̒n zi xán văn hwả bâ̭t thế, fi bâ̭t thế, tảng kế la̒ nha̒ khaa̒nh Mươ̒ng, chiêng Mươ̒ng, mo Mươ̒ng, tlang fṷc, ngê̒ tliê̒n thôổng, tlo̒ chơi zân zan, hát thươ̒ng dang pô̭ meḙnh, hát dúp zaw zwiên zân tôô̭c Mươ̒ng…

Tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n ko̒n lưw zư̭ khwáng 18.000 nha̒ khaa̒nh Mươ̒ng. Wa̒i wiḙ̂c báw tô̒n ha̒ng tlăm ngôl nha̒ khaa̒nh kố, mo̭l zân ngiên kửw, xưw tâ̒m môô̭ch khổ ngwiên bâ̭t liḙ̂w kỏ tỉnh pê̒n bư̭ng hơn tí tẩng nha̒ mo̒ i báw dám zư̭ bán xắc văn hwả zân tôô̭c, kôô̒ng pơ̭i ha̭n chể xứ zṷng nguô̒n gô̭ tư̭ nhiên la̒ "chắi mẳw” ta̒i ngwiên hâ̒ng. La̭c Xơn i la̒ môô̭ch tloong ta̒n dơn bi̭ ti tâ̒w tloong la̒ kôông tác báw tô̒n zi xán văn hwả ớ kơ xớ kôô̒ng ta̒n hwa̭t dôô̭ng xôi nối kuố ta̒n kâw la̭c bô̭ mo Mươ̒ng, hát Mươ̒ng, nha̭c kṷ zân tôô̭c Mươ̒ng.

Ớ tư̒ xư̭ kiḙ̂n ká kúô tính, diḙ̂ fương thu hút kho̭m ngḙ̂ nhân chiêng Mươ̒ng, Mo Mươ̒ng, hát Mươ̒ng… têểnh pớ ta̒n kṷm kuố hwiḙ̂n tham za. Khânh ni, hwiḙ̂n tố tlức tlương tli̒nh Liên hwan zân bṷ thế thaw kôô̒ng tlú dê̒ "Cha̒w năm mởi 2025”, tloong di̭ kỏ ma̒n dôô̒ng ziḙ̂n kuố 1.050 ỉ pả mă̭c tlang fṷc zân tôô̭c Mươ̒ng; fát dôô̭ng mă̭c tlang fṷc zân tôô̭c Mươ̒ng tloong kản bô̭, kôông chức, biên chức kôô̒ng pơ̭i hoo̭c xinh ta̒n nha̒ tlươ̒ng paw zi̭p lḙ̂, Thết, ngă̒i tâ̒w tiên ti la̒, ti hoo̭c khăw ki̒ ngí Thết Ngwiên dản; "Dôô̒ng ziḙ̂n zân bṷ pơ̭i hướng ửng Twâ̒n lḙ̂ zảw za̒i năm 2025” kôô̒ng pơ̭i tham za tli̒nh ziḙ̂n kuố 2.000 ỉ pả mă̭c ảw za̒i pơ̭i tlang fṷc Mươ̒ng. ta̒n hwa̭t dôô̭ng, xư̭ kiḙ̂n nhâ̭n ản hướng ửng, lan hôô̭ng tloong kôô̭ng dôô̒ng, kóp fâ̒n nơng kaw ỉ thức, tlắch nhiḙ̂m tloong wiḙ̂c báw tô̒n, fát hwi ta̒n zả tli̭ tliê̒n thôổng thôốch tḙp.

Ti̒nh iêw dổi pơ̭i zi xán văn hwả ko̒n ản chwiê̒n kúi pớ lớp ngḙ̂ nhân cho ta̒n thể hḙ̂ thôn kon. Tảng kế la̒ Ngḙ̂ nhân Ưw tủ Bă̭ch Thi̭ Da̒w ớ xỏm Be̒w, xa̭ Xwân Thwí (Kim Bôi) chwiê̒n dă̭I hát zân ka Mươ̒ng cho ha̒ng chṷc mo̭l tlung dam mê, nhiḙ̂t hwiết, tloong di̭ kỏ ká ta̒n ủn tang hoo̭c tiếw hoo̭c, tlung hoo̭c kơ xớ, Ngḙ̂ nhân Ưw tủ ha̒ Thi̭ Bích ớ xỏm Xăm Pa̒, xa̭ Na̒ Fo̒n (Mai Châw) bớ lớp chwiê̒n dă̭i hát khắp Thải chăng fái tiê̒n ớ za di̒nh pơ̭i nha̒ văn hwả xỏm thu hút tư̒ ỉ pả, tlé em thew hoo̭c; ta̒n ngḙ̂ nhân Ưw tủ Bu̒i Văn Lư̭ng ớ xỏm Mươ̒ng Lâ̒m – xa̭ Foong Fủ, Bu̒i Văn Hung ớ xỏm Chu̒ Puô̭ - xa̭ Mi̭ Hwa̒ (Tân La̭c) tlaw chwiê̒n mo cho ta̒n thể hḙ̂ khăw…

Kôô̭ng dôô̒ng tư̭ ngwiḙ̂n báw tô̒n ta̒i ngwiên zi xán

Pă̒ng tâm hwiết kuố ta̒n mo̭l tlé, eenh Bu̒i Báw Zu, Chú nhiḙ̂m kâw la̭c bô̭ Pổn Mươ̒ng kôô̒ng ta̒n thă̒nh biên kâw la̭c bô̭ ti la̒ pơ̭i twiên chwiê̒n, bâ̭n dôô̭ng kôô̭ng dôô̒ng xỏm Râ̭m Ko̭, xa̭ Thươ̭ng Kôốc (La̭c Xơn) tham za fṷc zư̭ng ta̒n zi xán văn hwả. Khảng 6/2023, kâw la̭c bô̭ Pổn Mươ̒ng kôô̒ng dô̭i văn ngḙ̂ xỏm Râ̭m Ko̭ kôô̒ng tố tlức tlương tli̒nh fṷc zư̭ng tâ̒w tiên pơ̭i tlú dê̒ "ngă̒i hô̭i xắc puô̒ chiêng Mươ̒ng chúc Thết tâ̒w xwân, da̒n hát ta̒i tứ ko̒ ke ôổng khảw pơ̭i hát dủm, hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh zân tôô̭c Mươ̒ng”. Khảng 8/2024, kôô̭ng dôô̒ng xỏm Râ̭m Ko̭ la̒ fṷc zư̭ng ngê̒ chuông pái tliê̒n thôổng Mươ̒ng pơ̭i tâ̒i tú tlương tli̒nh, pớ thiết kẻn, xe tơ, pắc pái - chái pái, tâm kảw la̒ peẻnh kôô̒ng môô̭ch khổ hwa̭t dôô̭ng khác. Hal lâ̒n la̒ fṷc zư̭ng kwi tli̒nh kwi tṷ ản ha̒ng năm ngḙ̂ nhân pớ bu̒ng Mươ̒ng Wang, Mươ̒ng Pi zaw lưw, chiê xé, thu hút nhân zân, zu kheéch tloong pơ̭i wa̒i tính tham kwan, tlái ngiḙ̂m khôông zan zi xán văn hwả ản la̒ môô̭ch kắch zân za̭, tư̭ nhiên.

Thew chiê xé kuố eenh Bu̒i Báw Zu, Chú nhiḙ̂m kâw la̭c bô̭ Pổn Mươ̒ng, wiḙ̂c fṷc zư̭ng ản hết tlêênh tinh thâ̒n tư̭ ngwiḙ̂n kuố ta̒n ngḙ̂ nhân Mươ̒ng Râ̭m. Kôô̭ng dôô̒ng fẩn dẩw mơ̭i năm la̒ la̭i ản ít nhất môô̭ch zi xán văn hwả, kôô̒ng pơ̭i lêênh ki̭ch bán cho ta̒n tlương tli̒nh fṷc zư̭ng zi xán văn hwả tloong ta̒n năm têểnh kôô̒ng khát boo̭ng toỏng kóp khức tlé cho kôông tác báw tô̒n zi xán văn hwả, zư̭ zi̒n bán xắc pơ̭i lan hôô̭ng ta̒n zả tli̭ nhân văn, nét văn hwả tliê̒n thôổng kuố zân tôô̭c.

Pên keḙnh hwa̭t dôô̭ng fṷc zư̭ng chăng éw mo̭l, kôô̭ng dôô̭ng mo̭l Mươ̒ng, Zaw, Môông, Thải kuố tính hăng hải toỏng kóp, tham za báw tô̒n ta̒i ngwiên zi xán văn hwả kuố zân tôô̭c. Kỏ thế pô̭ têểnh ôông Bu̒i Thănh Bi̒nh ớ fươ̒ng Thải Bi̒nh (TF Hwa̒ Bi̒nh) thă̒nh lâ̭p Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng tư nhân, lưw zư̭ ha̒ng ngi̒n hiḙ̂n bâ̭t tê̒w pơ̭i tơ̒ng zai dwa̭n li̭ch xứ kuố mo̭l Mươ̒ng. Ôông Bu̒i Tiển Xô ớ xỏm 168, xa̭ Vi̭nh Tiển (Kim Bôi) tang kỏ tư̒ chiêng Mươ̒ng kố pơ̭i thư̭c hă̒nh, chwiê̒n dă̭i chiêng cho tư̒ mo̭l. Ôông Lỉ Văn Hêê̒nh ớ xỏm Xưng, xa̭ Kaw Xơn (Da̒ Bắc) lưw zư̭ pơ̭i bớ lớp chwiê̒n dă̭i chư̭ Nôm – Zaw. Mḙ̂ Xu̒ng I Zở ớ xỏm Cha̒ Dẳi, xa̭ Pa̒ Ko̒ (Mai Châw) la̒ khôông zan tlưng bă̒i, kwáng bả zi xán văn hwả zân tôô̭c Môông kôô̒ng pơ̭i thên hôốc "Mong Space”. Hô̭ za di̒nh ôông Ngwiḙ̂n Văn Thương ớ xỏm Mô̭, xa̭ Bi̒nh Thănh (Kaw Foong) lưw zư̭ ngôl nha̒ khaa̒nh Mươ̒ng ản khânh 200 năm thuối kôô̒ng tư̒ hiḙ̂n bâ̭t kwỉ xứ zṷng tloong tơ̒i khôổng xinh hwa̭t kuố mo̭l Mươ̒ng mâ̭n ngă̒i… Ta̒n nô̭ lư̭c chwiê̒n dă̭i kuố ta̒n ngḙ̂ nhân nẳm zư̭ zi xán, wiḙ̂c fát tliến kuố ta̒n kâw la̭c bô̭ zư̭ zi̒n bán xắc zân tôô̭c, hwa̭t dôô̭ng twiên chwiê̒n, zởi thiḙ̂w, kwáng bả zi xán văn hwả zo ta̒n tố tlức, kả nhân tlêênh ta̒n nê̒n táng ma̭ng xa̭ hô̭i: Facebook, Youtube, TikTok, Instagram… i la̒ foo̒ng fủ thêm hi̒nh thức la̒, tham za báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ zi xán.

Thew dôô̒ng chỉ Bu̒i Xwân Tlươ̒ng, Fỏ Zảm dôốc Xớ Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch, wiḙ̂c chú dôô̭ng la̒ pơ̭i tlung thăi báw tô̒n zi xán văn hwả kuố kôô̭ng dôô̒ng ta̒n zân tôô̭c thiếw khổ xḙ nhâ̭n ản kwan tâm, hô̭ tlơ̭, ta̭w diê̒w kiḙ̂n, dôô̭ng biên, khwiển khích kuố kấp wí, tlỉnh kwiê̒n. Thôông kwa ta̒n kắch fṷc zư̭ng, báw tô̒n zi xán khắng di̭nh ngwiḙ̂n boo̭ng, bai tlo̒ tlú thế kuố kôô̭ng dôô̒ng tloong hwa̭t dôô̭ng văn hwả. Kôô̒ng pơ̭i zúp zám áp lư̭c cho tlỉnh kwiê̒n, nơng kaw tlắch nhiḙ̂m kuố kôô̭ng dôô̒ng tloong kể thươ̒, fát hwi zả tli̭ zi xán văn hwả.

KÁC TIN KHÁC

Bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c tối thăi nhơ̒ mô hi̒nh zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng

Lưw zư̭ bán xắc văn hwả Hwa̒ Bi̒nh

Thiêng liêng Lḙ̂ Kă̒w ngư, thá hwa dăng tlêênh khôông Da̒

Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

---

Xa̭ Hơ̭p Tiển zư̒ bán xắc văn hwả zân tô̭c Mươ̒ng

Kiếm tla tiển dô̭ zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong

Pân khởm 11/6, dwa̒n kôông tác kuố WBNZ tính zo dô chỉ Ngwiḙ̂n Văn Twa̒n, Fỏ Chú ti̭ch Thươ̒ng tlư̭c WBNZ tính la̒ tlướng dwa̒n i ta̒ ti têểnh kiếm tla tiển dô̭ Zư̭ ản xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong.

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t ti têểnh bu̒ng khỏ - Lan hôô̭ng văn hwả zân tôô̭c

Mo̭l “zư̭ kúi” văn hwả Mươ̒ng

Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.

Zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ko̒n tư̒ kải ngḙn

Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?

Zoong ngḙ̂ thwâ̭t fṷc bṷ mo̭l zân bu̒ng khỏ khăn

Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.