.jpg)
(HBDT) – Xa̭ Tân Vinh (Lương Xơn) la̒ môô̭ch tloong nhửng diḙ̂ fương kỏ foong tla̒w văn ngḙ̂ kwâ̒n chủng fát chiến meḙnh kuố hwiḙ̂n. Thôông kwa kác thiểng hát, diḙ̂w muổ da̒ kóp fâ̒n zư̭ zi̒n va̒ fát hwi bán xắc zân tôô̭c Mươ̒ng. Nhửng zả tli̭ van hwả dă̭c xắc kuố mo̭l Mươ̒ng zoong la̭i khức khôổng mởi tloong dơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho ngươ̒i zân, kóp fâ̒n kwan tloo̭ng tloong foong tla̒w xâi zư̭ng dơ̒i khôổng văn hwả mởi.
Dô̭i Chiêng kuố xa̭ Tân Vinh (Lương Xơn) tích kư̭c tâ̭p liḙ̂n dớ tham za biếw ziḙ̂n ta̭i kác ngă̒i lḙ̂ lởn tlêênh diḙ̂ ba̒n.
Chi̭ Fu̒ng Thi̭ Kim Thwí, kản bô̭ văn hwả xa̭ Tân Vinh chiê xé: Xa̭ kỏ 85% zân xổ la̒ mo̭l Mươ̒ng. Văn hwả Mươ̒ng da za̭ng, dôô̭c dảw. Tloong thơ̒i zan kwa, kấp wí, chỉnh kwiê̒n xa̭ Tân Vinh kwan tâm dă̭c biḙ̂t dêểnh wiḙ̂c zư̭ zi̒n bán xắc văn hwả zân tôô̭c thôông kwa foong tla̒w văn hwả, văn ngḙ̂ kwâ̒n chủng. To̒n xa̭ kỏ 6 dô̭i văn ngḙ̂ kwâ̒n chủng, 1 dô̭i văn ngḙ̂ UBND xa̭. Mối dô̭i kỏ 15 – 20 ziḙ̂n viên kwâ̒n chủng. Xwất fát bớ dam mê ka hát, kác tha̒nh viên tloong dô̭i tư̭ doỏng kóp thiê̒n dớ hwa̭t dôô̭ng. Nhửng ba̒i ka, diḙ̂w muổ zo chỉnh kác tha̒nh viên tư̭ za̒n zư̭ng, biếw ziḙ̂n ta̭i kác ngă̒i lḙ̂ kí niḙ̂m lởn nhơ: Thết Ngwiên Dản, ngă̒i Kwuốc tể Fṷ nư̭ 8/3, ngă̒i Kwuốc khảnh 2 – 9...
Wiḙ̂c báw tô̒n Chiêng Mươ̒ng ản kwan tâm, ha̒ng năm UBND xa̭ Tân Vinh tố chức kiếm kê xổ lươ̭ng ching kỏ tloong kác hô̭ zân. Ka̭ ni̒ tloong xa̭ kỏ 12 chiêng kố, 72 chiêng thươ̒ng. Mối xỏm tha̒nh lâ̭p ản môô̭ch kâw la̭c bô̭ chiêng. To̒n xa̭ kỏ 30 ngḙ̂ nhân chiêng, ni chính la̒ lư̭c lươ̭ng noo̒ng kốt chiê̒n ră̭i chiêng cho lớp tlé.
Ngươ̒i zân xa̭ Tân Vinh luôn kỏ ỉ thức zư̭ zi̒n nhửng la̒n diḙ̂w zân ka, hát Xắc Buô̒, Bô̭ Meḙnh, hát Dúp va̒ kác diḙ̂w muổ zân zan Mương kỏ tlêênh diḙ̂ ba̒n. Nhửng ba̒i hát, diḙ̂w muổ, kác tiết mṷc văn ngḙ̂ do kác dô̭i văn ngḙ̂ za̒n zư̭ng, biếw ziḙ̂n thư̭c xư̭ hấp zâ̭n thu hút nhân zân thew ngỏ. Nôi zung kác tiết mṷc dê̒w fán ánh chú chương, chỉnh xách kuố Dáng, Nha̒ nước, ka ngơ̭i xư̭ dối thăi kuố kwê hương.
Ti̒nh iêw tha thiết văn hwả Mươ̒ng, xư̭ xảng ta̭w tloong kách thế hiḙ̂n zoong la̭i nhê̒w thee̒nh kôông tloong foong tla̒w văn ngḙ̂ kwâ̒n chủng kuố xa̭. Năm 2018, xa̭ Tân Vinh tham za Hô̭i thi̭ tiên chiê̒n, kố dôô̭ng kuố hwiḙ̂n da̭t zái A to̒n do̒n kṷm vu̒ng hwiḙ̂n; năm 2019, da̭t zái Nhi̒ to̒n do̒n Hô̭i thi "Kâw la̭c bô̭ za di̒nh fát chiến bê̒n vưng” hwiḙ̂n Lương Xơn...
Foong ta̒w văn ngḙ̂ kwâ̒n chủng ó chí la̒ foong fủ dơ̒i khôổng tinh thâ̒n kuố ngươ̒i zân fṷc vṷ hiḙ̂w kwá nhiḙ̂m vṷ chỉnh tli̭ kuố diḙ̂ fương, nỏ ko̒n la̒ kêênh chiê̒n thṷ nhửng nét văn hwả dă̭c xắc kuố zân tôô̭c cho thể hḙ̂ tlé. Chi̭ Dinh Thi̭ Hwḙ̂, tha̒nh viên dô̭ivăn ngḙ̂ UBND xa̭ chiê xé: La̒ tha̒nh viên tlé thuối, tôi luôn fẩn dẩw liḙ̂n tâ̭p kác la̒n diḙ̂w zân ka va̒ deẻnh chiêng Mươ̒ng. Khi̒ dâ̒w, ủn ma̭ng dâ̒n tôi deẻnh chiêng ko̒n chươ dủng, râ̒n râ̒n ản kác bả, kác ma̭ng chiê̒n ră̭i, mo̭i ngươ̒i ô ngăi i la̒ ản thwâ̒n thṷc. Wiḙ̂c thi̒m hiếw va̒ liên tâ̭p chiêng ku̒ng như kác tiết mṷc zân zan zúp ủn ma̭ng dâ̒n tôi hiéw hơn wê̒l zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng.
Thu Thwí
Năm hoo̭c 2023 - 2024, Tlươ̒ng mâ̒m non Bắc Xơn, xa̭ Hu̒ng Xơn, hwiḙ̂n Kim Bôi kỏ 247 dét, chiê thă̒nh 11 nhỏm, lớp. Nha̒ tlươ̒ng kỏ 36 kản bô̭ kwán lỉ, zảw biên, nhân biên; 96,4% dét la̒ mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng pơ̭i zân tôô̭c Zaw. Pên keḙnh la̒ tốt kôông tác chăm xoóc, zaw zṷc dét kon thẻw dủng kwi di̭nh, nha̒ tlươ̒ng ko̒n ta̭w dẩw ẩn pơ̭i mô hi̒nh zi̒n zư̭, fát hwi bán xắc văn hwả Mươ̒ng.
Tơ̒ng kỏ ka̭ thew zoo̒ng thơ̒i zan, tư̒ nét văn hwả dă̭c xắc kuố zân tôô̭c Mươ̒ng ớ tlước ngwi kơ mai môô̭ch thất chwi̒ê̒n. Kôô̒ng pơ̭i ta̒n diḙ̂ fương tlong tính. Kấp wí, tlỉnh kwiê̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn tliến khai zái fáp dôô̒ng bô̭ tí báw tô̒n pơ̭i fất hwi zi xán văn hwả (ZXVH).
Nểw nhơ Tân La̭c ản koi la̒ bu̒ng lo̭I kuố kải nôi văn hwả Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh thi̒ xa̭ ớ Foong Fủ la̒ thú fú văn hwả Mươ̒ng kuố hwiḙ̂n Tân La̭c. La̒ng Mươ̒ng Lwi̭ Ái, xa̭ Foong Fủ - pu̒ng ko̒n lưw zư̭ ản hâ̒w nhơ ko̒n ngwiên bán foong tṷc tâ̭p kwản tloong tơ̒i khôổng kuố mo̭l Mươ̒ng Pi. Hwiḙ̂n Tân La̭c i ta̒ lươ̭ cho̭n xỏm Lwi̭ Ái tí xâi zư̭ng khôông zan báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng. Hwiḙ̂n tang cheenh thú xư̭ kwan tâm úng hô̭ kuố tính, tê̒w pơ̭i ta̒n dơn bi̭ liên kwan xâi zư̭ng kwi hwă̭ch báw tô̒n khôông zan văn hwả Mươ̒ng tê̒w pơ̭i fát tliến ta̒n xán fấm zu li̭ch, kái thiḙ̂n tơ̒i khôổng mo̭l zân.
Tư̒ lâ̒n tô̭l eenh tloong ta̒n xư̭ kiḙ̂n văn hwả kuố tính, kuố hwiḙ̂n pơ̭i ớ khu mo̭l mươ̒ng Vôi, thi̭ tlẩn Pa Ha̒ng Dô̒i (La̭c Thwí) pơ̭i bai tlo̒ biên da̭w ta̒n tiết mṷc văn ngḙ̂. Khânh ni nhất, eenh tlư̭c tiếp biếw ziḙ̂n ớ Lḙ̂ khai hô̭i chuô̒ Tiên năm 2024, xa̭ Fủ Ngiḙ̂… Ngḙ̂ nhân Ưw tủ ko̒n éw thuối Ngwiḙ̂n Mă̭nh Twẩn ka̭ no̒ i tí la̭i cho ta̒n tôi ẩn tươ̭ng wê̒l môô̭ch ngḙ̂ xi̭ pui pé, tâm hwiết, ta̒i năng, kỏ tư̒ toỏng kóp tloong xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n ta̒n zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c.
Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.
Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.
.jpg)
